Balıkesir jeotermal sularına yönelik jeotermometre uygulamaları

Abstract

Balıkesir bölgesinde sıcaklıkları 18 ile 98°C arasında değisen termal sularkimyasal bilesim ve TÇM (toplam çözünmüs madde) miktarı açısından değisikliklergöstermektedir. Manyas, Hisaralan, Hisarköy, Balya, Susurluk sahalarındaki sular Ca-Na-HCO3 ve Gönen suları ise Na-SO4'ça zengindir. Bigadiç?Hisarköy jeotermalsahasındaki suların TÇM miktarı ve sıcaklıkları göz önüne alındığında, bu sahadakisuların diğerlerinden daha uzun bir jeotermal çevrim içinde olduğu anlasılmaktadır.Çesitli silika ve katyon jeotermometreleri ile yapılan hesaplamalarda, Gönen; 108-164°C, Manyas; 84-177°C, Pamukçu; 132-163°C, Hisarköy; 147-178°C, Hisaralan;143-177°C, Edremit; 66-78°C, Balya; 82-185°C ve Susurluk; 73-160°C rezervuarsıcaklıkları vermistir. Balıkesir sıcak sularının denge durumları, Na-K-Mg, Na-K-Mg-Ca ve aktivite diyagramları ve ayrıca doygunluk indeksi hesaplamaları yardımıylaçalısılmıstır. Bu modellerden elde edilen rezervuar sıcaklıkları (130-140 °C)jeotermometrelerle bulunan rezervuar sıcaklıklarını (108-166 °C) desteklemektedir.Elde edilen sonuçlar, bölgedeki kaynak ve düsük sıcaklıklı kuyu sularının sığ sular veyakarısım suları olduğunu ve ayrıca bu suların kimyasal jeotermometrelerce belirlenensıcaklık aralıklarında muskovit, K-feldspat, kaolinit ve kalsit mineralleri ile dengedeolduklarını ortaya koymustur.Anahtar kelimeler: Balıkesir jeotermal suları, jeotermometre, Mineral dengesi.

Thermal waters of the Balıkesir area with temperatures ranging from 18°C to98°C vary in chemical composition and TDS (total dissolved solution) contents. TheBigadiç?Hisarköy waters are enriched in Ca-Na-HCO3 and probably suggest a relativelydeep water circulation which is also indicated by their relatively high temperatures.Manyas, Hisaralan, Hisarköy, Balya and Susurluk waters are Ca-Na-HCO3 type waterswhile Gönen waters are enriched in Na-SO4. Various silica and cation geotermometersyield reservoir temperatures of 108-164°C for Gönen, 84-177°C for Manyas, 132-163°Cfor Pamukçu, 147-178°C for Hisarköy, 143-177°C for Hisaralan, 66-78°C for Edremit,82-185°C for Balya and 73-160°C for the Susurluk fields. Equilibrium states of theBalıkesir thermal waters were studied by means of Na-K-Mg diagram, Na-K-Mg-Cadiagram, activity diagrams and finally saturation index calculations. Reservoirtemperatures obtained from these models are in well agreement with those fromgeothermometers. Results indicate that most of the spring and low-temperature wellwaters in the area are immature or mixed waters which are likely to be equilibrated withmuscovite, K-feldspar, kaolinite and calcite at temperature ranges calculated from thechemical geothermometers.Keywords: Balıkesir geothermal waters, geothermometry, mineral equilibria.