Mehmet Rifat, Mecamiü`l- Edeb birinci cilt (İnceleme-Metin)

Abstract

Yapmış olduğumuz bu çalışmada Mecâmiü'l Edeb isimli eserinin Latin alfabesine aktarılması amaçlanmıştır. Eserle ilgili bir inceleme konulmuş olup daha çok aktarımı üzerinde durulmuştur. Mecâmiü'l Edeb isimli eseri Mehmet Rifat dört cilt üzerine tedvîn etmiştir. Biz birinci cildi üzerinde çalışma yaptık. Eserin birinci cildi Belâgat bilimine ayrılmış olup dört kitaptan meydana getirilmiştir. Birinci kitap Usûl-i Fesâhat, ikinci kitap İlm-i Maânî, üçüncü kitap İlm-i Beyân ve dördüncü kitap İlm-i Bedî` üzerinedir. Mehmet Rifat bu ciltte yapmış olduğu tanımlamaları pekiştirmek için Türk, Arap, Fars lisânlarından örnekler vermiştir. Ayrıca Batı edebiyatından örnekler vererek Belâgat biliminin önemli bölümleri üzerinde durmaktadır. Eserde Istılâhat-ı Edebiyye, Mizânü'l Edeb, Belâgat-ı Osmâniyye ile Namık Kemal'in Lisân makalesi ile Bahar-ı Daniş isimli eserinin etkisi oldukça fazladır. Ayrıca faydalanmış olduğu kaynaklar göz önünde bulundurularak doğuyu kabullendiği gibi batılı kaynaklara da müracaat ettiği görülmektedir. Kendi dilimizin kurallarını ortaya koymak için Arap ve Fars lisânından olan kelimelerin atılması gerektiği fikrini söyleyen genç ediplere Namık Kemal gibi karşı çıkan bu dillerden alınan kelimeleri attığımızda lisânımızın çırçıplak kalacağını ifade etmesi onun dile bakış açısını ortaya koymaktadır. Ayrıca dönemin önde gelen yerli ve yabancı kaynaklarına atıfta bulunması ya da alıntılar yapması onun edebiyat ve fikir dünyasına ne kadar hakim olduğunu, gelişmeleri yakından takip ettiğini göstermesi bakımından önemlidir.

In this study, it has been intended to transfer the work called ?Mecâmiü?l-Edeb? into Latin alphabet. Besides the analysis of the work, especially transfer of the work has been focused on. ?Mecâmiü?l-Edeb? has been compiled in four volumes by Mehmet Rifat, The first volume is on ?Usûl-i Fesâhat?, the second is on ?İlm-i Maânî?, the third is on ?İlm-i Beyân? and the fourt is on ?İlm-i Bedi`?. This study is about the first volume. In this volume, Mehmet Rifat gives same examples in Turkish, Arabian and Persian languages in order to support his definitions. Moreover, he lays emphasis on the important parts of the ?Belâgat? science by giving same examples from western Literature. On this work, there are impacts of ?Istılâhat-ı Edebiyye, Mizânü?l-Edeb, Belâgat-ı Osmâniyye?, the article called ?Lisân? and the work called ?Bahar-ı Dâniş? by Namık Kemal. Considering his references, it is observed that hi both adopts the East and efers to west as well. Mehmet Rifat, like Namık Kemal, argues against the young literary men who claims that the Arabian and Persian word should be eliminated to set the rules of our languade, Contrarily he states that if these words are disposed of, our language will become weak. On the other hand, his referring and quoting same local and foreign sources are important because they show his mastery on literature and proves that he follows the new developments.