Âşık Şeref Taşlıova`dan derlenen halk hikâyelerinde değerler eğitimi

Abstract

İnsanların davranışlarını yönlendiren temel ölçütlerin başında değerlerinin geldiği bilinmektedir. Tüm milletler, fertleri arasındaki bütünlüğü devam ettirmek, birlik ve beraberliği sağlamak ister. Birlik ve beraberliğin sağlanmasında toplumsal inanışlar, adet, gelenek ve görenekler kısacası o millete ait tüm ortak oluşum ürünleri bütünleştirici bir rol üstlenir. Bu nedenle her toplum birlik ve beraberliğin tesisi için değerlerini yetişen fertlere aktarmak ister. Ahlak, barış, alçakgönüllülük, onurluluk, paylaşımcı olma, vefalılık, cömertlik gibi değerlere sahip bireylerin özdenetimleri güçlü, analiz ve sentez yapabilen, topluma yön verebilen sağlam karakterli nesillere dönüşmeleri muhtemeldir. Çağımızda son dönemlerde gelişen değişiklikler eğitimin ve özellikle de değerler eğitiminin ne denli önemli olduğu gerçeğini gözler önüne sermektedir. Değerler öncelikle edebi eserlerde karşımıza çıkmaktadır. Yazarlar kaleme aldığı eserlerde altını çizmek istediği değer kavramını açıkça ortaya koyabileceği gibi okurların sezgi dünyalarına vurgusal göndermeler yaparak da işleyebilir. Günümüzün yaşayan âşıklarından biri olan Şeref Taşlıova halk hikâyelerinde vurgulamak istediği değerleri açıkça ortaya koymaya çalışmıştır. Kendisini `ehli sünnet ve?l-cemaat? anlayışıyla yaşayan biri olarak tanımlayan Âşık Şeref Taşlıova, halk hikâyelerinde dinî ve tasavvufî değerlere daha sık yer vermiştir. Toplumda olması gereken tüm değerlere anlattığı ve derlediği halk hikâyelerinde oldukça geniş yer veren Şeref Taşlıova; milli birlik ve beraberlik, vatan ve bayrak sevgisi temalarını da dinî ve tasavvufî temalarla sentezleyerek vurgulamıştır. Bu çalışmada yaşayan halk şairleri arasında halk hikâyesini en iyi anlatan olarak gösterilebilinecek Âşık Şeref Taşlıova?dan derlenen halk hikâyelerinde değerler eğitimine ait unsurlar tespit edilip değerlendirilmiştir.Çalışma dört bölümden oluşmuştur. Öncelikle bilimsel araştırmanın basamakları belirlenmiştir. İkinci bölümde çalışma ile ilgili tanımlar ifade edilmiştir. UNESCO Yaşayan İnsanlar Hazinesi Onursal Bilim Doktoru Âşık Şeref Taşlıova?nın hayatı, sanatı ve eserleri incelenmiştir. Araştırmanın üçüncü bölümünde ise Âşık Şeref Taşlıova?dan derlenen halk hikâyelerinde saptanan değerler eğitimine ilişkin temalar mevzularına göre dört başlık altında şu şekilde sınıflandırılmıştır: Ahlaki, toplumsal, dinî-tasavvufî, eğitim ve öğretim ile ilgili değerler.Ayrıca bu bölümde Şeref Taşlıova?nın derlenen usta âşıklardan öğrendiği ve kendi tasnif ettiği halk hikâyelerinin özetleri sunulmuştur. Çalışmanın son bölümünde bulgulardan hareketle bir değerlendirme yapılmıştır. Şeref Taşlıova?nın örneklediği ideal birey modeli ifade edilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada ayrıca; Âşık Şeref Taşlıova örnekleminden hareketle âşıkların değerler eğitimine katkıları, değerler eğitimi faaliyetlerinde âşıklardan faydalanılması ve halk hikâyelerinin değerler eğitimi penceresinden okunması gibi mevzulara değinilmeye çalışılmıştır. Değerler Eğitimi konusu ile ilgili toplanan veriler ve tespit edilen bulgular analiz edilip, tablolar halinde gösterilmiştir. Çalışma kapsamında incelenen metinlerde tespit edilen yöresel kelime ve ifadeler bir sözlük halinde açıklanmıştır. Ayrıca, 15.02.2013 tarihinde Şeref Taşlıova ile bir görüşme yapılıp değer, değer eğitimi, âşıkların değerler eğitimine katkıları ve bu çalışma ile ilgili düşünceleri alınmıştır. Yapılan görüşme çalışmanın ekinde sunulmuştur. Görüşme neticesinde kayıt altına alınan ifadeler, hem çalışmanın içinde hem de çalışmanın sonuç ve öneriler kısmında değerlendirilmiştir. Usta Âşık?ın görüşleri alınıp, aile albümünden birkaç fotoğrafa çalışmamızda faydalı olacağı kanısıyla görüşme sonunda yer verilmiştir. Çalışma kaynakça bölümüyle bitirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Değerler Eğitimi, Şeref Taşlıova, Âşıklık Geleneği

