Devletin ekonomide değişen rolü: 18.yüzyıldan günümüze devlet anlayışındaki değişmeler

Abstract

Bir arada yaşamanın doğal bir sonucu olarak ortaya çıkmış kurumların en büyüğü olan devlet örgütünün üstlenmesi gereken rolün ne olduğu konusundaki tartışma, iktisatçıları ve sosyal bilimcileri araştırmaya yönelten en önemli tartışmalardan biridir. Devletin görev alanını iç ve dış güvenlik, adalet ve diplomasi olarak belirleyerek ekonomik hayata müdahalesini sınırlı tutan tarafsız devlet anlayışı 18. ve 19.yy boyunca dünyaya hâkim olmuştur. Ancak 20.yy'da yaşanan savaşlar gibi politik nedenler, krizler gibi ekonomik nedenler, marksist ve sosyalist tezlerin yarattığı ideolojik nedenler ve ayrıca yaşanan iktisadi ve teknolojik gelişmeler ve değişen yönetim anlayışı ile devletin ekonomideki rolü gittikçe genişlemiştir. Devletin ekonomideki payının hızla genişlemesinde özellikle Keynesyen teori, sosyal politikalar ve iktisadi kalkınma amaçlı müdahaleler etkili olmuştur. Refah devleti şeklinde ortaya çıkan bu yeni devlet biçimi, 20.yy son çeyreğinde karşı karşıya kalınan petrol krizleri ile yeniden yapılanma göstermiştir. Bu bağlamda etkin devlet arayışları devletin yeniden yapılandırılmasına yönelik olarak ortaya atılmıştır.Çalışma yukarıda belirtilen tarihsel aşamaları dikkate alarak 18. yy'dan günümüze devletin ekonomik hayattaki rolüne ilişkin değişimleri açıklamaktadır.

The state can be defined as an authority derived naturally as a result of living together. The main question which made economists and social scientists discuss on is what the state?s role should be in economy. Neutral state approach that limits the influence of the state on the economy and defines the responsibility areas of the state as security, diplomacy and justice was the most accepted state model during 18th and 19th centuries. However the influence of state in the economy increased in the 20th century as a result of technological and political changes such as wars, crisis, politics and the cold war, the ideologies such as marxism and socialism. Keynesians approaches, social policies and interventions carried out in order to create economic development raised the influence of state on the economy in the 20th century. This approach is entitled as welfare state model and this model is restructured after the petroleum crisis at the end of 20th century. In this context searches of effective state are based on the restructuring the state.In this research the changing role of the state from 18th century to present has been explained considering the historical milestones mentioned above.