Ayçiçeği (Helianthus annuus L.)`nde giberellik asit dozlarının verim ve abiyotik stres koşullarında çimlenme üzerine etkileri

Abstract

Bu araştırma, Eskişehir koşullarında farklı giberellik (GA3) asit dozları uygulanan ayçiçeğinde verim ve verim öğeleri ile tohumlara uygulanan GA3 dozlarının abiyotik stres koşullarında çimlenme üzerine etkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Araştırma 2013 yılında tarla ve laboratuvar denemeleri olarak kurulmuştur. Çalışmada materyal olarak Sanbro MR ayçiçeği çeşidi ile GA3 kullanılmıştır. GA3 dozları kontrol (saf su), 50, 100, 200, 300 ve 400 ppm olacak şekilde bitkiler 6-8 yapraklı (V6-V8) olduğu dönemde uygulanarak verim ve verim öğeleri incelenmiştir. Çimlendirme denemelerinde, aynı dozlarda GA3'ün ayçiçeği tohumlarına 8 ve 16 saat süreyle uygulanarak düşük sıcaklık, serin test, tuz stresi, kuraklık stresi ve hızlı yaşlandırma koşullarında çimlenme performansları incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, artan GA3 dozları çiçeklenme süresinin 2 gün kısalmasını sağlamıştır. Bitki boyu ve bin tane ağırlığını GA3 dozları ile artmasına rağmen, çiçeklenme süresi, tabla çapı, bitkide tane verimi, yağ oranı, yağ verimi ve klorofil içeriğini azaltmıştır. Laboratuvar denemelerinde ise incelenen abiyotik stres koşullarında GA3 dozlarının çimlenme yüzdesi üzerine önemli bir etkisi bulunmamıştır. Ancak ortalama çimlenme süresi kısalmış ve fide boyu ise uzamıştır. Özellikle 50-100 ppm GA3 dozları tuz ve kuraklık stresinde ortalama çimlenme süresini kısaltmıştır. Bulgular; kullanılan GA3 dozlarının ayçiçeğinin verim ve verim öğelerini olumsuz etkilediğini göstermiştir. Tohuma 8 saat süreyle uygulanacak 50 ppm GA3 dozunun abiyotik stres şartlarının çimlenme üzerine etkisini azaltmak bakımından yararlı olabileceği sonucuna varılmıştır.

This study was carried out to determinate the effects of different gibberellic acid doses on sunflower yield, yield components in Eskişehir conditions and to detect the GA3 doses on seed germination under abiotic stress conditions. Field and laboratory experiments were performed in 2013 using Sanbro MR and gibberellic acid (GA3) as materials in this study. Yield and yield components of sunflower were investigated after gibberellic acid doses of control (distile water), 50, 100, 200, 300, 400 ppm were pulverized to the plants with growing stage of 6-8 leaves (V6-V8). Cold test, cool test, salinity stress, drought stress and accelerated ageing tests were performed by using the same doses of GA3 applied to the seeds both for 8 and 16 h. According to the research results, although plant height and one thousand kernel weight enhanced by increasing GA3 doses, blooming time, head diameter, seed yield per plant, oil content, oil yield, chlorophyll content decreased. Increasing GA3 doses shortened two days of blooming time. In laboratory experiment, GA3 doses didn't show any significant effects on germination percentage in the abiotic conditions. However mean germination time was shortened, seedling height was elongated. Especially 50-100 ppm GA3 doses shortened the mean germination time under drought stress. It was concluded that all the doses of GA3 affected adversely to the seed yield and yield components of sunflower. Seed treatment with 50 ppm dose of GA3 for 8 h can be beneficial for decreasing the effect of abiotic stress conditions on germination.