Beyaz peynir üretim işletmelerinde maliyetlerin hesaplanması ve muhasebeleştirilmesi

Abstract

ÖZET 'Beyaz Peynir Üretim İşletmelerinde Maliyetlerin Hesaplanması ve Muhasebeleştirilmesi' konulu tez çalışmasında beyaz peynir üretimi yapan işletmelerin Türk Muhasebe Sistemi'ne uygun olarak muhasebe; belge, maliyet muhasebesi ve kayıt düzeni incelenmiştir. Gıda sektöründe yer alan beyaz peynir üretim işletmelerinde maliyet muhasebesi sistemi, üretim safhaları ve maliyetlerin hesaplanması ve kayda alınması hakkında bilgi verilmiştir. Peynir önemli bir gıda maddesidir. Peynir maliyetinin hesaplanması hem işletmenin doğru vergi vermesi hem de doğru satış fiyatının belirlenmesi açısından önem taşımaktadır. Türkiye'de peynir üretim işletmelerinin sorunları mevcuttur. Bu sorunların çözümünde genel muhasebe ve maliyet muhasebesi yanında işletmecilere; depolama, yan sanayi, ambalajlama, verimlilik konularında bilgi verilmesi maliyetlerin düşürülmesi açısından gerekli olmaktadır. Devlet kurumlan kadar sektör çalışanları da kurmuş oldukları birliği daha aktif çalıştırarak sektörün sorunlarına eğilmelidir. Beyaz peynir üretim işletmelerinde kullanılan teknolojinin değişik olması nedeniyle bir birlik olmamasına rağmen genel olarak süzme ve separator, pastörizasyon, soğutma ve mayalama, pıhtı kesimi, baskıya alma, porsiyonlama, salamurada tuzlama, tenekeye doldurma, ön olgunlaştırma, teneke kapatma ve soğuk hava deposunda olgunlaştırma safhaları mevcuttur. Beyaz peynir üretim işletmelerinde Esas ve Yardımcı Üretim ve Hizmet Yerleri'nin doğru olarak belirlenmesi; öncelikle birim maliyetin doğru hesaplanması açısından önemlidir. Türkiye'de beyaz peynir işletmeleri 7/ A veya 7/B seçeneklerim Vergi Kanunu' na göre uygulamak zorundadırlar. Beyaz peynir üretim işletmelerinde tipik olarak safha maliyeti kullanmak mümkün olmamakla beraber safha maliyetine uygun olarak hazırlanan genel üretim giderleri tablosunun işletmede planlama ve denetim açısından kullanılması yararlıdır.Beyaz peynir üretim işletmeleri peynir üretiminde değişik formüller kullandıklarından, işletmenin muhasebecisinin de formüle uygun olarak muhasebe hesaplarını açması, genel üretim maliyeti tablosunu işletmeye özel bir çalışmayla oluşturması gerekmektedir. Edirne İl Tarım Müdürlüğü'ne kayıtlı 21 beyaz peynir işletmesinden 14'ü anket çalışmasına katılmayı kabul etmiştir. Yapmış olduğumuz anket çalışmasının sonucunda muhasebecilerin maliyet muhasebesi, belge düzeni ve muhasebe tutma konularında yeterli bilgi düzeyine sahip olmadıkları saptanmıştır. Tez çalışmasında X Gıda Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi'nin süt alımından satış aşamasına kadar beyaz peynir üretimi belge, kayıt ve maliyet muhasebesi açısından ele alınmıştır. Anahtar kelimeler: Beyaz peynir, muhasebe, maliyet muhasebesi, Türkiye.

Ill ABSTRACT Accounting documentation, cost accounting system and bookkeping was searched in the thesis titled 'Cost Accounting System and Bookkeping in White Cheese Production Finns' appropriate to Turkish Uniform Accounting System. In this thesis; cost accounting system, production stages, cost calculating and bookkeeping was mentioned in white cheese production firms which are part of the food sector. White cheese is an important food element Cost calculating in white cheese sector is an important issue for paying correct taxes and also for the determining correct sales price. There are a lot of problems in the white cheese production sector. For solving these problems and decreasing costs, entrepreneur has to know about storage, side sector, packaging, productivity besides financial accounting and cost accounting. Sector entrepreneurs have to eagle in solving problems as much as governmental institutions. Although there is no fixed production stages because of using different technologic production system in white cheese production sector, generally firms apply these stages: filtration and separator, pastorization, cold area and yeast, clot cutting, supression, portioning, salting, tinning, front seasoned, tin closing, seasoning in cold storage. Determining Main and Sub-Main Production and Service Stages correctly is especially important for calculating the correct unit cost. In Turkey, white cheese production firms have to apply one of the choices of 7/A or 7/B accounting system according to Tax Law. Although there is no possibility to apply typical Stage Accounting System in white cheese production firms, general production cost statement which is prepared properly to Stage Accounting System is useful for planning and auditing in the firm. Because of producing white cheese with different formulas by the firms, accountant have to prepare specific cost accounting system and general production cost statement for the firm. '.rsSfr*.-fF*.*`-'** < /r-IV A questionnaire was sent to 14 white cheese production firms which were accepted to attend the research among 21 firms registered in Governal Agricultural Management Office in Edirne City. At the end of the study, it is found that the accountants who works for white cheese production firms have no enough knowledge about cost accounting, documentation system and bookkeping on white cheese production. In the thesis, an example was illustrated from the beginning of buying milk till cheese sale in X Food Industrial and Trading Corporation. Keywords: White cheese, accounting, cost accounting, Turkey.