Türkiye Cumhuriyeti Hükümetlerinin Kıbrıs politikaları ve kamuoyuna yansımaları (1955-1964)

Abstract

Türk-Yunan sorunlarının başında yer alan Kıbrıs meselesi, 1950'li yıllardan itibaren Türkiye gündeminde ve Türk dış politikasında önemli bir yer tutmaktadır. Ancak, Kıbrıs meselesinin temeli 1700'lü yılların sonunda ortaya çıkan ve Kıbrıs'ı da `Büyük Yunanistan'ın` sınırları içerisinde gösteren Megali İdea düşüncesi ile birlikte atılmıştır. Megali İdea düşüncesi Kıbrıslı Rumları da etkilemiş ve Enosis amacıyla 1821 yılında Kıbrıs'ta bir ayaklanma hazırlığına girişilmiştir.Kıbrıs'ta asıl olaylar, Osmanlı Devleti'nin 4 Haziran 1878'de adanın yönetimini geçici olarak İngilizlere devretmesinden sonra başlamış ve giderek tırmanmıştır. Kıbrıs Türkleri 1955 yılından itibaren EOKA terör örgütünün katliamlarına maruz kalmaya başlamışlardır. Ne yazık ki Türk hükümetleri bu tarihten itibaren Kıbrıs meselesini sahiplenmeye başlamışlardır.Türkiye'nin girişimleri ve Yunanistan ile ortak bir noktada anlaşması üzerine Zürih ve Londra Anlaşmaları imzalanmış, Rum saldırıları geçici olarak durdurulmuştur. Yapılan anlaşmalar sonucunda 16 Ağustos 1960'ta Kıbrıs Cumhuriyeti kurulmuştur. Kurulan Cumhuriyet, Rumların 21 Aralık 1963 tarihinden itibaren `Akritas` soykırım planını devreye sokmaları üzerine son bulmuştur. 1 Ocak 1964'te Makarios, tek taraflı olarak 1960 Anlaşmalarını feshettiğini açıklamış, Kıbrıs fiilen Rum¬ların egemen olduğu bir ada durumuna gelmiştir.Anahtar Kelimeler: Kıbrıs, Enosis, Megali İdea, 6-7 Eylül Olayları, Zürih ve Londra Anlaşmaları

Cyprus Issue, which is the first piorety on Turkish-Greek problems, takes a signifciant place in Turkish agenda and in Turkish Foreign Policy since 1950's. However, the foundation of the Cyprus Issue was laid with the thought of Megali Idea, emerged at the end of the 1700's and showed Cyprus within the boundaries of Great Greece. The thought of Megali Idea also influenced the Geerk Cypriots and an initiative, preparing for an uprising in 1821, was taken in order to Enosis.The main event in Cyprus started after the Ottoman State temporarily handed over the Cyprus to British in June 4, 1878 and gradually climbed. Turkish Cypriots have begun to be subject to the massacres of EOKA terrorist organization since 1955. Unfortunately, the Turkish Goverments have begun to embrace the Cyprus issue from the date.Zurih and London Agreements were signed due to the Turkish attempts and having agreemet at a commenpoint with Greece, the Greek attacks were temporarily stopped. The Republic of Cyprus was established in August 16, 1960 as a result of those agreements. The established Republic, was run out upon the Greeks activated the `Akritas` plan of genocide as of 21 December 1963. Makarios unilaterally declared that he abolished the Treaties of 1960s in January 1, 1964, Cyprus became an island which was dominated by the facto of Greeks.Key Words: Cyprus, Enosis, Megali Idea, September 6-7 Events, Zurih and London Agreements