İlköğretim denetçilerinin öğretim liderliği

Abstract

YÜKSEK LİSANS TEZ OZU İLKÖĞRETİM DENETÇİLERİNİN ÖĞRETİM LİDERLİĞİ Mehmet Gül Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Mart, 2001 Danışman: Doç. Dr. Esmahan AĞAOĞLU İlköğretim denetçileri, eğitim sistenıinin en önemli noktalarından birini oluşturan ilköğretim kurumlarındaki eğitim-öğretim etldnliklerinin denetlenmesinden sorumlu olan bireylerdir. İlköğretim denetçilerinin yetki ve sorumluluklarının yanında liderlik özelliklerine ve becerilerine de sahip olmaları gereklidir. 1980'li yıllardan itibaren eğitim çevrelerinde ilgi çeken `etkili okul` akımı, eğitim sistemlerine değişiklik getirmiştir. Etkili okul akımı ile okullardan en üst düzeyde verim elde edilmesi amaçlanmıştır. Bu amacın gerçekleşmesi de etkili denetimden geçmektedir. Öğretim liderliği, eğitim yönetimi alanyazınına etkili okul akımı çalışmalarına paralel olarak yürütülen araştırmalar sonucunda giren bir liderlik boyutudur. Türkiye'de ise öğretim liderliği alanında yapılan araştırma ve çalışmalar oldukça sınırlıdır. Eğitim sistemleri ve liderlik biçimlerinin yoğun bir biçimde tartışıldığı Dünya' da ve Türkiye'de öğretim liderliği, okul müdürlerinden başka eğitim sistemi içinde bulunan diğer eğitim işgörenlerinin de yerine getirmesi gereken bir işlevdir. Bu araştırmada, ilköğretim denetçilerinin öğretim liderliği rollerini yerine getirme derecelerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Eskişehir, Afyon, Kütahya, Antalya ve Konya'da görevli 245 ilköğretim denetçisi ile Eskişehir il merkezinde görevli 349 sınıf öğretmeninin görüşlerine başvurulmuştur. Tarama modelinde gerçekleştirilen bu araştırmada araştırmacı tarafından alanyazm taramasına dayalı olarak geliştirilen anket aracılığıyla toplanan veriler SPSS ve Minitab yazılım programlarıyla çözümlenmiştir. Araştırmanın sonucunda, ilköğretim denetçilerinin yaşlarına, Milli Eğitim Bakanlığındaki hizmet sürelerine, denetçilikteki hizmet sürelerine, denetçilikten önceki görevlerine, bitirdikleri en son öğretim kurumlarına ve eğitim-öğretim, yönetim veyadenetim alanında katıldıkları hizmet içi eğitim kurslarının sayışma göre öğretim liderliği rollerini yerine getirme düzeylerine ilişkin görüşleri arasında fark bulunmamaktadır. İlköğretim denetçilerinin öğretim liderliği rollerini yerine getirme derecelerine ilişkin smıf öğretmenlerinin cinsiyetlerine, yaşlarına, Milli Eğitim Bakanlığındaki hizmet sürelerine ve mezun oldukları en son öğretim kurumlanna göre farklılık bulunmamaktadır. Ancak sınıf öğretmenlerinin eğitim-öğretim, yönetim veya denetim alanında katıldıkları hizmet içi eğitim kurslarının sayışma göre 3 kez katılanlar ile 4 kez ve üstü katılanlar lehine istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmaktadır. İlköğretim denetçileri ile smıf öğretmenlerinin ilköğretim denetçilerinin öğretim liderliği rollerini yerine getirme derecelerine ilişkin görüşleri arasında ise anlamlı bir fark vardır.

Ill ABSTRACT A STUDY OF INSTRUCTIONAL LEADERSHIP CHARACTERISTICS OF ELEMENTERY SCHOOL'S INSPECTORS Mehmet Gül Department of Educational Studies Osmangazi University Social Sciences Institute March, 2001 Advisor: Esmahan A?AO?LU, Associste professor Supervisors of primary schools are important elements in the supervision of the primary education's training and teaching activities. Supervisors of primary education should have leadership qualities and abilities in addition to their authority and responsibility. Since 1980, `the effective school` movement which is very effective in its surroundings has been placed on the agenda, and has caused many changes to education systems. Schools aimed to achieve the highest output in schools by using the effective school movement. To reach the aims, there should be effective control. Indicates states that effective school movement, research educational leadership became a part of leadership of education organisational literature. Researches and studies on education leadership in Turkey are limited. Education leaders should apply it to not only to school administrators, but also to teachers in the education system in Turkey and in the world where education system and types of leadership are discussed intensively. This study aimed to determine the level of the performance of elementery school's as education supervisors. For this reason, data was collected from 349 primary school teachers in Eskişehir, and 245 elementery school's supervisors in Eskişehir, Afyon, Kütahya, Antalya and Konya. The data was collected by surveys the field studies were scanned and the results were then analysed by SPSS and Minitab written program. At the end of this study, there were not any differences among teachers about their perceptions, leadership, the ages of supervisors, their experience before being supervisor, their educational qualities and training courses about education, administration or supervision they had attended. According to gender and ages ofIV primary school teachers, their service period in the Ministry of Education and the university which they graduated, there was no difference on the function of primary education supervisors. However, there were a significant statistical differences among teachers who attended training courses 3 times or 4 times or more. There were no differences among those primary education supervisors and teachers who had experience of supervision on the studies of supervisors.