Sıçanlarda solunan formaldehitin testisler üzerine etkisinin morfolojik olarak incelenmesi

Abstract

64 5. ÖZET Anatomistler ve diseksiyon derslerindeki tıp öğrencileri formaldehit gazına en fazla maruz kalan kesimdir. Ortamda bulunan formaldehit gazının solunması ile ortaya çıkabilecek tehlikelerle ilgili tartışma ortamı henüz ülkemizde oluşmamıştır. Formaldehitin göze, üst ve alt solunum yollarına, deriye akut irritan ve alerjik etkileri vardır. Deney hayvanlarında mutajenik ve kanserojenik olduğu ispatlanan formaldehitin, germ hücrelerine zararlı etkileri olduğu ve her iki cinste de primer ve sekonder infertilite'ye sebep olabileceği söylenmektedir. Solunan formaldehitin üreme sistemine etkileri detaylı olarak henüz açıklığa kavuşturulmamıştır. Bu nedenle, formaldehitin testis dokusu üzerindeki etkisinin morfolojik olarak incelenmesi amaçlanmıştır. 36 adet erişkin Albino-Wistar cinsi erkek sıçanlar, 4 ve 13 haftalık iki dönem boyunca, haftada 5 gün, günde 8 saat süreyle 0 (Kontrol), 5 ve 10 ppm formaldehit gazı uygulanmak üzere 6 gruba ayrıldı. Formaldehitin etkisiyle hayvanların tüylerinde sararma, irritasyon bulguları saptandı. Vücut ve testis ağırlıklarında, Leydig hücre sayısında ve çekirdek hasarlarında, serum total testosteron seviyelerinde, seminifer tubul çaplarında kontrol gruplarıyla karşılaştırıldığında, artan formaldehit dozu ve süresiyle doğru orantılı olarak oluşan belirgin azalmalar tespit edildi, immünohistokimyasal olarak testis dokusundaki testosteronun boyanma yoğunluğundaki ileri derecedeki azalmalar da bu bulguları destekledi. Sonuç olarak, solunan formaldehit testosteron üretimini inhibe ederek, serumda ve testis dokusundaki testosteron miktarı ile seminifer tubul çaplarının önemli ölçüde azalmasına sebep olmaktadır. Bu bulgular da spermatogenezisin belirgin şekilde yavaşladığını düşündürmektedir. Bundan dolayı, yüksek dozda uzun süreli formaldehit soluyan insanların germ hücreleri bu tür zararlar görebilir.

65 6. SUMMARY Anatomists and the medical students attending `Dissection Courses` are the ones being exposed to the formaldehyde gas, the most. In our country, the dangers which may be caused by inhaling formaldehyde in the environment have not been discussed yet. The formaldehyde gas has acute irritant and allergic effects on the eyes, upper / lower respiratory tracts and on the skin. Being proved to be mutagenic and cancerogenic in experimental animals, the formaldehyde gas have been reported to be dangerous for the germ cells and it may possible to cause primary and secondary infertility in both males and females. The effects of the inhaled formaldehyde gas to the reproductive system have not been studied in detail as yet. For this reason, in our study, we aimed to investigate the effects of formaldehyde on the testicular tissue morphologically. 36 adult male Albino-Wistar rats were assigned to 6 different groups and then exposed to 0 (Controls), 5 and 10 ppm formaldehyde gas for 4 and 13 weeks (5 days/week, 8 h/day). Under the effects of the formaldehyde gas, the fur's turning yellow and irritational findings were observed. Comparing to the control groups, significant decreases in the weight of the body and testis, the number of Leydig cells, the amount of nuclear damages, the levels of serum total testosterone, the diameters of the seminiferous tubules were determined depending upon the dose and length period of formaldehyde inhalation. The immunohistochemical finding of excessive decreases in immunostaining intensity of testosterone in testicular tissue also supported these findings. In conclusion, the inhaled formaldehyde inhibits the testosterone production; results in a significant decrease in diameters of the seminiferous tubules and amount of testosterone in serum and testicular tissue. These findings implicate that spermatogenesis is markedly slowed down. Therefore, such disturbances may be seen in the germ cells of human who may expose to high concentrations of formaldehyde for a long time.