Reel döviz kurlarının turizm talebine etkisi üzerine karşılaştırmalı nedensellik analizi

Abstract

Bu çalışma, turizm talebi ve reel döviz kuru arasındaki kısa ve uzun dönemli nedensellik ilişkilerinin incelenmesi ve örneklem olarak belirlenen ülkelere göre karşılaştırılması amacıyla hazırlanmıştır. Araştırma kapsamında öncelikle ulusal ve uluslararası alanyazın taranarak, turizm ekonomisi ve turizm ekonomisinin alt başlıklarıyla ilgili kavramsal bir çalışma yapılmıştır. Araştırmanın devamında, reel döviz kurları ve turizm talebi arasındaki ilişkilerin tespit edilmesinde kullanılan zaman serisi analizleriyle ilgili ayrıntılı açıklamalar yapılmıştır.Araştırma örnekleminin belirlenmesinde Dünya Turizm Örgütü'nün 2015 yılı turizm gelirleri istatistiklerinden yararlanılmıştır. Bu kapsamda Türkiye, İspanya, İngiltere, İtalya ve Almanya araştırma örneklemi olarak belirlenmiştir. İlgili ülkelerin 2002 – 2015 yılları arası, turizm talebi ve reel döviz kuru verileri milli istatistik kurumlarından ve Federal Rezerv Bankası'ndan aylık olarak derlenmiştir. Araştırmanın analiz aşamasında değişkenler Genişletilmiş Dickey-Fuller testiyle durağanlık açısından incelenmiştir. Aynı mertebede durağan olduğu tespit edilen verilere Johansen Eşbütünleşme analizi yapılmıştır. Uzun dönemde eşbütünleşik olduğu belirlenen değişkenlerin kısa dönem ve uzun dönem nedensellik ilişkileri VECM çerçevesinde Granger nedensellik analizi ile incelenmiştir. Eşbütünleşme ilişki bulunmayan değişkenler ise birinci farkları üzerinden VAR modeli çerçevesinde Granger nedensellik analizine tabi tutulmuştur. Analizin son aşamasında etki tepki fonksiyonları ve varyans ayrıştırma analizleri uygulanmış ve yorumlanmıştır.Araştırma sonucunda; Türkiye, Almanya ve İtalya arasında uzun dönemli eşbütünleşme ilişkisi bulunmuştur. Yapılan nedensellik analizi sonucunda, Türkiye reel döviz kurundan turizm talebine tek yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Almanya ve İtalya'ya yönelik Granger nedensellik analizi sonucunda, değişkenler arasında çift taraflı nedensellik ilişkisi olduğu görülmüştür. İngiltere ve İspanya'ya yönelik yapılan analizlerde eşbütünleşme ilişkisi tespit edilememiştir. Buradan hareketle, değişkenlerin birinci farkları alınmış ve VAR modeli kurulmuştur. Yapılan Granger analizi sonucunda ilişki tespit edilememiştir.Anahtar Kelimeler: Turizm Talebi, Reel Döviz Kuru, Johansen Eşbütünleşme Analizi, Granger Nedensellik Analizi.

This study aims to examine the short and long term causal relationships between tourism demand and real exchange rate and to compare countries which are chosen by sampling. First, both national and international literature are reviewed in order to define the tourism economy and theri subsequent titles. Then, time series analysis which is utilized to determine the relationship between tourism demand and real exchange rates is defined in details. The countries which consist sampling are picked due to World Tourism Organization's 2015 tourism incomes statistics. In this context, Turkey, Spain, England, Italy and Germany are chosen for the study. Countries' tourism demands and real exchange rates are compiled from national statistics organizations and Federal Reserve Banks. During the analysis, variables are examined through augmented Dickey-Fuller test in context of stability. Datas which are identified as stable are analyzed with Johansen Coingtegration analysis. Cointegrated long term variables' short and long term causation relationships are analyzed through Granger causation analysis in context of VECM. Non-cointegrated variables are analyzed with Granger causality analysis in context of VAR model. At the last phase of analysis, action and reaction functions and variance unbundle analysis are performed and interpreted. Results indicate that there is a long term cointegration relationship between Turkey, Germany and Italy. Causality analysis results show that Turkey has a one way causality relationship from real Exchange rate to tourism demand. According to Granger causality analysis for Germany and Italy, there is a bilateral causal relationship between these countries. Results also Show that there is no cointegration relationship towards England and Spain. From this result, variables' first differences are taken out and VAR model is set. Granger analysis indicates that there are not any relationships.Key Words: Tourism Demand, Real Exchange Rate, Johansen Cointegration Analysis, Causality Analysis.