Akademik kapitalizm: Sıralama sistemlerinin hegemonyasındaki üniversiteler

Abstract

Amaç: Bu çalışma yükseköğretimde sıralama sistemlerini akademik kapitalizm bağlamında incelemeyi ve değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Sıralama sistemleri, sonuçları ve gösterge veri kaynağı olarak kullandıkları endeksler açısından incelenip bu sistemlerin alan uzmanlarınca ne kadar bilimsel, kabul edilebilir ve şeffaf oldukları değerlendirilmeye çalışılmıştır.Yöntem: Bu çalışma yükseköğretimde uluslararası sıralama sistemlerini mevcut araştırma sonuçlarının değerlendirilmesinde önemli bir yöntem olan sistematik derlemeyle incelemiştir. Araştırmanın çalışma grubunu uluslararası sıralama sistemleri, bu sistemlerin sonuçları ve bu sistemlerde göstergelerin kaynağı olarak kullanılan endeksler oluşturmuştur. Araştırmanın verileri sistemlerin 2018 yılında yayımladığı sonuçlar ve 2018 yılında sistemlerin sıralama oluşturma metodolojileri ve bu sistemlerin alan uzmanlarınca oluşturulan değerlendirme puanlarından oluşmaktadır. Ayrıca Türkiye bağlamındaki veriler 2014-2020 yıllarını kapsamaktadır. Verilerin çözümlenmesinde betimsel istatistikler kullanılmış ve sistemlerin değerlendirilme aşamasında içerik analizi gerçekleştirilmiştir.Bulgular: Araştırma bulguları sıralama sistemlerinde kullanılan endekslerde Anglo-Amerikan bir hegemonyanın bulunduğunu göstermektedir. Ayrıca endeksler yayımcı dağılımı açısından da belirli ticari yayımcıların tekelindedir. Endekslerde ortaya çıkan bu bulgular üniversite sıralamalarının ilk 100 üniversite listesinde de doğrulanmış ve bu iki değişken arasında yüksek bir ilişki saptanmıştır. Bu endekslerde ve sıralama sonuçlarında Türkiye'nin performansının yeterli düzeyde olmadığı görülmüştür. Ayrıca sıralama sistemlerinin alan uzmanlarınca orta ve orta altı düzeyde bilimsel, kabul edilebilir ve şeffaf görüldüğüne ulaşılmıştır. Sonuç ve Öneriler: Araştırma sonuçları sıralamaların kullandıkları endekslerin benimsemiş olduğu hegemonik yapıyı ortaya çıkararak sonuçların yorumlanmasında dikkatli olunması gerektiğini göstermiştir. Çalışma ayrıca hem sıralama sonuçlarının hem de bu sıralama sistemlerinin sübjektiflik iddiasıyla meşruiyet kazanmak için kullandıkları gösterge kaynağı olarak kullandıkları endekslerin önyargılı olabileceğini göstermiş ve akademik kapitalizm bağlamında bu sistemlerin yükseköğretimi şekillendirmede ne kadar etkili olduğu konusunda kanıtlar sunmuştur. Sıralamalar belirli bir üniversite modelini öne çıkararak kurumlar arası izomorfizme eğilim oluşturmaktadır. Ancak sıralamaların ikilem oluşturan yapısı nedeniyle üniversiteler arasındaki fark belirli araştırma odaklı üniversiteler lehine işlemekte ve kurumlar ve disiplinler arası dikey bir hiyerarşiye yol açmaktadır. Bu bağlamda sıralamaların kullanılmasında özellikle karar verici konumundaki politika yapıcıların ve üniversite yönetimlerinin bu sistemlerin benimsediği değerler, düşünceler ve özellikle önyargılar konusunda bilinçli olmaları gerektiği ifade edilmelidir. Ayrıca sıralama sistemleri bağlamında metodolojik bir değerlendirmenin bu sistemler ve sonuçları kullanan yükseköğretim paydaşları açısından gerekli olduğu ve sonuçları yorumlamada kullanılmasının daha doğru olacağı görülmüştür. Ayrıca sıralama sonuçlarıyla ilişkili farklı değişkenlerin de incelenmesi sıralamaların akademik kapitalizm bağlamında özelliklerinin ortaya çıkarılması açısından alana katkı sağlayacaktır.Anahtar kelimeler: Yükseköğretim, Sıralama sistemleri, Akademik kapitalizm, Hegemonya, Endeks, Kalite, Performans

Purpose: This study aims to examine and evaluate ranking systems in higher education in the context of academic capitalism. The ranking systems were examined in terms of their results and indexes used as indicator data sources and it was tried to evaluate how scientific, acceptable and transparent these systems are by field experts.Method: This study examines the international ranking systems in higher education through a systematic review, an important method for evaluating the current research results. The study group of the research consisted of international ranking systems, the results of these systems and the indices used as the source of indicators in these systems. The data of the research consisted of the results published by the systems in 2018 and the methodologies in which the systems were created in 2018 and the evaluation scores created by the field experts of these systems. Data for Turkish universities cover the years 2014-2020. Descriptive statistics were used to analyze the data and content analysis was performed during the evaluation of the systems.Results: Research findings show that there is an Anglo-American hegemony in the indexes used in ranking systems. Indexes are also monopolized by certain commercial publishers in terms of publisher distribution. These findings in the indexes were confirmed in the top 100 university lists of the university rankings and a high correlation was found between these two variables. Turkey's performance is found inadequate in these indexes and ranking results. In addition, ranking systems have been found to be scientific, acceptable and transparent at the moderate and sub-moderate levels by field experts.Conclusion and Suggestions: The results of the research revealed that the hegemonic structure adopted by the indexes used by the rankings should be taken into consideration in the interpretation of the results. The study also showed that both the ranking results and the indexes used by these ranking systems as indicators of their legitimacy for subjectivity may be biased and provided evidence for how effective these systems are in shaping higher education in the context of academic capitalism. The rankings highlight a particular university model and pose a tendency towards isomorphism among institutions. However, due to the structure of the rankings that creates dilemma, the difference between universities works in favor of certain research-oriented universities and leads to a vertical hierarchy between institutions and disciplines. In this context, it should be stated that especially policy makers and university administrations who are in a position to make decision, should be aware of the values, thoughts and especially prejudices adopted by these systems. In addition, in the context of ranking systems, a methodological assessment is necessary for these systems and higher education stakeholders using results and it will be more accurate to use them in interpreting the results. In addition, examining different variables related to ranking results will contribute to the field in terms of revealing the features of rankings in the context of academic capitalism. Keywords: Higher education, Ranking systems, Academic capitalism, Hegemony, Index, Quality, Performance