Kök Türk yazıtlarındaki kalıp sözler

Abstract

Bu çalışmada Bilge Kağan, Köl Tigin ve Tonyukuk Yazıtlarında yer alan kalıp sözlerin ve kalıp söz niteliği taşıyan sözlerin tespit edilerek, sonraki dönem eserlerinde ve günümüzde hangi alanlarda, nasıl kullanıldığının incelenmesi amaçlanmıştır. Türk Dilinde yer alan kalıp sözlerin tarihi süreç içerinde nasıl kullanıldığı, bunun yanında kalıplaşma dereceleri ve kalıp sözlerle anlatılmak istenen düşüncenin dönem içerinde ne gibi anlamalar ifade etmek istediği incelenmiştir. Ayrıca kalıp sözlerin, sonraki dönem eserlerinden olan Kutadgu Bilig, Divanü Lügati't-Türk, Atabetü'l-Hakayık, Türk destanları ve Anadolu ağızlarında bulunan örnekleri verilerek ele alınmış ve alanda oluşan bu boşluğu doldurmak amaçlanırken, kalıp sözlerin ortaklıkları çeşitli örneklerle gözler önüne serilmiştir.Köktürk Yazıtlarındaki kalıp sözler üzerine yapılan çalışmalar birkaç örneğin ötesine geçmemiştir. Köktürk yazıtlarındaki kalıp sözler hakkında detaylı ve müstakil bir çalışma ele alınmadığından bu çalışmada Yazıtlar detaylı olarak incelenmeye ve yorumlanmaya çalışılmıştır.Köktürk Yazıtlarındaki kalıp sözler,` atasözleri, deyimler, ikilemeler ve kalıp söz niteliği taşıyan sözler` olarak dört ana başlık altında sınıflandırılmıştır. Bu çalışma kapsamında kalıp sözlerin her biri, dönemin şartları da göz önünde bulundurularak yorumlanmaya çalışılmıştır.Anahtar Sözcükler: Kalıp Sözler, Köktürk Yazıtları, Sonraki Dönem Eserler

In this study, it was aimed to examine the words used in Bilge Kagan, Köl Tigin and Tonyukuk Inscriptions and the words which have the word quality and how they are used in the later period works and today's works. It is examined how the words used in the Turkish language are used in the historical process, and also the stereotypes and stereotypes of the words which are meant to be expressed in words. In addition, the words of the mold were handled by giving examples of Kutadgu Bilig, Divanü Lügati't-Türk, Atabetü'l-Hakayık, Turkish epics and Anatolian dialects of the later period's works and to observe the partnerships of mold words with various examples.The studies on mold words in the Köktürk Inscriptions have not gone beyond a few examples. Since a detailed and independent study on the mold words in the Köktürk inscriptions was not taken into consideration, the inscriptions were tried to be studied and interpreted in detail.The mold words in the Köktürk Inscriptions are classified under four main headings as `proverbs, idioms, dilemmas, and phrases`. Within the scope of this study, each of the words of mold was interpreted by considering the conditions of the period.Key Words: Mold Words, Runic Inscriptions, Next Period Works