Şizofreni hastalarında sosyal bilişi değerlendirme görüşmesi`nin Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması

Abstract

Amaç: Sosyal Bilişi Değerlendirme Görüşmesi şizofreni tanılı bireylerde toplumsal bilişi değerlendirmek üzere geliştirilmiş görüşmeye dayalı bir ölçüm aracıdır. Bu araştırma şizofreni tanılı hastalarda Sosyal Bilişi Değerlendirme Görüşmesi'nin Türk toplumunda psikometrik özelliklerini belirlemek amacıyla gerçekleştirildi.Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel olarak gerçekleştirilen bu araştırmanın veri toplama süreci Mart-Eylül 2018 tarihleri arasında Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Psikiyatri polikliniğinde tamamlandı. Araştırma, örnekleme alınma koşullarını karşılayan ve araştırmaya katılmayı kabul eden hastalar ve bir yakınları ile tamamlandı (s=50). Veriler; Sosyal Bilişi Değerlendirme Görüşmesi (SBDG), Yüzde Dışavuran Duyguların Tanınması/Ayırt Edilmesi Testleri (YDAT/YDTT), Dokuz Eylül Zihin Kuramı Ölçeği (DEZİKÖ), Pozitif-Negatif Belirtiler Ölçeği (PNBÖ) ve İşlevselliğin Genel Değerlendirilmesi (İGD) formu ile toplandı. Araştırma verilerinin analizinde tanımlayıcı istatistikler (ortalama, standart sapma, minimum, medyan, maksimum, frekans ve yüzde), SBDG yapı geçerliliği için açıklayıcı faktör analizi, uyum geçerliliği için Spearman Rho korelasyon katsayısı, SBDG güvenilirliği için Cronbach Alfa katsayısı, Spearman Rho korelasyon katsayısı kullanıldı.Bulgular: SBDG'nin iç tutarlılık değeri 0.827 olarak belirlendi. Test-tekrar test güvenilirliği (r=0.949, p<0.001) ve görüşmeci ile hasta yakını değerlendirmeleri arasında (r=0.932, p<0.001) ileri düzeyde anlamlı ilişki saptandı. Açıklayıcı faktör analizi sonuçlarına göre maddelerin 2 faktör altında toplandığı ve bu yapının ölçeğin toplam varyansının % 64.2'sini açıkladığı belirlendi. SBDG toplam puanı ile YDAT toplam puanı arasında ters yönde anlamlı bir ilişki (r=-0.293, p<0.05), DEZİKÖ (r=-0.485, p<0.001) ve İGD (r=-0.503, p<0.001) ile ters yönde güçlü bir ilişki, PNBÖ pozitif (r=0.515, p<0.001), negatif (r=0.421, p=0.005), genel belirtiler (r=0.495, p=0.001) alt boyutları ve ölçek toplam puanı (r=0.538, p<0.001) arasında ise anlamlı güçlü bir ilişki bulundu. SBDG ile YDTT arasında ilişki saptanmadı (r=0.008, p<0.955).Sonuç: Bulgular SBDG'nin Türkçe formunun şizofrenili bireylerde toplumsal bilişi değerlendirmede geçerli, güvenilir ve kolay uygulanabilir bir ölçüm aracı olduğunu göstermektedir. SBDG kısa sürede ve kolaylıkla uygulanabilen yapısı ve toplumsal bilişin tüm çekirdek alanlarını tek başına değerlendirebilmesiyle avantaj sağlamaktadır. Anahtar Kelimeler: Sosyal Bilişi Değerlendirme Görüşmesi, şizofreni, sosyal biliş

Objective: The Observable Social Cognition – A Rating Scale is an interview-based measurement tool designed to evaluate social cognition in individuals with schizophrenia. This study was carried out to determine the psychometric properties of the Observable Social Cognition – A Rating Scale in the Turkish population in individuals with schizophrenia.Method: The data collection process of this research, which was conducted as a descriptive and cross-sectional study, was completed in the Psychiatry outpatient clinic of Kocaeli University Medical Faculty Hospital between March and September 2018. The study was completed with patients who met the criteria for sampling and agreed to participate in the study (n = 50). The data were collected by the Observable Social Cognition – A Rating Scale (OSCARS), the Face Emotion Discrimination/Identification Test (FEDT/FEIT), Dokuz Eylül Theory of Mind Index (DEZIKO), the Positive and Negative Syndrome Scale (PANSS), and the Global Assessment Scale (GAS). Descriptive statistics (mean, standard deviation, minimum, median, maximum, frequency and percentage), explanatory factor analysis for OSCARS construct validity, Spearman Rho correlation coefficient for concurrent validity, Cronbach Alpha coefficient and Spearman Rho correlation coefficient for OSCARS reliability were used in the analysis of data.Results: Internal consistency of OSCARS was good, with Cronbach's alpha value of 0.827. The test-retest reliability (r=0.949, p<0.001) and between interviewer, patient-relatives evaluations (r=0.932, p<0.001) showed statistically significantly correlations. According to the explanatory factor analysis, it was determined that the items were collected under 2 factors and this structure explained 64.2% of the total variance of the scale. There were statistically significant correlations between the total score of OSCARS and FEDT (r=-0.293, p<0.05), DEZIKO (r=-0.485, p<0.001), GAS (r=-0.503, p<0.001), PANSS positive (r=0.515, p<0.001), PANSS negative (r=0.421, p=0.005), PANSS general symptoms (r=0.495, p=0.001) and PANSS total scores (r=0.538, p<0.001). There were no relationship between OSCARS and FEIT (r=0.008, p<0.955).Conclusions: The findings show that the Turkish version of the OSCARS is a valid, reliable and easily applicable measurement tool for evaluating social cognition in individuals with schizophrenia. OSCARS has the advantage of being able to evaluate all the core areas of social cognition and has easily applicable structure in a short time.Key words: The Observable Social Cognition – A Rating Scale, schizophrenia, social cognition