Lise öğrencilerinin yaratıcı çözüm elde etme düzeyleri: İstatistiksel söylem analizi

Abstract

Amaç: Araştırmada öğrencilerin sahip olduğu çeşitli özelliklere ait değişkenlerin (bilişsel esneklik, okul başarısı, fizik dersi başarısı, cinsiyet, popülerlik, aile gelir düzeyi) ve problem çözme sürecinde öğrenciler arasında gerçekleşen iletişimde oluşan söylemlerin niteliğinin yaratıcı bir çözüm elde etmeye etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır.Yöntem: Ankara ilinde lise düzeyinde 2015-2016 öğretim yılında öğrenim görmüş 10. sınıf öğrencilerinin yaratıcı problem çözme süreçlerini ve yaratıcı bir çözüm elde etmeye etkisi olan çeşitli değişkenleri inceleyen bu araştırma nedensel karşılaştırma türünde bir araştırmadır. Araştırmada bilgi formu, problem formu, video kaydı ve bilişsel esneklik ölçeği kullanılmıştır. Cinsiyet, aile gelir düzeyi, öğrenci popülerliği, okul türü gibi değişkenler bilgi formu aracılığıyla, bilişsel esneklik ise bilişsel esneklik ölçeğiyle belirlenmiştir. Video kaydı grup çalışmasında öğrencilerin söylemlerinin kaydedilmesini sağlamıştır. Problem formunda öğrencilerin yaratıcı çözüme ulaşabilmelerini sağlayabilecek türde bir fizik problemi yer almıştır. Bu form oluşturulurken fizik öğretmenleri ve ortaöğretim fizik alan öğretmenliği bölümünde görev yapan öğretim üyelerinin görüşü alınmıştır. Videolar çözümlenerek söylemler kodlanmış, diğer değişkenlerden elde edilen veriler de kategorik hale getirilmiştir. Yaratıcı çözüm elde etme durumu ise dereceli puanlama anahtarı ile sıralı değişken özelliğine uygun biçimde kodlanmıştır. Verilerin analizi çokdüzeyli sıralı lojistik regresyon ve sıralı lojistik regresyon analizleriyle modellenerek gerçekleştirilmiştir.Bulgular: Araştırmanın bulguları, dinamik çok düzeyli analiz ve sıralı lojistik regresyon analizinin, değişkenlerin anlamlılık düzeylerine ilişkin farklı sonuçlar sunduğunu göstermiştir. Bulgular, yaratıcı çözüm elde etmenin akademik başarıdan çok problemin çözümüyle ilgili olan fizik dersi başarısıyla ilişkili olduğunu, bilişsel esneklik düzeyiyle, cinsiyetle, aile gelir düzeyiyle ilişkili olduğunu göstermiştir. Bilişsel esneklik düzeyi ve aile gelir düzeyi yükseldikçe yaratıcı bir çözüm elde etme ihtimali yükselmektedir. Kadınların yaratıcı bir çözüme ulaşma ihtimali erkeklerden daha düşüktür. Başarı düzeyi düşük olan okullarda söylem sayısı ve kabaca katılmamasöylemleri başarılı okullardan daha fazladır. Yaratıcı bir çözüme ulaşmada açıklayıcı olarak modele konulan öneri sunma, görmezden gelme söylemleri anlamlı birer değişken iken; onaylama, kibarca katılmama, kabaca katılmama söylemleri anlamlı değişkenler değildir. Öneri sunma ve görmezden gelme söylemleri yaratıcı bir çözüm elde etme için negatif yönlü açıklayıcı değişkenlerdir.Sonuç ve Öneriler: Öğrencilerin yaratıcı bir çözüm elde etmeleri bilişsel esneklik, cinsiyet, aile gelir düzeyi ve problem çözme sürecindeki söylemlerin niteliğiyle ilişkilidir. Öğretmenlerin, öğrenciler arasında gerçekleşen iletişime odaklanması, iletişimin kalitesini artırmaya çabalaması, öğrencilerin isabetli öneriler sunmalarını desteklemesi, birbirlerinin fikirlerini önemsemeleri üzerine çalışmalar yapması önerilir. Söylemlerle ilgili yapılacak araştırmaların veri analizindearaştırmacıların farklı yöntemleri karşılaştırmalı olarak kullanması, söylemleri bu araştırmada kullanılan kodlar dışında farklı kodlar çerçevesinde kodlayarak analiz etmeleri önerilir.

Purpose: This research aims to investigate the effects of different variables (cognitive flexibility, academic achievement, success in physics course, gender, popularity, household income level) and of the quality of the discourses which occur during student conversations in order to finding a creative solution.Method: This is a casual-comparative research which examines the high school 10th grade students' creative problem solving processes and investigates different variables effecting on obtaining a creative solution in 2015-2016 academic year in Ankara province. Information form, problem form, video recordings and Cognitive Flexibility Scale were used in the research. Variables such as; gender, household income level, student popularity, school type have been determined through information form whereas the cognitive flexibility levels were identified by the Cognitive Flexibility Scale. Video recording has provided the students' discourses during the group studies. On the problem form the students were given a specific physics problem which will provide them a suitable case to find out a creative solution. This problem form was constructed with the opinions of physics teachers and academics working in the secondary school physics branch teacher training departments. Students' discourses have been coded through video recording resolutions, the data obtained through other variables have also been converted into categorical. The state of obtaining a creative solution on the other hand has been coded by a rubric appropriately to the ordinalvariable characteristics. Data analysis have been carried out by modelling with multilevel ordinal logistic regression and ordinal logistic regression.Results: The obtained findings of the research showed that the variables represented different results according to the significance levels in the dynamic multilevel and ordinal logistic regression analysis. The findings showed that obtaining a creative solution to a problem is related with the success in physics course which is about the solution of the problem, also related with the cognitive flexibility level, gender, household income level more than academic achievement. The higher the cognitive flexibility and the household income level, the possibility of obtaining a creative solution increases. The girls' possibility of reaching a creative solution is lower than the boys. The number of the discourses and rudely disagrees are higher at the schools with less success than the more successful ones. Where making a suggestion, ignoring discourses which have been added to the model as explanatory are significant variables; approval, kindly disagree, rudely disagree discourses are not significant. Making a suggestion and ignoring discourses are negatively explanatory variables.Conclusion and Suggestions: Students' obtainment of a creative solution is relevant to cognitive flexibility, gender, household income level and the qualities of the discourses in the problem solving process. Teachers are recommended to work on focusing the communication between the students, trying to enhance the quality of this communication, supporting the students to make accurate suggestions, paying more attention to each other's opinions. It is suggested that researches may use different methods comparatively in the data analysis of the future researches on discourses, as well as they may perform their analysis by coding the discourses differently other than the codes used in this study.