Atatürk ve Azerbaycan politikası

Abstract

Atatürk'ün Dış Türkler politikası her ne kadar kendisinden sonra yok sayılmış yada farklı algılanmış olsa da, 1990 yıllarda Sovyetler Birliğinin dağılması ile birlikte bu politika tekrar siyaset ve ilim dünyasının gündemine gelmiştir. Atatürk'ün Dış Türkler politikası içersinde Azerbaycan'ın ayrı bir yeri vardır. Daha Milli Mücadele günlerinde başlayan ilişkiler karşılıklı elçilikler açılmasına kadar ilerlemiştir. Sovyetler Birliğinin tamamen bölgedeki egemenliği ile resmi ilişkiler en aza inmişse de, Atatürk'ün nevi şahsına münhasır siyaseti ile Dış Türkler ve bunun içinde Azerbaycan'a yönelik kültürel ve alternatif siyasi yollar belirlenmiştir. Kültürel alanda, içeride kültür birliğinin ilmi alt yapısını oluşturacak TTK ve TDK v.b. kurumlar kurulurken, Sovyetler Birliğine karşı Azerbaycan ve Türkistan'ı baskı altında tutabilmek içinde Afganistan, İran v.b. ülkelerle siyasi alanda ciddi manada ilişkiler kurmuştur.Anahtar Kelimeler: Atatürk, Azerbaycan, Türk Dünyası, Dış Türkler, Türkistan

Atatürk?s External Turks Policy had been ignored or had not been perceived correctly after Atatürk?s death. After Soviet Union collapse, in relation of Turkish Foreign policy initiatives, this policy became one of the main discussion subjects at political science. There is special position of Azerbaijan in Atatürk?s External Turks Policy. Turkey?s relations between Azerbaijan began in National Salvation Period and these relations had continued at diplomatic embassy level. But Soviet Union influence in region affected first hand diplomatic relations with Azerbaijan, and in this context Atatürk?s Azerbaijan and External Turks Policy had continued via alternative cultural and political deals. At cultural mean in order to protect cultural connection was founded institutions like TTK and TDK. At political mean in order to weaken Soviet Union assimilation politics on Azerbaijan and Turkistan were constructed political relations with Iran and Afghanistan.Key Words: Ataturk, Azerbaijan, Turkic World, External Turks, Turkistan