Erkek tavşanlarda (Oryctolagus cuniculus) genital organlar ve eklenti bezlerinin postnatal morfolojik gelişimi üzerine araştırmalar

Abstract

37 ÖZET Bu çalışmada, 60 erkek tavşanın genital organlarında postnatal dönemde meydana gelen morfolojik değişiklikler ile testislerin scrotuma inişi incelendi. Araştırmada tavşanlar, 0-4, 4-8, 8-12, 12-16, 16-20, 20-24, 24-28 ve 28-52 haftalık yaş dönemleri olmak üzere eşit olarak 8 gruba ayrıldı. Doğumda, lumbal bölgede böbreklerin gerisinde olan testisler 13. günde scrotum kesesine indi. Sağ testis, sol testis'e oranları ağırlıkta 8-12 ve 28-52. haftalıklarda, uzunlukta 4-8 ve 28-52. haftalıklarda, genişlikte 4-8 ve 8-12. haftalıklarda ve kalınlıkta ise 8-12. haftalıklarda daha fazlaydı. Diğer gruplarda tam tersi görüldü. Erişkinliğe kadar, testislerin ölçüm değerlerinde en hızlı artış sırasıyla uzunluk, genişlik ve kalınlıkta oldu. Testislerin, vücut ağırlığına olan % oranlan en yüksek değere 24-28. haftalıklarda ulaştı. Testisler, vücut ağırlığı ve eklenti bezleri arasında mükemmel bir korelasyon vardı. Testislerin histolojik olarak incelenmesinde; 0-4. haftalıklarda tubullarda spermatogonium'lar, interstitial aralıkta Leydig hücreleri, 4-8. haftalıklarda ise tubullarda spermatogonium'lar ve primer spermatosit'ler tespit edildi. 8-12. haftalıklarda sadece tubullarda genişleme oldu. 12-16. haftalıklarda tubul çapındaki artış çok yavaş olup ilk spermatozoon bu grupta 15. haftalıklarda tespit edildi. Ampulla (distal) ductus deferens'te mucosa kıvrımları ve salgı bezleri, 4-8. haftalıklarda belirmeye başladı. Gl. vesicularis'in ağırlığındaki artış, en fazla 16-20. haftalıklarda, uzunluk, genişlik ve kalınlığın en fazla arttığı dönem ise 24-28. haftalıklardı. Proprostata'nın ağırlık ve uzunluğunun en fazla arttığı dönemler sırasıyla 16-20 ve 24-28. haftalıklar, genişlik ve kalınlıktaki en fazla artış 4-8.38 haftalıklardaydı. Prostata'nın ağırlık, uzunluk, genişlik ve kalınlığı en fazla 4-8. haftalıklarda arttı. Gl. bulbourethralis'in ağırlık ve uzunluğunun en fazla arttığı dönem 24-28. haftalıklardı. Genişliğin ve kalınlığın en fazla arttığı dönemler sırasıyla 12-16. ve 20-24. haftalıklardı.

39 SUMMARY In this study, morphological changes of genital organs and descent of testes to scrotum at postnatal period were examined in 60 male rabbits. Rabbits were allocated into equally 8 groups considering 0-4, 4-8, 8-12, 12-16, 16-20, 20- 24, 24-28 and 28-52 week ages of periods Testes that were located in the lumbal area behind the kidneys, descended scrotum on the 13. tn day. The right testis was found to be heavier 8-12 and 28-52 week old groups, longer 4-8 and 28-52 week old groups, wider 4-8 and 8-12 week old groups and thicker 8-1 2 week old groups than the left testis. These parameters were found to be totaly different for others groups. The fastest increase in the measurement values of testes until maturation were observed in the length.largeness and thickness, respectively. The proportion of testes to body weight reached to the highest value in the 24-28 week old group. There was perfect correlation among testes, body weight and accessory sex organs. Histologically, Leydig cells in the interstitial area and spermatogoniums in tubules were determined in the 0-4 week old group. In the 4-8 week old group, spermatogoniums and primary spermatocytes were found in tubules. The sole finding in the 8-12 week old group was the enlargement in the tubules diameters. In the 12-16 week old group, the increase in the tubular diameter was very slow and first spermatozoon was found in the 15 week old rabbits. Mucosal curls and secretion glands in ampulla (distal) ductus deferens appeared first in the 4-8 week old group. The greatest increase in the weight of gl. vesicularis was seen in the 16-20 week old group. However, the greatest increase in the length, largeness and thickness of gl. vesicularis was observed in the 24-28 week old group.40 While the greatest increase in the largeness and thickness occurred in the 4-8 week old group, the greatest increase in the weight and length of proprostata was obtained in the 16-20 and 24-28 week old groups, The greatest increase in the weight, length, largeness and thickness of the prostata was seen in the 4-8 week old group. The greatest increase in the weight and length of gl. bulbourethralis was obtained in the 24-28 week old group. The greatest increase in the largeness and thickness was seen respectively in the 12-16 and 20-24 week old groups.