Disfajili hemiplejik hastalarda nöromusküler elektrik stimülasyonu; klinik, radyolojik ve sintigrafik değerlendirme

Abstract

Bu çalışmada; inme sonrası disfaji gelişen hastalarda yutma egzersiz terapileri ile birlikte uygulanan NMES tedavisinin etkinliğinin klinik, videofluroskopik ve sintigrafik olarak değerlendirilmesi amaçlandı.Çalışmaya hastalık süresi 3 aydan uzun, klinik ve videofluroskopik yutma değerlendirmesinde faringeal faz bozukluğu saptanan 24 hasta alındı. Çalışmaya alınan hastalar tedavi (n=12) ve kontrol (n=12) gruplarına randomize olarak dağıtıldı. Tedavi grubundaki hastalara 3 hafta süreyle haftada 5 kez, toplam 15 seans NMES tedavisi ve egzersiz protokolü uygulandı. Kontrol grubuna ise sadece egzersiz programı verildi. Tedavi öncesi ve tedavi bitiminde hastaların klinik yutma değerlendirmeleri ile videofluroskopik ve sintigrafik tetkikleri yapıldı. Klinik değerlendirmede hastaların FOAS skorları ve görsel analog skala ile yutma güçlüğü skorları kaydedildi. VF-MBY çalışmasında yutma şiddet skalası ve P/A skalası skorları saptandı. Ayrıca laringeal elevasyon, hiyoid elevasyonu ve hiyoid anterior hareket mesafeleri hesaplandı. Orofaringeal sintigrafi tetkiki ile hastaların oral geçiş süreleri, faringeal geçiş süreleri, faringeal klirens süreleri ve oral rezidü miktarları hesaplandı. Çalışmayı 20 hasta tamamladı ve analiz edildi.Demografik olarak hastaların yaş ortancası 58 yıl, hastalık süresi ortancası 10.5 ay idi ve %25'i kadın, %75'i erkekti. Tedavi öncesi gruplar arasında faringeal refleks bozukluğu (p=0.017) dışında istatistiksel olarak anlamlı fark yoktu (p>0.05). Çalışma sonrasında tedavi ve kontrol gruplarında yutma güçlüğü skorlarında (p=0.012, p=0.02), FOAS skorlarında (p=0.017, p=0.039), yutma şiddeti skalası skorlarında (p=0.110, p=0.041), yarı katı kıvamda P/A skalası skorlarında (p=0.026, p=0.046) iyileşme saptandı. Ayrıca tedavi grubunda sıvı kıvamda P/A skalası skorlarında (p=0.026) ve katı kıvamda laringeal elevasyonda istatistiksel olarak anlamlı artış (p=0.043) bulundu. Tedavi sonu iyileşme gösterilen parametrelerde gruplar arasında anlamlı fark yoktu (p>0.05). PEG ile beslenen tedavi grubundan 2, kontrol grubundan 1 hasta, çalışma sonrasında oral beslenmeye geçti. Tedavi öncesi orofaringeal sintigrafide yutma eylemini gerçekleştiremeyen tedavi grubundaki 3 hastadan 2'sinde, tedavi sonu değerlendirmede faringeal geçiş sağlandı.Bu çalışmada hem NMES ve egzersiz tedavisi ile hem de sadece egzersiz tedavisi ile yutma şiddeti, FOAS, yutma şiddet skalası, yarı katı kıvamda P/A skorlarında iyileşme saptanmıştır. Ancak egzersiz tedavisi ile birlikte uygulanan NMES tedavisinin, egzersiz tedavisine göre üstünlüğü gösterilememiştir. Yutma rehabilitasyonunda yeni bir tedavi şekli olan NMES'nin etkinliğinin; farklı şiddette yutma bozukluğu olan hastalarda, farklı tedavi protokolleri ve daha fazla hasta içeren çalışmalar ile araştırılması gerektiğini düşünmekteyiz.

The aim of this study was to determine the effectiveness of NMES with swallowing exercise treatment by using clinical, videofluoroscopic and scintigraphic evaluation in stroke patients having dysphagia.Twenty-four patients were recruited who had chronic stroke history longer than 3 months, having swallowing pharyngeal phase disorder in clinical and videofluoroscopic evaluation.Participants were divided randomly into two groups as study group (n=12) and control group (n=12). Study group patients underwent 15 sessions of NMES and swallowing exercise protocol for 5 times per week during 3 weeks period. Control group had received only exercise programme. All patients had clinical swallowing assessment, videofluoroscopic and scintigraphic evaluation before and after treatment protocol. Functional oral intake scale scores and dysphagia scores with visual analogue scale were recorded in clinical swallowing assessment. Swallowing severity rating scores and penetration/aspiration scale scores were determined in videofluroscopic modified barrium swallow study. Laryngeal and hyoid elevation, and anterior hyoid excursion distance were also calculated. Oral transit time, pharyngeal transit time, pharyngeal clearance and oral residual volume were calculated with oropharyngeal scintigraphic evaluation. Twenty patiens completed treatment protocol and were analyzed.Demographically median age was 58 years and time since stroke was 10.5 months for patients. Twenty-five percents of them were female and 75 percents were male. There were no statistically significant difference (p>0.05) in groups except pharyngeal reflex disorder (p=0.017) at the beginning of the treatment. Results in both study and control groups were statistically significant for dysphagia scores (p=0.012, p=0.02), functional oral intake scale scores (p=0.017, p=0.039), swallowing severity scale scores (p=0.011,p=0.041), penetration/aspiration scale scores for semi-solid consistency (p=0.026, p=0.046) at the end of the treatment. Besides penetration/aspiration scale scores for liquid consistency (p=0.026) and laryngeal elevation for solid consistency (p=0.043) were statistically significant for study group. There were no statistically significant difference for improved parameters after treatment in both groups (p>0.05). Two participants in study group and 1 participant in control group who feed with PEG for nutrition were be able to start oral feeding after treatment period. Two of three patients who can not swallow in oropharyngeal scintigraphic evaluation before treatment also started to have pharyngeal passage in study group after treatment .In this study either NMES with swallowing exercise treatment or swallowing exercise treatment alone showed improvement in penetration/aspiration score for semi-solid consistency, dysphagia score, functional oral intake score, and swallowing severity score. But we could not showed superiority of NMES with exercise therapy to exercise therapy without NMES. Treatment effectiveness of NMES, a new therapeutic modality in dysphagia rehabilitation, should be studied in large patient populations, in a variety of swallowing severity groups and also with different treatment protocols.