Temettuat Defterlerine göre XIX. yüzyıl ortalarında Ballu kazasının sosyo-ekonomik durumu (1844-1845)

Abstract

Osmanlı Devleti'nde Tanzimat ile beraber ülke genelinde iktisadi ve mali konuların da içinde bulunduğu birçok yenilik yapılmıştır. Yeni kanunlar oluşturularak halkın tamamından geliri oranında vergilendirme çalışmalarına başlanmıştır. Gelir düzeyini esas alan bu vergi sistemi çerçevesinde Temettuat defterleri düzenlenmiştir. Bu defterler ülke genelindeki emlak, arazi, hayvan ve diğer tüm gelirlerin kayıtlarını içermektedir. Bu sayede bölgenin sosyo- ekonomik yapısı hakkında geniş bilgiye sahip olunmaktadır. Bu çalışmaya esas teşkil eden kaynak, Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nde Maliye Nezareti Temettuat Defterleri içinde Kamil Kepeci tasnifinde yer alan 13096 numaralı Ballu Temettuat Defteridir. H. 1260/1261( M. 1844/1845) yıllarında defterde Sivas'ın Ballu kazasına bağlı Saraycık, Tımarlu, Karye-i Hüseyinli, Kemallu, Hacılar, Karalu, Kırallu, Kethüdalu, Nefs-i Ballu, İshakçalu, Bostanlu, Kocalu, Abdallu, Kadşid ve Halaçlu köylerinin verileri yer almaktadır.Söz konusu çalışmanın esas amacı bölge hakkında daha ayrıntılı bilgilere ulaşılmasını sağlamaktır. Defterde, Ballu Kazası Sivas sancağına bağlı olarak kaydedilmiştir. Bu bölgeyi kendine yurt edinen İnallı Aşireti ile yöre İnallu Ballu adını almıştır. Cumhuriyetten önce Kalecik ilçesine bağlıyken, sonra Hüseyinli adı ile Çankırı iline bağlanmıştır. Daha sonra ilçe sınırları içinden geçen Kızılırmak nehrinden dolayı da Kızılırmak adını almıştır. İlçede bulunan köy isimleri de zamanla değişikliğe uğramıştır. Kızılırmak ilçesinde şu anda 26 köy bulunmaktadır. Ballu kazasında ise 15 köy mevcuttur. Birinci bölümde kazanın sosyal yapısını daha ayrıntılı ele almak için, kazanın nüfus yapısı, kullanılan lakap ve unvanlar, aile isimleri, bölgenin idari yapısı incelenmiştir. İkinci bölümde kazanın tarım ve hayvancılık bilgileri üzerinde durularak bölgenin ekonomik yapısı incelenmiştir. Kazada gelir getiren ve getirmeyen tarım alanlarının ayrıntılı bilgileri bu bölümde incelenmiştir. Ayrıca hayvancılıkla ilgili geniş çaplı bilgiler de içermektedir. Üçüncü bölümde ise, kazadaki vergi çeşitlerinden bahsedilmiş ve alınan vergi oranları ile hane başına düşen vergi miktarları hesaplanmıştır.

In Ottoman Empire, as from Tanzimat Era many reforms, including fiscal and economic ones , were put into practice throughout the country. Taxes were tried to be collected from whole public in proportion to everyone's income by legislating. In order to setting up this tax system based on income level, dividend books were organized. These books were including all property, land, animal and other income records. It is possible to get extensive information about social and economic structure of related region by means of these books.This study's main source is ` 13096 th Ballu Dividend Books in Ottoman Ministry of Finance Dividend Book which is located in Prime Ministry Ottoman Archive` These books are in Kapil Kepeci Classification. This study includes research of Saraycık, Tımarlu, Karye-i Hüseyinli, Kemallu, Hacılar, Karalu, Kırallu, Kethüdalu, Nefs-i Ballu, İshakçalu, Bostanlu, Kocalu, Abdallu, Kadşid, Halaçlu villages in Ballu District of Sivas in years H. 1260/1261, M. 1844/1845.The main purpose of the study is to get detailed information about the region. In the Books, Ballu District is recorded as sub-province of Sivas City. Inallı Tribe settled into the area so that this region has been called İnallu Ballu. While before Republic era it was sub-province of Kalecik District, after that it became sub-province of Çankırı and it was called as Hüseyinli. Then its name changed as Kızılırmak due to Kızılırmak River passing through its borders. The names of villages in the district also changed over time. Today, Kızılırmak District has 26 villages, while Balu District has 15 villages.In the first chapter, in order to interpret the social structure of the district, demographic structure, entitles, nicknames, family names and administrative structure of the district were analyzed.In the second chapter, focusing on agricultural activities, economical structure was analyzed. Agricultural products cultivated and not cultivated in the district has both been analyzed particularly. In addition, extensive information about the husbandry activities were also analyzed.In the third chapter, tax types in the district were mentioned , furthermore proportion of taxes collected and taxes per households were calculated