Tiroid hormon fazlalık veya eksikliklerinin trombosit aktivasyonu ve agregasyonu üzerine etkisi

Abstract

Tiroid hastalıklarının seyri sırasında hemostatik sistemde çeşitli değişikliklerinolduğu bilinmektedir. Bunlar kendini subklinik laboratuar bulgulardan klinik açıdan önemliolabilecek bozukluklara kadar değişen geniş bir yelpazede göstermekte hatta önemlitromboembolik olaylar veya kanamalar izlenebilmektedir. Genel olarak hipotiroidilihastalarda kanamaya yatkınlık, hipertiroidili hastalarda ise tromboembolik olay sıklığındaartış olduğu bilinmektedir. Tiroid hastalıklarında izlenen bu tür koagülopatilerinoluşumundan tiroid hormonlarının eksiklik veya fazlalıklarının trombositlerin, koagülasyonfaktörlerinin üretim, sentez ve fonksiyonları ile kan akışkanlığının değişmesi gibi çeşitliparametreler üzerinde oluşturduğu direkt yada indirekt etkiler sorumlu tutulmaktadır. Tiroidhastalıklarında hemostatik sistemde izlenen değişikliklerin patogenezinde trombositlerinyerini belirlemeye yönelik yapılan çalışmaların sayısı sınırlıdır. Trombositlerinfonksiyonlarının değerlendirildiği çalışmalarda ise çelişkili sonuçlar izlenmektedir.Bu çalışma yaşları 26 ile 61 (ortanca 44) arasında değişen 18 hipertiroidi (8 Gravesve 7 multinodüler guatr, 3 toksik adenom) ve 7 hipotiroidi tanısı almış hastalar üzerindeyapıldı. Yaş ve cinsiyet uyumlu 10 sağlıklı birey kontrol grubu olarak kullanıldı.Hipertiroidili hastalara tanı konduktan sonra 300-600mg/gün dozda propiltioürasil (PTU),hipotiroidili hastalara 25 g/gün dozda L-Tiroksin PO ile başlandı. Hastalar ötiroid oluncayakadar hastanın klinik ve laboratuvar sonuçlarına göre doz titrasyonu ile doz ayarlamasıyapıldı. Hastalardan tedavi öncesi ve tedavi ile ötiroid hale geldikten sonra kan örneklerialındı. Trombositlerin agonistlere karşı agregasyon yanıtlarının değerlendirilmesinde tamkan yöntemiyle çalışan impedans agregometresi kullanıldı. Aktive trombositlerin saptanmasıamacıyla insan trombosit CD-62 (p-selektin) antijenine karşı geliştirilmiş olan anti CD62FITC direk olarak bağlı mouse monoklonal antikor kullanıldı. Trombosit başına düşenortalama CD62 molekül miktarının indirekt göstergesi olarak ortalama kanal numarası(mean channel number) kullanıldı. Yaptığımız bu çalışmada agregasyon testlerindehipertiroidili, hipotiroidili hastalar ve sağlıklı kontrol grubu arasında agregasyon yanıtlarıaçısından fark bulunamazken, hastalar ötiroid duruma geldikten sonra yapılan agregasyontestlerinde de anlamlı değişiklik saptanmamıştır. Benzer şekilde trombosit p-selektin (CD62)molekül yüzdesi ve CD62 yoğunluğu (ortalama kanal numarası) açısından da anlamlı birfark saptanamazken, hipertiroidili hastalarda serbest T3 düzeyi ile trombosit yüzeyindeeksprese olan p-selektin yoğunluğu arasında pozitif korelasyon saptanmıştır (p<0,05). Budurum hipertiroidi ve hipotiroidili hastalarda hemostatik sistemde izlenen tromboemboliyada kanamaya yatkınlık gibi durumlardan trombositlerin ön planda sorumlu olmadıklarınıdüşündürmektedir. Tiroid hastalıklarında izlenen hemostatik sistem değişikliklerinden dahaçok tiroid hormonlarının eksiklik veya fazlalıklarının koagülasyon – fibrinolitik sistemve/veya endotel üzerinde yaptığı direkt yada indirekt etkiler sorumlu olabilir.