Türk toplumunda beta talaseminin hızlı, ucuz, etkin ve güvenilir yöntemle taranması amacıyla tarama testi geliştirilmesi

Abstract

Beta globin (HBB) genindeki mutasyonlar orak hücre anemisi, beta talasemi ve diğeranormal hemoglobinlere neden olur. ß talasemi, ß globin zincir sentezindeki azalmanınsonucunda oluşan mikrositozis ve hemolitik anemiyle karakterize olan otozomal resesif birhastalıktır.Türk populasyonunda beta talasemi taşıyan insanların sıklığı %2.1 olarak rapor edilmiştir.Bununla birlikte bazı bölgelerdeki frekansı %13'lere kadar çıkmaktadır. Türkiye'deyapılan moleküler çalışmalar ß-talasemi ile ilişkili 35'den daha fazla farklı mutasyonolduğunu göstermiştir.Bu çalışmada bizim amacımız, beta globin geninin Türk toplumunda en yaygın 5 ß-talasemi mutasyonu olan IVSI-110(G>A), IVSI-6 (T>C), IVSII-1 (G>A), IVSII-745(C>G), IVSI-1 (G>A) mutasyonları ve orak hücre anemisine neden olan Hb S mutasyonukapsayan TaqMan prob yöntemi ile çalışan güvenilir ve hızlı tanı konulmasını sağlayan birreal-time kiti geliştirmekti. Çalışmaya, beta talasemi ya da orak hücreli anemi içintaşıyıcı/hasta olan mutasyonu bilinmeyen 100 birey ile, çalışılan bölgelerle ilgilimutasyonları bilinen 21 kontrol örneği dahil edilmiştir. Çalışılan olguların 73 (%73)'ündebeta-globin geni mutasyonları gözlenmiştir. Bunlar arasında 16 hastanın beta-globin genimutasyonları bakımından homozigot olduğu belirlenirken; 54 hastanın ise testkapsamındaki mutasyonlardan yalnızca birini, 3 hastanın ise birleşik heterozigot mutasyontaşıdığı bulunmuştur. Çalışmamızın sonuçlarına göre; IVS1-110 (G>A) mutasyonu,Türkiye'nin diğer bölgelerinde olduğu gibi en yaygın mutasyon olarak belirlenmiştir.Geliştirdiğimiz real-time PCR kiti ile elde ettiğimiz sonuçların bir kısmı DNA dizi analiziile teyit edilmiş ve tüm sonuçlar tutarlı bulunmuştur.Bu çalışma ile hemoglobin elektroforezi ya da HPLC ile taşıyıcı/ hasta olduğu saptanmışkişilerin moleküler genetik analizlerin yapılması ile kesin, basit, hızlı ve maliyeti düşüktanı konulmasını sağlayan ve beta globin genine ait mutasyonların %76'sını kapsayan hızlı,düşük maliyetli ve güvenilir bir real time PCR tarama testi geliştirilmiştir.Anahtar kelimeler: Real-time PCR tarama testi, ß-Talasemi, Orak hücreli anemi,Türkiye

Beta globin (HBB) gene mutations cause sickle cell anemia, beta-thalassemia or otherabnormal hemoglobin disorders. ß-Thalassemia is an autosomal recessive disordercharacterized by microcytosis and hemolytic anemia which is a result of the reducedsynthesis of ß-globin chains in hemoglobin.The frequency of beta thalassemia in Turkish population is 2.1%. However, the frequencyshows regional variations and in some areas it is as high as 13%. Molecular studies onHBB gene, indicated the presence of more than 35 different mutations associated with ß-thalassemia.In this study, our aim was to investigate the most common five mutations among Turkishpopulation in beta-globin gene [IVSI-110 (G> A), IVSI-6 (T> C), IVSII-1 (G> A), IVSII-745 (C > G), IVSI-1 (G> A)] and Hb S mutations that causes sickle cell anemia fordeveloping a kit that is using TaqMan® probe method in order to enable a reliable, fast andreal-time diagnosis.A hundred individual who is carrier/patient for beta thalassemia or sickle cell anemia withunknown mutations and 21 control samples with known mutations were included in thisstudy. Of these cases, 73 (73%) were identified with beta globin gene mutation. Amongthose, 16 patients were homozygote for beta globin gene mutations; 54 patients wereheterozygote and 3 patients were compound heterozygote. According to our results; theIVS1-110 (G>A) is the most frequent mutation in our province as in other geographicalregions of Turkey.We also plan to provide a rapid, simple, certain diagnosis with performing moleculargenetic analysis on carrier individuals and develop a rapid, cost-effective and a reliable kitthat contains 76% of the ß-thalassemia mutations.Key words: Real-time PCR screening test, ß-Thalassemia, Sickle cell anemia, Turkey