Şeyhülislam Yahya Divanı`nda ahenk unsurları

Abstract

Divan şiirinde ses ve söz tekrarları, ritim, kafiye ve redifler ahenk unsurlarının başında geliyor. 17. yüzyılda yaşamış, gazel sahasında söz sahibi olan Şeyhülislam Yahya, klasik şiir geleneğine damga vurmuştur. Bu çalışmamızda Şeyhülislam Yahya Divanı?ndaki ahenk unsurlarını tespit etmeye çalıştık. Yaptığımız bu çalışma bir bakıma üslûp çalışması olduğundan daha çok yapısal eleştiri yöntemleri ve stilistik kuralların kesiştiği bir alanda durmaktadır. Bu alanda maalesef çok kapsamlı bir araştırma yapıldığını söyleyemeyiz. Biz, bu çalışmamızda Divan?daki ahenk unsurlarını söz ve ses tekrarları ile sağlanan ahenk ve ritim olarak üç ana başlık altında inceledik.Şeyhülislam Yahya?nın, kullandığı nazım şekillerinde - özellikle gazellerinde - dile hakim olduğu yapmacıksız, sade ve basit bir üslûp ile Türkçeyi başarıyla kullandığı görülmektedir. Şeyhülislam Yahya?da ahenk kuru bir ses topluluğundan ibaret değildir. Anlamla sesin bir potada eritilerek armoninin yakalandığı aşikârdır. Şeyhülislam Yahya, ?neyi anlattığın değil nasıl anlattığın? önemli olduğu bir şiir geleneğine iz bırakmış bir şairdir. Anahtar Kelimeler: Şeyhülislam Yahya, ses ve söz tekrarları, ritim, ahenk

Sound and sentence repetations, rythm, rhyme are the prior aspects in the Ottoman Poetry. Shaykh al-islam Yahya, who lived in the 17th ceuntry,is one of the most important person in the field of ode and he is also one of the most important name in the classical poetry tradition. In this study I wanted to find out the harmony aspects in the Ottoman Poetries of Shaykh al-islam Yahya. As this study is not a work of literary style. I tried to emphasise structural criticism. We can not see enough detailed studies in this field. I tried to analyze the harmony aspects, under the title of harmony that is done by sound and sentences and rhyme. In the werse which was used by Shaykh al-islam Yahya, especially in his odes,it can easily be seen that he had used a realistic,plane and simple style successfully in his Turkish. Harmony is not just a simple sound combination in the works of Shaykh al-islam Yahya. He had combined meaning and sound in a successful way. Shaykh al-islam Yahya is a poet who had a reputition for the philosophhy of `how you explain is more important than what you explain.? Key words: Shaykh al-islam Yahya, sound and sentence repetations, harmony, rhyme