It is obvious that, their values come first while directing the behavior of people. All nations desire to maintain the integrity of the members and promote the unity and solidarity. While ensuring the unity; social beliefs, customs, traditions and customs of the nations in short; all the common formats of products which belong to that nation takes an integrative role. In this context, nations like to transfer these values to their grown up individuals. It is undeniable that the individuals who have the values like morality, peace, humility, honesty, sharing, faithfulness and generosity will transform into individuals who have a strong self-regulation, who are able to do analysis and synthesis, who can affect the society and who have solid characters. Changes, in recent terms of our age, reveals the importance of the education; especially the importance of the education of values. Values firstly come up in the literary compositions.The author might directly present the concept of values that he or she desires to highlight as well as he could make emotional references to readers? world of perception. Şeref Taşlıova, who is one of the living minstrels today, tried to introduce the values he wanted to emphasise apparently. As someone who defines himself living with the perception of `ehli sünnet ve?l-cemaat`, Âşık Şeref Taşlıova more frequently included religious and sufistic values in his folk stories. Şeref Taşlıova who widely made a place for all the values that must exist in society in the folk stories he told and compiled, emphasised values such as unity and solidarity and love of soil and flag by synthesizing them with religious and sufistic themes. In this study, themes that belong to education of values have been determined and evaluated in folk stories compiled from the works of Âşık Şeref Taşlıova who might be considered as the one who is able to tell folk stories best among all the minstrels. The study exists of four sections. Firstly, the scales of scientific research have been determined.In the second section, the definitions about the study have been defined. The life, art and works of Âşık Şeref Taşlıova, UNESCO living human treasures honorary doctorate, have been examined. In the third section concepts such as values, education, education of values have been explained and themes related to education of values in folk stories compiled from the works of Âşık Şeref Taşlıova, have been classified under four titles concerning their subjects as: Moral, social, religious, sufistic, educational, and cultural values. In the final section of the study, an evaluation was made based upon the findings. The ideal individual model that Şeref Taşlıova illustrated, has been tried to be signified.Furthermore, in this study; through the sampling of Âşık Şeref Taşlıova, the conributions of the minstrels to the values of education, benefitting from the minstrels on the activities of values of education and such the subjects as reading the folk stories from the perspective of values of education ; have been tried to be mentioned. Data which was gathered related to topic of Education of Values and documents which were acquired, has been analyzed and illüstrated in tables.The local words and expressions that are identified in the text which is in the extent of the study, described in the form of a dictionary.In addition, on the date of 15.02.2013, his thoughts about value, education of value, the contributions of the minstrels to the education of values have been recieved by having an interview with him.The interview has been presented in the appendices of the study.Datas which were recorded as a result of the study, have been evaluated ,both in the study and in the section of conclusions and suggestions.By taking the opinions of the Great Minstrel, thinking that it would be beneficial ;some photograps from his family album have been placed to the end of the study.The study have been ended with the section of bibliography. Key Words: values education, Şeref Taşlıova, tradition of minstrelsy