1299 sene-i Hicriyyesine mahsûs Selânik Vilâyet Sâlnâmesi transkripsiyon ve tahlili

Abstract

Kelime manası olarak `yıllık` anlamına gelen sâlnâmeler, içerisinde birçok bilgi ihtiva etmektedir. Nitekim, sâlnâmeler Osmanlı Devleti'nin; askerî, mülkî, hukukî, siyasî ve iktisadî alanlarında bilgi veren ve tarihimize ışık tutulmasını sağlayan birinci el kaynak olarak kabul edilen tarihi belgelerdir.II. Abdülhamit döneminden itibaren özellikle Vilâyet sâlnâmelerine çok önem verilmiştir. Zira Vilâyet sâlnâmeleri, dönemin eğitim hayatı, bürokrasisi, hukuk ve adalet sistemi gibi önemli alanlarda bilgiler vermektedir. Bunların yanı sıra; bölgenin coğrafi, tarımsal yapısı ile yörede meydana gelen doğa olayları gibi tarihi araştırmalarda önem arz eden bilgiler de kayıtlarda yer almıştır.Çalışma konusu olan 1299 Sene-i Hicriyyesine mahsûs Selânik Vilâyet Sâlnâmesi, miladi olarak 1881-1882 yılına tekabül etmektedir. Bu sâlnâme, önemli bir Osmanlı şehri olan Selânik'in fiziki ve coğrafi durumu ile sosyal ve iktisadi yapısı hakkında bilgiler içermektedir. Sâlnâmenin ilk bölümünde takvim bilgilerine yer verilerek önemli tarihler ve bu tarihlerde meydana gelen olaylara değinilmektedir. Ayrıca, ekim-dikim zamanları gibi tarımsal faaliyetler ile fırtına zamanları, şiddetli sıcak aylar gibi iklimsel olaylara da yer verilmektedir. Sâlnâmenin sonraki kısımlarında, İslam tarihi sürecinde zuhûr eden önemli olaylar, hicretden önce ve hicretden sonra olmak üzere iki zaman diliminde belirtilmektedir. İlerleyen bölümlerde Osmanlı padişahlarının; doğum tarihleri, görev süreleri, ölüm tarihleri ve türbelerinin nerede bulunduğu yer almaktadır. Sâlnâmede, vilâyet merkezinde görev yapan kişilerin isim ve ünvanları kısım kısım verilmektedir. Müslim ve gayr-i müslim teb`anın eğitim kurumları hakkında da bilgilere ulaşılmaktadır. Sâlnâmenin son kısmında ise vilâyetin; gölleri, nehirleri, ormanları, madenleri, nüfus bilgileri, kız ve erkek mektepleri hakkında bilgiler mevcuttur. Tüm bu konularla ilgili daha detaylı bilgiler tezin tahlil kısmında ele alınmıştır. Bu çalışmada öncelikle transkripsiyonu yapılan sâlnâmenin ait olduğu Selânik Vilâyeti'nin tarihi arka planı ile sâlnâmeler hakkında bilgi verilmiş, okuyucuya kolaylık olması amacıyla orijinal metin ile transkribe edilen sayfa birlikte gösterilmiştir.

The word yearbook, which means `yearly` in the sense of the word, keeps a lot of detailed information in it. As a matter of fact, the Ottoman State of yearbooks, military, legal, political and economical issues and provides information on the history of our country is considered as the first hand resources are considered important sources.Especially since the time of the II. Abdülhamid period, the province yearbook's have been very important. Because the province yearsbook's education life, bureaucracy, law and justice system etc. İn the important areas provide detailed information. Besides these; geographical features of the region, time of planting of fruits and vegetables, important natural phenomena that take place in the region and geopraphical information that is important in historical researches. The subject of the of the study of Sene-i Hicriyyesi Province Yearbook for 1299 years, corresponds to the year 1881-1882 pertaining to the christian era. This yearbook contains information on physical, geographical, social and economic yearbook provides us to get detailed information about the history of Thessaloniki which is an important Ottoman city. The subsequent chapters of yearbook give the major events that took place in Islamic history by dividing them into two time periods as before and after the hegira. The latter chapters also contain information on Ottoman sultans, their birthdates, time of reign and dates of death and where their tombs are located. The names and titles of those who served at provincial center are cited in parts of the yearbook as well. It also provides information on the educational institutions of muslim and non-muslim subjects. The final chapter of the yearbook contains information on the lakes, rivers, forests, mines, population and girls and boys schools of the province. The analysis chapter of the dissertation study contains detailed information on all these topics.This study first gives information on the historical background of the Thessaloniki Province, as the transcribed yearbook belongs to this province, and the yearbook's in general. The original texts and transcribed texts are given on the same page for ease of the readers.