Zorunlu göç yaşayan ailelerin ikinci kuşak üyelerinin sağlık durumu

Abstract

ÖZETZorunlu Göç Yaşayan Ailelerin kinci Kuşak Üyelerinin Sağlık Durumu2004 yılında, çatışma veya insan hakları ihlalleri nedeniyle ülkeleri içinde yerlerindenedilen kişilerin yaklaşık 25 milyon olduğu düşünülmektedir. Çatışma ve anlaşmazlıklarınolumsuz etkilerine karşı en yatkın mağdurlar olan ülke içinde yerinden edilen kişiler,dünyanın risk altındaki en geniş topluluğu olarak kabul edilirler. Türkiye'de silahlıçatışmaların etkisiyle özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yaklaşık 4000 köy vemezranın boşaltıldığı belirtilmektedir. Devlet politikalarınca ülke içinde yerinden edilmeolgusunun uzun süre kabul edilmemesi ya da yok sayılması toplumsal sorunların ortayaçıkmasına ve yoğunlaşmasına yol açmıştır. Başta stanbul, Mersin, Adana, Diyarbakır gibiillerde kentsel yoksulluk hızla artmış, işsizlik, çocuk işçiliği, eğitim güçlükleri gibi sorunlarınyanı sıra sağlık hizmetlerinde ve halk sağlığında ortaya çıkan sorunlar ülke içinde yerindenedilen kişilerin karşılaştıkları önemli güçlükler olmuşlardır.Son yıllarda, ülke içinde yerinden edilmenin özellikle psikososyal iyilik hali başta olmaküzere tüm sağlık göstergelerini olumsuz etkilediğine dair artan bir bilgi vardır. Yerindenedilmiş erişkinlerdeki olumsuz ruhsal etkileri gösteren birçok çalışma olmasına karşın,anneler ve bu annelerin göçten sonra doğan çocukları, yani ikinci kuşakla yapılmış çok azçalışma bulunmaktadır. Bu çalışmada yerinden edilen annelerin ve yerinden edilmeden sonradoğan çocuklarının travmatik stres ve depresyon başta olmak üzere yaygın karşılaşılan ruhsalsorunları araştırılmıştır.Tanımlayıcı tipteki bu çalışma otuz anne ve otuz çocuğun katılımıyla gerçekleştirilmiştir.Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Sınıflaması El Kitabı (DSM-IV)'ndaki TravmaSonrası Stres Bozukluğu (TSSB) ve Major Depresyon (MD) için yapılandırılmış klinikgörüşmeler erişkin katılımcılara, Kovacs Depresyon Envanteri ve Çocuklar çin TravmaSonrası Stres Bozukluğu Ölçeği çocuk katılımcılara uygulanmıştır. Kartopu örnek seçimtekniği ile seçilen tüm katılımcılar Kürt kökenliydi. Örnek grubu çoğunlukla az eğitimli vedüşük sosyoekonomik düzeyde olan kişilerden oluşmaktaydı. Göçten önce ve sonrayaşadıkları önemli travmatik olaylar vardı. Çalışmaya katılan annelerin, silahlı çatışmalar,işkence ve zorla yaşadığı yerden koparılma gibi travmatik olayları göçten önce çok sıkyaşadıkları, kaynak ve iş kayıplarını da göçten sonra sık yaşadıkları saptanmıştır. AnnelerdekiTSSB ve MD yaygınlıkları sırasıyla %16.7 ve %23.3 olarak saptanmıştır. Aynı bozukluklarınçocuklarda görülme yaygınlığı ise %6.7'dir. Çocuklar arasında fazla sayıda ikincil enürezis veöğrenme güçlükleri saptanmıştır.Yerinden edilme gibi travmatik olayların erişkin kadınların ruh sağlığını olumsuz olaraketkilediği görülmektedir. Bununla birlikte, annelerinin yaşadıkları travmaları doğrudanyaşamasalar bile, yerinden edilmeden sonra doğan çocukların da travmatik stres, depresyon,ikincil enürezis ve öğrenme güçlükleri gibi sorunları olduğu anlaşılmaktadır. Yerinden edilmeetkilediği insan sayısı açısından önemli bir halk sağlığı sorunu olmakla birlikte, ikincikuşakların da ruh sağlıklarını olumsuz olarak etkileyen bir olgu olarak görünmektedir. Bunedenlerle, ruh sağlığı çalışanları yerinden edilmiş kişilerin ikinci kuşaklarına özel bir önemvermelidir. Ruh sağlığı uygulamalarının yerinden edilmeyi yaşayanlar ve ikinci kuşakçocuklarını içerecek şekilde düzenlenmesi gerekmektedir.Anahtar Kelimeler: Ülke içinde yerinden edilme, ikinci kuşak, kadın ruh sağlığı, travmatikstres ve depresyon

The Psychosocial Health Status of the Second Generation Members of FamiliesWhich Underwent Forced MigrationAt the end of 2004, the total number of people displaced within their own countries byconflict or human rights violations amounted to roughly 25 million. Internally displacedpeople (IDP) are among the most vulnerable victims of conflict, and constitute arguably thelargest at-risk population in the world. In Turkey, about 4,000 villages and hamlets in thesoutheast were evacuated because of the military conflicts. The longstanding refusal of thestate to publicly concede the existence of forced internal displacement has resulted in theintensification of the social problems created by this process. The rapid rise in urban povertyin Istanbul, Mersin, Adana, Diyarbakir and other big cities and phenomena related to povertysuch as adult unemployment, child labor, lack of access to education and healthcare, andpublic health problems are among the hardships faced by IDP families.In recent years, there has been growing recognition that the internal displacement processhas the potential to jeopardize all aspects of health, especially psychosocial well being. Whileseveral studies documented the negative psychological consequences of forced internaldisplacement in adult displaced survivors, there are very few studies done with the mothersand their children (second generation) who were born after the displacement. This studyaimed to examine the common mental health problems related to displacement process ofmothers and their children.Thirty mothers and thirty children were participated to the study. Structured ClinicalInterview for Post Traumatic Stress Disorder (PTSD) and Major Depression (MD) were usedfor the assessment of mental health status of adult participants; Kovacs Depression Inventoryand Post Traumatic Stress Symptoms were used for the assessment of mental health status ofthe children. The participants all of whom are Kurdish, were selected by using snowballsampling strategy. The sample was generally less educated, had lower socioeconomic statusand had high levels of stressors before and after the displacement. Man made traumas, such asarmed conflicts, torture and forced evacuation were the common traumatic events experiencedprior to the forced migration whereas loss of resources and work were the common eventsafter the displacement. The prevalence of PTSD and MD in mothers were respectively 16.7 %and %23.3%. The prevalence of the PTSD and MD in the children were the same and 6.7%.Additionally, bed wetting and learning disabilities were commonly seen disturbances in thechildren.Forced internal displacement had negative impacts on mothers? mental health status.Although, the children who were born after the displacement had not directly experiencedtheir mothers? traumatic experiences, they had traumatic stress and depressive symptoms aswell as secondary enuresis and learning disabilities. Internal displacement seems to be apublic health problem and it seems to have a negative affect on the second generation?smental health status. Mental health professionals have to give special attention to the secondgenerations of IDPs and mental health policies should be arranged according to the needs ofdisplaced people and their children.Keywords: internal displacement, second generation, woman mental health, traumatic stressand depression