Palu ilçesi`nin (Elazığ) coğrafi etüdü

Abstract

Palu ilçesi, Doğu Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Fırat Bölümü'nde Elazığ ili sınırları içinde yer almaktadır. İlçenin doğusunda Genç (Bingöl), kuzeyinde Kovancılar ve Karakoçan, güneyinde Maden, Alacakaya ve Arıcak, batısında Elazığ Merkez ilçeleri bulunmaktadır. Elazığ-Bingöl karayolunun, 8 km güneyinde yer alan Palu, il merkezine 72 km uzaklıkta olup toplamda 772 km²'lik bir alana sahiptir. Jeolojik olarak çok karmaşık bir yapıya sahiptir. Palu İlçesi tüm jeolojik zamanlara ait arazilere sahip olup tektonik faaliyetlerin mevcudiyetini her zaman sürdürdüğü bir alandır. Doğu Anadolu Fayı'nın kuzeydoğu güneybatı istikametinde uzandığı ilçede sık aralıklarla depremler yaşanmaktadır. Palu ilçesi jeomorfolojik durumu itibarıyla, çoğunlukla dağlık ve çeşitli yüksekliklerde yer alan aşınım yüzeylerinden (platolar) ibarettir. İlçede çok az yer kaplayan düzlük alanlar çoğunlukla ilçenin batısında yoğunlaşmıştır. Bu düzlükler Baltaşı piedmond ovası, Seydili düzlüğü ve Kayaönü yüksek dağ içi ovasıdır. Palu, güneyde Güneydoğu Torosların (Akdağlar) kuzeyde ise Doğu Torosların uzantıları olan Gökdere ve Karaömer Dağları'nın geniş yer kapladığı Elazığ ilinin en engebeli ve en yüksek alanlarını barındırmaktadır. İlçede yüksekliğin en az (820 m) olduğu yerler batıdaki Keban Baraj Gölü çevresi ile temsil edilirken, doğuya doğru gidildikçe yükseklik artmakta ve nihayetinde 2520 m ile Akdağ'da en yüksek alanlara ulaşılmaktadır. İlçe içerisinde yükselti farkının fazla olması (1700 m) hem fiziki coğrafya özelliklerini (bitki örtüsü, toprak, iklim, su kaynakları) hem de beşeri (nüfus ve yerleşme) ve ekonomik coğrafya özelliklerini derinden etkilemiştir. İnceleme alanında görülen iklim, karakter açısından Akdeniz iklimi ile karasal iklim arasında bir geçiş özelliği gösterir. Ancak topografik koşulların kısa mesafelerde değişiklik gösterdiği ilçede doğuya gidildikçe karasallık artmakta ve kışlar daha sert geçmektedir. Palu ilçesi çoğunlukla Fırat Nehrinin önemli bir kolu olan Murat Nehri drenaj sahasına girmektedir. Kayaönü, Bozçanak ve Tarhana köyü çevrelerinde akan akarsular da Dicle Nehri drenaj alanına dahildir. İlçede doğal göl bulunmamakla birlikte; Keban ve Beyhan Barajı önemli yapay göletlerdir. Aşınım ve birikim faaliyetlerinin hızlı gerçekleştiği Palu'da, kahverengi orman toprakları, bazaltik topraklar ve kireçli-kireçsiz kahverengi topraklar geniş bir alan kaplamakla beraber, Murat Nehri vadi tabanları ve nehrin Keban Baraj Gölü'ne döküldüğü menderesli alanlarda alüvyal topraklara da rastlanılmaktadır. Çok engebeli alanlarda, hızlı erozyon faaliyetleri nedeniyle pedojenik süreçlerin kesintiye uğradığı çıplak kayalık alanlar da önemli bir yer teşkil etmektedir. Elazığ İli içerisinde % 15'lik (22488 ha) bir orman varlığına sahip olan Palu'da, meşe ormanları en önemli ağaç formasyonlarını oluşturmaktadır. Kışlık yakacaklarını temin etmek amacıyla yıllarca tahribata uğramış olan meşeler, günümüzde bozuk ve kümeler halinde yayılış göstermektedir. Tahribatın ileri düzeyde olduğu alanlarda atropojen step alanları, sekonder vejetasyon olarak hakim duruma geçmiştir. Ayrıca doğal stepler ve yüksek dağlık alanlarda yağışın artışı ve sıcaklık düşüşüne bağlı olarak dağ çayırları ilçenin diğer bitki örtülerini oluşturmaktadır. Söz konusu bu alanlar günümüzde yaylacılık faaliyetlerinin yoğun olarak yapıldığı mekanlardır. M.Ö. 2000'li yıllara dayanan geçmişiyle Hurriler, Urartular, Persler, Araplar, Artuklular, Anadolu Selçukluları, Osmanlılar gibi çok sayıda devletin egemenliğinde varlığını sürdürmüş olan Palu, günümüzde 20035 kişilik nüfusuyla, Elazığ ilinin önemli bir ilçesidir. Bir belde ve 35 köyü bulunan Palu, son zamanlarda dışarıya yoğun göç vermektedir. İlçede nüfus daha çok Murat Nehri vadi tabanları ile ilçenin batısındaki nispeten daha düz olan ovalarda toplanmıştır. Palu'da ekonomi tarım ve hayvancılığa dayanmakla birlikte, ilçenin batısındaki yerleşmelerde madencilik ve balıkçılık önemli uğraşlar haline gelmiştir. Sanayi faaliyetlerinin yok denecek kadar az olduğu ilçede, küçük sanayi tipi marangozhane, demir doğrama, değirmen gibi işletmeler bulunmaktadır. Keban Baraj Gölü kıyısına kurulmuş olan Ferro-Krom fabrikası Kovancılar ilçe sınırında kalmış ve ilçeden çok sayıda kişinin çalıştığı bir yer haline gelmiştir. Ekonomik faaliyetlerin sınırlı olduğu Palu'da işsizlik önemli bir sorundur. Demografik yatırımların da yetersiz olduğu kırsal alanlarda son 20 yıl içerisinde gerek il merkezine gerekse Kovancılar ilçesine yoğun göç verilmiştir. Bu durum kırsal alanlara yönelik sürdürülebilir bir kalkınmayı gerekli kılmaktadır.

