18. Yüzyıl İngiliz aydınlanmasında antik dönem vurgusu: Hume ve Epikür karşılaştırması

Abstract

Bu çalışmada İngiliz aydınlanmasında antik dönem izleri aranacaktır. Aydınlanma Çağı olarak adlandırılan tarihsel dönem, Aydınlanma felsefesinin 18. yüzyılda doğup benimsenmeye başlandığı dönemdir. Batı toplumunda 17. ve 18. yüzyıllarda gelişen akılcı düşünceyi eski, geleneksel, değişmez kabul edilen varsayımlardan, ön yargılardan ve ideolojilerden özgürleştirmeyi ve yeni bilgiye yönelik kabulü geliştirmeyi amaçlayan düşünsel gelişimi kapsayan dönemi tanımlar. Kıta Avrupası'nda, Aydınlanma Çağı düşünürlerinin Antik dönemden büyük ölçüde ilham almış olduğu bilinmektedir. Okuryazarlığın artması ve okuma deneyiminin kıta Avrupa toplumu üzerinde gösterdiği etki ile Antik dönemin Latin ve Yunanca eserlerine ilgi oldukça artmıştır. Bu bağlamda kendine has dinamikleri olan Büyük Britanya'nın bu yöndeki yaklaşımı incelenmeye değerdir. Bu çalışmada, 18. yüzyıl İngiltere'sinde Aydınlanma fikrinin inşasında Antik dönem vurgusu üzerine kapsamlı bir literatür taraması yapılmıştır. Söz konusu vurguların, genel Aydınlanma Çağı içindeki ağırlığı anlamlandırılmaya çalışılmıştır. Konunun kapsamına göre seçilen ve Aydınlanma fikrinin inşasında rol oynadığı bilinen David Hume ve eserlerinde Antik dünyaya verdiği değer ve atıflar ayrıntılı bir şekilde analiz edilip kendisi gibi bir maddeci olan Antik Yunan filozofu Epikür ile benzerlikleri üzerine durulmuştur. Bu çalışmanın sonunda İngiliz Aydınlanmasında büyük rolü olduğu düşünülen David Hume'un, kendi epistemoloji ve ontolojik felsefesinde ciddi oranda Epikür'den esinlendiği tespit edilmiştir. Epikür gibi bir agnostik olan David Hume, Tanrı inancını tanımlarken ve bu konudaki ontolojik fikirlerini dile getirirken Epikür'ün Kötülük Problemini tekrar gündeme getirir.

This study searches for the marks of antic time in English enlightenment. The historical period called Enlightenment Era is the time when the philosophy of enlightenment has been born and accepted during 18th century. Enlightenment Era covers the period of an ideological movement of rational thinking which is developed during 17th and 18th century. Enlightenment Era emancipated rational thinking from old, traditional, fixed assumptions and ideologies and aimed to improve the acceptance of new knowledge.Antic time has been an important muse for philosophers of Enlightenment Era in Europe. The interest towards Latin and Greek works quite grown as a result of the effect of increased literacy and the reading experience on people of Europe. Hence, the experience of Great Britain which has its own dynamics regarding the era is worth to examine. This study examines the literature on the emphasis of Antic period on construction of enlightenment ideology. Emphasis of Antic period on enlightenment ideology and its importance were analyzed in accordance with Enlightenment Era in general. In this context, David Hume, who had a major role in the construction of enlightenment ideology, and his works were chosen to analyze in terms of his ideas and references to Antic period works. In addition, current study compares Hume's work with Greek philosopher Epicurus, who was also a materialist, in terms of similarities between the works of two philosophers. It has been concluded that there is quite amount of parallelism with David Hume's epistemology and ontological philosophy with that of Epicurus's. As an agnostic like Epicurus, David Hume brings up Epicurus's Problem of Evil when he defines his belief of god and his ontological ideas on the subject.