Cumhuriyet dönemi şiirinde anne

Abstract

Cumhuriyet dönemi Türk şiirine tematik özellikleri açısından baktığımızda, büyük bir çeşitlilik ile karşılaşırız. Anne teması ise, Türk şirinin temel temalarından birisi olmuştur. Cumhuriyet dönemi Türk şiiri içinde bir imgeye de dönüşen anne, geniş açılımlı bir konudur. Şiirlere şefkat, sevgi, esirgeyici, bağışlayıcı, en korunaklı sığınak olarak giren ?anne? geleneksel anne ve kadın imgesi ile örtüşmüştür.Cumhuriyet dönemi Türk şiiri içindeki anne temalı şiirlerde tematik olarak annenin öne çıkmasının yanında şiirlerin büyük çoğunluğu aynı şiir içinde değişik konu ve temalarla harmanlanmış durumdadır. Şairler iç ve dış dünyaya ait izlenimlerini, düşüncelerini, duygularını anne yoluyla dile getirmişlerdir. Gündelik yaşam ve bireysel gelişim içinde ilk öğretmen olarak tanımlayabileceğimiz anne, bu bağlamda büyük duyarlılıkların merkezi, diğer duygu ve düşünceler arasında önemli bir köprü olduğundan şiirlerde yoğunlukla işlenmiştir. Anne temalı şiirler çoğu kez şairlerin anneleri ile yaşayışlarının da güçlü etkisini taşır. Genellikle annesini erken yaşta yitiren şairler, annesini erken yitirmişliğinin hüznünü, acısını, özlemini ?ölüm? teması ile birleştirerek verirler. Ayrıca annesinin ölümü ile nasıl yalnızlaştıklarını anlatırken, anneyi, bütün güzel şeylerle özdeşleştirerek imlerler. Mevsimler, deniz, güneş, doğa, bahar ve güzel olan her şey, şair için annedir.Anneleri, çeşitli kişilik özellikler bakımından şairleri etkilemişler, bir anlamda incelediğimiz şairlerde onlara model-örnek oldukları görülmüştür. Şairler bu bakımdan anneye değindiklerinde yaşanan hayattaki çeşitli sıkıntıları dile getirmede; yalnızlıktan, gündelik yaşam ve değişen dünyadan kaçışta anneye sığınmışlardır.Tezimizin ana eksenini oluşturan şiirlerin incelendiği üçüncü bölümde ?anne?nin anne rahmine dönüş arzusu, çocukluğa özlem, eş ve sevgili seçiminde anne etkisi, ölüm, anneden ayrı kalışın acısı yanında daha da geniş temalar içinde yer aldığını görürüz. Kadının idealize edilmesi, metafizik düşünce içinde annenin varlığı ve özellikle toplumsal içerikli şiirler içinde işlenen anne teması şiir sanatının sınırsızlığını da göstermiştir. Bunlar, anne imgesini güçlü olarak veren, ancak bütünüyle anne teması içinde düşünülemeyecek şiirlerdendir.Cumhuriyet dönemi Türk şiiri içinde anne temasının incelenmesini amaçlayan bu tez, üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde şairlerin şiirlerini açıklamada ve annenin şairlerin hayatlarına ışık tutmada önemli olacağını düşündüğümüz annelerin edebiyatçılar üzerindeki etkilerine değinilmiştir. İkinci bölüm, Cumhuriyet Dönemi Türk şiirine genel bir bakışı içerir. Üçüncü bölüm de edebiyatın temel temalarından olan annenin doğrudan ve dolaylı olarak işlendiği Cumhuriyet dönemi Türk şiirinde ?anne? teması başlığında verilerek şairlerin şiirlerindeki geniş açılımlı anne teması incelenmiştir.Anahtar Kelimeler: Anne, Cumhuriyet Dönemi, Şiir, İmge

When we peer into the Turkish poem, in the period of Republic, from the point of view of theme features, we encounter so much diversity. The theme of mother is one of the basic theme of Turkish poem. The mother, turns to an image in Turkish poem in the period of Republic, is a wide range of subject. Mother enters in the poems as kindness, and compassion, tenderness, love, protector, merciful, the safest shelter, traditional mother and woman image fit in with each other.Besides, the mother, as a theme in Turkish poems in the period of Republic, most of the poems are gathered from different subjects and theme in the same poem. Poets tell their impressions, thoughts and feelings on domestic and foreign world, by way of their mothers. We can explain the mother as a first teacher in daily life and individual development, in this context she is the centre of so much sensitivity. Since she is an important bridge between other feelings and thoughts, is performed in the poems. The poems of mother theme, mostly carry the power of effect of the poets? lives with their mother. The poets, whose mothers passed away in their early young years, with the grief of losing their mothers early and missing her, combines with the theme of death in their poems. While they are telling how they felt the lonliness about their mothers? death, they indicate their mothers with beautiful things; such as seasons, seas, the sun, nature, spring, everything others, are mother for the poet.The poets?mothers impressed their different individual characteristics so the poets, we searched, are examples and models for them.When the poets mention about their mothers, take shelter from their mothers while they are telling about the different depressions and difficulties in their lives; lonesomeness; escaping form daily life and changing world. We see the main axis of poems are searched, in the third part of this theses, the desire of turning to mother?s womb; missing to the childhood; the influence of mother on the choosing their lover or mate, death, besides, the lamenting of separated from their mothers and it takes places in the wider themes. Woman is idealized, the existance of mother in the thought of metaphysics and especially the mother theme that processing in the poems relating to society shows that the art of poem is unrestricted. These are the ones that give the image of mother as powerful, however, they can not be completely thought in the theme of mother.This theses, aimed at the searching of the theme of mother in the Turkish poem in the period of Republic, is formed three parts. In the first part, explaining the poems of the poets and the mothers? effects on the poets, whose lives are illuminated by them, are mentioned. In the second part, a general peering at the Turkish poem in the period of Republic. In the third part, the basic theme of mother in the literature, processing direct or indirect in the Turkish poem in the period of Republic ?mother? in the poets?poems is examined.Key words: Mother, the period of Republic, poem, image.