Palu is a district in Elaziğ Province which is a part of upper Eauphrates part in Eastern Anatolia Region. The district is surrounded by other districts which is Genç (Bingöl province) at east, Kovancılar and Karakoçan at north, Maden, Alacakaya and Arıcak at south, also the district of Elazığ at west. The district lies at the South of the Elazığ-Bingöl highway and covers 772 km2 area. It is 72 km far from the city center of Elazıg. The district of Palu has a complex geological structure. The district has fields from all geological times and there has been frequently tectonic movements. Earthquakes are happen in the area frequently because of Eastern Anatolian Fault zone crosses the middle of the district. Based on geomorphological structure of the area, High plains and mountainous areas have cover most of the district. Low plain areas cover small amount of the district and they have been at western part. These plains are Baltaşı piedmont plain, Seydili plain and Kayaönü plain. The district has been in the middle of Gökdere and Karaömer nountains and these mountains are are located in Southern Taurus mountains and Eastern Taurus mountains. These mountains have wide terrritories in Elazığ province and the District of Palu have highest and steepest ones in this territory. Lowest areas in the district are located at southwestern part which is the border of the Keban Dam. The district has higher areas at Eastern part and Akdağ Mountain (2520m) in the area is the highest one. Elevation difference in the area affects physical geography (Vegetation, soil, climate, water resources), human geography (Population and urban geography) and economic geography conditions.The climate in the area has transition character between Mediaterrenean climate and continental climate. Because of rough geomorphology in the area, district has different climatic conditions and continentality increases at southeastern part. This side has harder winters than other sides. The district of Palu has been in Murat river drainage area which is a tributary at Euphrates river. There are only 3 villages have been in Tigris river drainage area and these are Kayaönü, Bozçanak and Tarhana villages. District doesn't have any natural lake while having Keban and Beyhan dams which are artificial. Palu district had fast abrasion and accumulation activities, therefore the area has different kind of soil types. Most of the area generally have brown soils, brown rankers and basaltic soils. In addition to these Murat river basin and mouth of the river has alluvial soils. Because of high roughness, high erosion prevents development of soils and bedrock areas are common in the area.Palu district has a forest area which forms fifteen percent of Elazığ Province forests. Oak fields has the biggest share on this area. The people in the area provides their heating by oak wood therefore the oak lands in the area weakened and remained as small stacked communities. Because of high destruction on vegetation, Anthropogenic steppes have expanded in the district as secondary vegetation. In addition to these areas, natural steppes have been at low areas and mountainous prairies have been at higher areas. Pastoral life in the area supported by resources which are Steppes and Mountainous prairies. The known history of district starts at B.C 2000 and the area ruled by Hurrians, Urartus, Persians, Arabs, Artuklus, The Sultanate of Rum, Ottomans. The population of district is 20035 and it has important share on Elazığ province. The district has 35 villages and these villages sent immigrants out of the area. Population in the area gathered on the Murat river basin and also plain areas in the west.Economy in the district is based on agriculture and animal husbandry. In addition to these, mining and fishing are other economical activities and common at western part. The district doesn't have almost any industrial instituition. There are small industrial instituitions which are traditional carpenter's shops, blacksmithes and flour milling facilities. There is a ferro chromium factory at the shore of Keban dam however it is in district of Kovancılar. This factory still has some benefits for the district of Palu as some people from Palu works fort he factory.Unemployment is a significant problem in the area because of limited economical activities. Fort the last 20 years especially rural areas have sent migrants to the Kovancılar district and also to the province center. This situation proves that the rural areas need investments based on sustainable development especially demographical investments.