Van Gölü ve civarının üç boyutlu hız yapısı ve sismotektonik özellikleri

Abstract

23 Ekim 2011 yılında Van Gölü'nün doğusunda Mw (7.1) büyüklüğünde meydana gelen deprem bölgenin sismik aktivitesini büyük ölçüde etkilemiştir. Bu deprem sonrası bölgede, 23 Ekim 2011-2015 tarihleri arasında yaklaşık on bin deprem meydana gelmiştir. Sismolojik çalışmaların güvenilirliği deprem konumlarının doğruluğuna bağlıdır. Deprem konumlarının doğruluğu o bölgeye ait bir boyutlu ve/veya üç boyutlu sismik hız modellerinin kalitesine, bölgedeki istasyon dağılımına ve sayısına, P ve S fazları okuma kalitesine bağlıdır. Bölgede yer alan farklı istasyon kayıtlarından yeni bir veri seti elde edilerek, P ve S faz okumaları yapılarak depremler yeniden konumlandırılmıştır. Yeniden konumlandırılan depremler Van depremi ana şok bölgesine doğru kayma göstermiştir. Bu veri setinden seçilen yüksek kalitede bir veri grubu kullanılarak VELEST algoritması ile bölgenin bir boyutlu hız modeli elde edilmiştir. Bölgenin üç boyutlu Vp ve Vp/Vs mutlak hız modelleri ve bir boyutlu hız modeline göre yüzdelik değişimler iki farklı model için belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar göre Vp ve Vp/Vs hızları kısa mesafelerde düşey ve yanal yönde hızlı değişimler göstermektedir. Bunun en önemli nedeni bölgenin çarpışma kuşağında sıkışma rejimi altında olması, bölgede farklı faylanma mekanizmalarına sahip alanları içermesi ve genç volkanik alanların varlığıdır. Van depremi ana şok bölgesinde faylanmaya bağlı olduğu düşünülen farklı derinliklerde doğu batı uzanımlı ve KD-GB uzanımlı yüksek hız ve düşük hız anomalileri gözlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Bir Boyutlu Hız Yapısı, Depremlerin konumlandırılması, Sismik Tomografi, Ters Çözüm, Üç Boyutlu Hız Yapısı.

The Mw (7.1) magnitude earthquake that occured in the east of Lake Van on 23 October 2011 highly changed the seismicity of the region. Between 23 October 2011- 2015 time period ten thousand earthquake occured in this area after the mainschock. The reliability of seismological studies depend on the accuracy of earthquake locations. The accuracy of earthquakes depend on quality of one dimentional and/or three dimensional seismic velocity models of the regions, the distribution of stations and also the P and S phase reading quality. The waveform data obtained from different station networks were combined as a new data set, P and S phases were manually picked and the earthquakes were relocated. Relocated earthquakes moved towards the mainshock area. A set of high quality data were used to obtain one dimensional velocity model of the region by VELEST algorithm. The three dimensional Vp and Vp/Vs absolute velocity and percentage change relative to one dimensional velocity model were obtained for two different models. The results show that Vp and Vp/Vs velocity models change in both depth and lateral directions rapidly. The main reason of this change is the region is under compression regime, the different faulting mechanisms and the existence of volcanic regions. Near the region of Van mainshock in different depths in east west and NE-SW directions high and low velocity anomalies were observed. Keywords: One Dimensional Velocity Model, Relocation of Earthquakes, Seismic Tomography, Inversion, Three Dimensional Velocity Model