Elazığ yöresinde koyun coccidiosisi üzerine araştırmalar

Abstract

-27- ÖZET Bu çalışma İ990 Eylül - 1992 Eylül ayları arasında Ela zığ Merkez, Baskil, Sivrice, Kovancılar ve Keban ilçeleri koyun ve kuzularında Eimeria türlerini, bu türlerin yıl içindeki dağılımlarını, hayvanların yas ve cinsiyetlerinin hastalığa yakalanmadaki önemini belirlemek ve bölgemiz koyun larında coccidiosisin yayılışını tesbit etmek amacı ile yapı 1 mistir. Bu amaçla her ay bir de-fa yukarıda belirtilen ilçelerde seçilen odaklara gidilmiş ve 10 adet 2-12 aylık, 10 adet te 12 aylıktan büyük kuzu ve koyunlardan gaita örnekleri alınmıştır. îki yıl içerisinde toplam 2297 adet diski örneği toplanmış, bu dışkılar doymuş sekerli su solüsyonu kullanı larak, santrifüj -flotasyon yöntemi ile muayene edilmiş, en-fekte oldukları tespit edilenler 7.2.5 potasyum dikromat solüsyonu ile karıştırılarak, ookistlerin sporlanmal arı temin edilmiş ve tür tayinleri yapılmıştır. Ayrıca Mc Master tekniği ile her hayvanın gram dışkısında bulunan ookist miktarı tesbit edilmiştir. Muayene edilen 2-6 aylık 510 kuzunun 492 tanesi (7.96. 5), 6-12 aylık 637 kuzunun 578 tanesi (7.90.7) ve 12 aylıktan büyük 1150 koyunun 992 tanesi (7.80. 2), toplam 2297 adet koyun ve kuzunun 1992 tanesi (7.86.7) çeşitli Eimeria türleri ile en-fekte bulunmuştur. Bu türlerin Eimeria ovinoidalis (7.87.4), E.parva (7.66.9), E. ovina (7.61.0), E. ahsata (7.22.3), E. granulosa (7.17.0) E. -faurei (7.10.3), E. intricata (7.8.5), E.crandallis (7.6.6) ve E. pallida (7.5.1) olduğu görülmüştür.-28- Koyun ve kuzuların 7.9,A'smın tek türle, 7.27. 3' ünün iki türle, 7.26.5* inin 3 türle, 7.14.9'unun 4 türle, 7.6.1* inin 5 türle, 7.1.7'sinin 6 türle, 7.0. 5r inin 7 türle ve 7.0.04'ünün 8 türle enfekte olduğu bulunmuş, 7.13. 3* ünde hiç bir coccidia etkenine rastlanmamıştır. Koyun ve kuzulardaki, enfeksiyon oranlarının cinsiyete göre dağılımı incelenmiş, toplam 1983 dişi koyun ve kuzunun 1705 tanesinin <7.S6'.0), 314 erkek koyun ve kuzunun ise 287 tanesinin (7.91. 4> en-fekte olduğu bulunmuştur. En-f eksi yon oranlarının 2-12 aylık kuzularda tüm mevsim lerde yüksek olduğu bulunmuş (788.5-100) ve mevsimler arasında önemli bir -fark görülmemiştir. Bir yasından büyük koyunlarda ise en yüksek oranda ilkbaharda görülmüş (791.6), daha az oranlarda ise sırası ile sonbahar (7.83.3), kış (7.75.6) ve yaz (7.69.6) aylarında rastlanmıştır. Hayvanların gram dışkısında bulunan ortalama ookist mik tarlarının 2-6 aylık kuzularda 11774.2 ( 100-162100), 6-12 ay lıklarda 1653.3 (100-35200) ve 12 aylıktan büyüklerde 689.8 (100-6400) olduğu görülmüştür. i. Araştırma süresince çeşitli Eimeria türleri ile en-fekte olduğu tespit edilen koyun ve kuzuların hiçbirinde coccidio- sis semptomu görülmemiş ve tamamının subklinik vakalar olduğu tespit edilmiş, ayrıca bu süre içerisinde coccidiosis şüphesi ile ölen toplam 19 adet kuzunun postmortem muaye nelerinde de ölüm sebebinin coccidiosis olmadığı anlaşıl mıştır.

-29- SUMMARY This study was made to investigate the prevalence of coccidia infecting sheep in Elazığ and its 4 district (Sivrice, Kovancılar,, Keban, Baskil) and to -find out the different species o-f Eimeria infecting sheep o-f different localities in relation to sex, age and seasonal conditions during September 1990-September 1.992. Feacal samples from 10 a,dult sheep and 10 lambs (2 to 12 months old) were taken monthly during two years from 5 localities. A total of 2297 feacal samples were collected and analysed by centrifugal flotation with sarturated sugar solution to detect Eimeria oocysts. The faeces contaminated with oocysts were mixed with 2.5% potassium dichromate and placed in petri dishes for sporulation of oocysts. All the samples were later examined for identification of the species of Eimeria. Furthermore, the samples were examined for the number of the oocysts per gram of faeces of the lambs and sheep by Mc Master technique. In conclusion, 492 out of 510 lambs (2-6 months old), 578 out of 637 lambs (6-12 months old) and 992 out of 1150 adults sheep ş a total of 1992 out of 2297 sheep and lambs (86. 77.) were found to be infected with different species of Eimeria. The species of Eimeria found in the faeces of the infected sheep and lambs were 87.4`/. E. ovinoidalis, 66.97. E. parva, 61.07. E.ovina, 22.37. E. ahsata, 17.07. E. granulosa, 10.37. E. faurei, 8.57. E. intricata, 6.67. E. crandallis and 5.17. E. pallida.-3ü- The number of species of Eimeria occurring in individual sheep and lambs feacal samples were detected and single species in 9.67., two species in 27.37., three species in 26,57»,.four species in 14.97., -five species in 6. IX, si;-; species in 1.7`/., seven species in 0.5°/ and eight species in 0.047. and non infected in 13.37. were -found in sheep and lambs examined. The incidence o-f in-fection in male and -female was investigated and 1705 out o-f 1983 -female (86%), and 287 out o-f 314 male (91.67.) sheep and lambs were -found to be infected with different species of Eimeria. The incidence of coccidiosis in different seasons were detected and high level of infection were found. in lambs (2-12 months old) in all seasons (88.5-100%) and any difference was not found between seasons. The incidence of infection in sheep (over twelve months old) was the higest level (91.67.) in spring. `Phe rates of infection in these animals were 83.37. in fall, 75.67. in winter and 69.67. in summer seasons. The mean number of the oocysts per gram faeces of lambs and sheep (2-6 months old, 6-12 months old and over twelve months old) were 11774.2 (100-162100), 1656.3 (100-35200) and 689.8 (100-6400) respectively. During the study, any clinical symptom was not found in sheep and lambs which were found to be infected with different species of Eimeria and they were detected to be sub clinical cases. In addition, the result of postmortem ex ami nations of 19 lambs which^died of the suspicious of coccidiosis were found to be negative in terms of coccidiosis.