Çalışan kadınlarda meme kanseri tarama davranışları ve sağlık inançları

Abstract

Amaç: Bu kesitsel araştırma, çalışan kadınların meme kanseri, kendi kendine meme muayenesi ve mamografiye ilişkin sağlık inançlarının incelenmesi, meme kanseri tarama davranışlarını ve riskini belirlemek amacıyla yapılmıştır.Gereç ve Yöntem: Çalışmanın evrenini Nisan-Haziran 2015 tarihleri arasında Sakarya ili Büyükşehir Belediyesinde çalışan 344 kadın oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında katılımcılara ait bilgileri içeren ` Tanıtıcı Bilgi Formu` ve `Champion Sağlık İnanç Modeli Ölçeği` kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistik yanı sıra ki-kare ve t- testleri kullanılmıştır.Bulgular: Kadınların yaş ortalaması 36,68±8,4 yıl, %62,4'ü evli (n=199), %66,1'i üniversite mezunu (n=211) , %64,9'u (n=207) çocuk sahibi idi. Ortalama emzirme süresi 21,57±14,4 ay olarak bulunmuştur. Kadınların ortalama menarş yaşı 13,28±1,31, menapoz yaşı ise 46,28±3,74 idi. Yapılan risk değerlendirmesinde katılımcıların %93,1' i düşük risk grubunda çıkmıştır. Araştırma grubunun %68,42'i KKMM bildiğini, çoğu televizyon/radyo ve internetten öğrendiğini ifade etti. Çalışmaya katılan kadınların %62,38'i KKMM yapmakta, yapmayan kadınların çoğunluğu sebep olarak, ihmal ve nasıl yapıldığını bilmemeyi göstermektedir. KMM yaptıranların oranı % 35,11, MG çektirenlerin ise %20,13 olmakla birlikte, çoğunun bu uygulamaları yapması şikâyetleri olması sebebiyledir. Çalışmamızdaki katılımcılarda, KKMM yapanlarda MG ve KMM uygulama oranları daha yüksek bulunmuştur. Çalışmada kadınların Champion Sağlık İnanç Ölçeğinden aldıkları puan ortalamaları ve standart sapmaları incelendiğinde en yüksek puanı 32,50±7,0 öz-etkililik algısı ölçeğinden, en düşük puanı 7,70±2,10 ise duyarlılık algısı alt ölçeğinden aldığı görülmektedir. Sosyo-demografik özelliklerin, meme kanseri tarama davranışlarının ve meme kanseri risk faktörlerinin meme kanseri tarama davranışlarına ilişkin sağlık inançlarını etkilediği bulunmuştur.Sonuç: Meme kanserinin erken tanısına yönelik çalışmalarda sağlık inançları dikkate alınmalı, özellikle engel algılarını azaltma girişimleri yapılmalıdır. Risk faktörleri anlatılıp kadınların bilinçlendirilmesi; risk hesaplaması yaparak, riski yüksek kadınların takiplerinin bu doğrultuda düzenlenmesi sağlanmalıdır.Anahtar kelimeler: Meme Kanseri, Sağlık İnançları, Tarama Davranışları, Meme Kanseri Riski

Aim: This cross-sectional study aims to investigate health belief related to breast self-examination and mammography with respect to breast cancer and risk screening behaviour.Materal and Methods: Study population consisted of 334 working women of Sakarya Municipal between April and June 2015. `Champion Health Belief Model Questionnaire` and `Introductory Data Form` are used to collect data. Chi-square and t-test are used along with descriptive methods.Results: Mean age of the women was 36,68±8,4 years in this study. 62,4% of them were married (n=199), 66,1% of them graduated from a university (n=211) and 64,9% had children (n=207). Mean breastfeeding length was 21,57±14,4 months. Mean menarche age of the women who participated was 13,28±1,31 years and menopause age was 46,28±3,74 years. According to risk assessment 93,1% of the participants were in low risk group. Sources of knowledge about breast cancer and BSE were mostly television/radio and internet, approximately 69 % of the study group stated that they know BSE. 62,38 % of the participants stated to perform BSE; neglect and insufficient knowledge were the reasons for the pthers. In this study, it has been shown that using Champion's Health Belief Model Scale, highest score was in self-efficacy perception (32,50 ± 7,0) and lowest score was in perceived susceptibility (7,70 ± 2,10). Significant difference has been found between socio-demographic characteristics, breast cancer screening behaviours and factors of breast cancer risk and health perception mean.Conclusion: For early diagnosis of breast cancer, we should keep health belief in mind-especially we may attempt to reduced perception of obstacles. We should explain risk factors to women and also calculate risk to arrange women's follow up for breast cancer.Keywords: Breast cancer, Health beliefs, Screening behaviours, Breast cancer risk