Tiroid-dışı baş-boyun ince iğne aspirasyonlarında sito-histopatolojik tanıların korelasyonu, uyumsuzluk nedenleri ve tuzaklar (10 yıllık kalite kontrolü çalışması)

Abstract

Amaç: Bu tez çalışmamızda, kurumumuzda tiroid-dışı baş-boyun kitlelerindeki İİAS deneyimimizi değerlendirmek için, 10 yıl geriye dönük, olabildiğince kapsamlı bir kalite kontrolü çalışması planladık. Gereç - Yöntem: Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı'nda Ekim. 2005 ile Ekim. 2015 yılları arasında, 10 yıllık dönem boyunca değerlendirilen tiroid-dışı baş-boyun bölgesi tüm İİA'larının, sitopatoloji ve histopatoloji kayıtlarından elde edilen verilerle retrospektif döküm yapıldı. Histopatolojik tanı ile İİAS sonuçları, kitlelerin yerleşim yerine göre üç grupta (tükrük bezleri, baş-boyun lenf nodları, diğer baş-boyun dokuları) karşılaştırılarak; her grup için İİAS'nin özgüllük, duyarlılık, pozitif öngörü (PÖD), negatif öngörü değerleri (NÖD), tanı doğruluğu hesaplandı. Gerçek pozitif (GP), gerçek negatif (GN), yanlış pozitif (YP), yanlış negatif (YN) olgular belirlendi. Olguların sitopatolojik ve histopatolojik sonuçları karşılaştırıldığında, tanıları tutarsızlık gösteren olguların yaymaları tekrar gözden geçirildi; yanlış pozitiflik ve yanlış negatifliğin olası nedenleri araştırıldı.Bulgular: Toplam 536 olguda İİAS'nin genel duyarlılık, özgüllük, PÖD, NÖD ve doğruluk değerleri sırasıyla %93.7, %80.2, %86.9, %82.6 ve %92.6 idi. Tükrük bezi İİAS olgularında, benign/malign ayrımı açısından korelasyon yapıldığında serimizde %90.7 doğruluk, %95.7 duyarlılık, %89.4 özgüllük, %71.0 PÖD, %98.7 NÖD oranları saptandı.Baş-boyun lenf nodu İİAS olgularında, benign/malign tanısında, duyarlılık %92.9, özgüllük %43.6, PÖD %83.4, NÖD %66.7 ve doğruluk %80.7 olarak bulundu.Diğer baş-boyun dokularında İİAS'nin benign/malign ayrımındaki duyarlılığı, %94.6, özgüllüğü %90.5, tanı doğruluğu %92.8, PÖD %92.9, NÖD %92.7 olarak hesaplandı.Sonuç: Kurumumuzda, tiroid-dışı baş-boyun İİAS deneyimimizin geneline bakıldığında, kalite kontrol ölçütlerinin uluslararası literatür ile uyumlu olduğu görülmektedir. Tükrük bezi İİAS olgularında, en yüksek duyarlılık ve negatif öngörü değerleri gözlenmiştir.Klinik ve sitopatolojik bulguların, malignite açısından tereddüt yarattığı lenf nodu İİAS olgularının 'kuşkulu / atipik lenfoproliferatif lezyon' olarak rapor edilip; 'Sitopatolojik bulgular, lenf nodunda malign tutulum açısından kuşkuludur. Kesin tanı için eksizyonel biyopsi ile histopatolojik ve immünohistokimyasal değerlendirme önerilir.' yorumu ile eksizyonel biyopsiye yönlendirilmesinin etkin bir yaklaşım olduğu görülmektedir.Diğer baş-boyun dokularında, İİAS ile tanı doğruluğu, özgüllük ve PÖD'nin en iyi sonuçları elde edilmiştir.Anahtar Sözcükler: İnce iğne aspirasyonu, baş-boyun.

Objective: In this thesis, we planned a comprehensive quality control study of FNAC experience in our institution on non-thyroidal head and neck masses, to assess the FNAC performance.Material - Method: Data obtained from the records of FNAC cases of non-thyroidal masses of head and neck region, having both cytopathologic and histopathologic examination within the last 10-year period, October 2005 to October 2015, in Kocaeli University Medical Faculty Pathology Department.FNAC results were compared to the histopathological diagnoses within three groups according to the location of the masses (salivary glands, head and neck lymph nodes and other tissues of the head and neck); the sensitivity, specificity, positive predictive (PPV) and negative predictive values (NPV), diagnostic accuracy were calculated for each group. True positive (TP), true negative (TN), false positive (FP) and false negative (FN) cases were identified. When compared with cytopathological and histopathological results, the cases showing inconsistency, false positives and false negatives were reexamined for possible causes.Results: In 536 patients the FNAC's overall sensitivity, specificity, PPV, NPV, and accuracy values were 93.7%, 80.2%, 86.9%, 82.6% and 92.6%.For FNAC cases of salivary glands, in terms of benign / malignant discrimination in our series, 90.7% of accuracy, 95.7% of sensitivity, 89.4% of specificity, 71.0% of PPV, 98.7% of NPV were detected.In benign / malignant diagnosis in head and neck FNAC of lymph nodes, 92.9% sensitivity, 43.6% specificity, 83.4% PPV, 66.7% NPV, and 80.7% of accuracy were calculated.FNAC of other head and neck tissues in benign / malignant discrimination revealed sensitivity of 94.6%, specificity of 90.5%, the diagnostic accuracy of 92.8%, PPV of 92.9%, NPV of 92.7%.Conclusion: In our institution, when looking at the overall non-thyroidal head and neck FNAC experience, the quality control measures are in line with the international literature. Salivary gland FNAC cases were observed to reveal the highest sensitivity and negative predictive values. In case of clinical and cytopathological findings of ambiguity in terms of malignancy, lymph node FNAC cases have been reported as, `suspicious / atypical lymphoproliferative lesion`; followed by the comment of `Cytopathological findings are suspicious for malignant lymph node involvement. Histopathological and immunohistochemical evaluation is recommended with an excisional biopsy for the definitive diagnosis.` This appears to be an effective approach to guide the patients to excisional biopsy. FNAC of other head and neck tissues showed the best results of diagnostic accuracy, specificity and PPV.Key words: Fine needle aspiration, head and neck.