İbn Akîl ve Arap dili nahvine katkıları (Elfiyye şerhi özelinde)

Abstract

Memlüklüler dönemi önemli dilcilerinden biri olan İbn Akîl, 1298-1367 tarihleri arasında Kâhire'de yaşamıştır. Dil konusunda önemli bir yetkinliğe sahip olan İbn Akîl'in bu yönü İbn Mâlik'in manzûm eseri Elfiyye üzerine yazmış olduğu şerhte açıkça görülmektedir. O, ilk dönem nahivcilerin tartışmış olduğu bütün konuları ele alıp, onların görüşleri arasında çeşitli tercihlerde bulunarak eserini desteklemeye çalışmıştır.Çalışmamızda İbn Akîl'in yaşadığı dönemin siyasi, sosyal ve kültürel yönleri, müellifin yaşam hikâyesi, dilde kaynak olarak kullandığı naklî ve aklî delilleri, dil mekteplerinden Basra ve Kûfe ekollerine yaklaşımı, her iki ekolün en önemli temsilcilerine karşı tercih ve tenkitleri ele alınmıştır.Anahtar Kelimeler: İbn Akîl, Arap Dili, Elfiyye, Sarf, Nahiv

Ibn Akîl, one of the most important linguists of Mamluks, lived between 1298 and 1367 in Cairo. His significant linguistic competence can be clearly seen in the commentary book he has written on İbn Mâlik's poetic work, Alfiyye. He has tackled all the subject discussed by the earliest scholars of syntax and has supported some of the ideas he agreed with.In this study we have discussed the political, social and cultural aspects of İbn Akîl's era, his life, the transferred and logical evidences he has used as a source for language studies, his approach towards Basra and Kufe, the two outstanding language schools and his ideas and critics about the representatives of these two schools. We have expressed his preferences in detail in separate titles.Key Words: İbn Akîl, Arabic Language, Alfiyye, Sentax, Morfology.