Türk makine sektörünün rekabet gücündeki dönüşümün karşılaştırmalı üstünlük yapısı ve ürün haritaları analizi

Abstract

Küreselleşme süreci içinde, her ülke ihracatın refah arttırıcı etkilerinden yararlanmak istemektedir ve bu nedenle dünyadaki rekabet koşulları gittikçe ağırlaşmaktadır. Küreselleşme, aynı zamanda, ülke ekonomilerini birbirlerine hiç olmadığı kadar sıkı bağlarla bağlamakta ve olumlu veya olumsuz ekonomik gelişmelerin ülke sınırlarını aşmasına neden olmaktadır. Bu ise ülke ekonomilerinin ve üretim yapılarının zaman içinde bir dönüşüm yaşamasına neden olmaktadır.Makine sektörü yatırım malı üreten ve bu özelliği ile ekonomilerdeki hemen her imalat sanayi sektörü ile bağlantılı olan bir sektördür. Ayrıca makine sektörü, üretim aşamalarının farklı coğrafyalara dağılması ve bu nedenle sektörün ihracatı ile ithalatının bağlantılı olabilecek yapısı nedeniyle küreselleşme sürecinden en fazla etkilenen sektörlerden biridir. Ayrıca olası küresel olumsuzluklar ülkelerin üretimlerini ve sanayileşme çabalarını da etkileyebileceğinden, sektör üretimi ve dış ticareti üzerinde de doğrudan etkileri bulunmaktadır.Bu çalışmada, gerek üretim ve ihracat potansiyeli gerekse de istihdam açısından Türkiye için son derece önemli olan makine sektörünün rekabet gücünde son yirmi yılda yaşanan dönüşüm ürün haritalama yöntemi ile incelenmektedir. Bu amaçla, 4 basamaklı harmonize sistem sınıflaması çerçevesinde elde edilen makine sanayi alt sektör verileri ile açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler ve ticaret dengesi endeksleri hesaplanmıştır. Endeks değerleri, ürün haritaları yardımıyla, son yirmi yıl ve bu zaman zarfında yaşanan küresel ekonomik gelişmeler çerçevesinde belirlenen alt dönemler için birlikte değerlendirilmiştir.Elde edilen sonuçlara göre sektörün genel görünümü güçlü bir rekabetçi yapıyı işaret etmemektedir. Ancak alt sektörler ve ürün grupları üzerine yapılan detaylı incelemeler sonucunda rekabet gücü ve net ihracatçı olma potansiyeline yönelik bulgulara ulaşılmıştır. Yapılan analiz ile elde edilen önemli bulgulardan biri de alt sektörlerin önemli bir bölümünün 2009 küresel finans krizi sonrasında rekabet yapısı ve net ihracatçı olma yeteneğinde sıçrama yaşanmış olduğudur.

In the process of globalization, each country wants to benefit from the welfare-enhancing effects of exports, and therefore competitive conditions in the world are becoming increasingly severe. At the same time, globalization also connects the economies of countries with close ties to each other than ever before and causes positive or negative economic developments to cross national borders. This leads to a transformation in the economies and production structures of the country.The machinery sector is an industry that produces investment goods and, with this structure, is connected with almost every manufacturing industry sector in economies. In addition, the machinery sector is one of the sectors most affected by the globalization process due to the distribution of production stages in different geographies and therefore the structure of the sector that can be linked to exports and imports. In addition, as possible global negativities may affect the production and industrialization efforts of the countries, they have direct effects on sector production and foreign trade.In this study, the transformation in the competitiveness of the machinery sector, which is extremely important for Turkey in terms of both its production and exports and its employment potential, in the last two decades is examined with product mapping method. For this purpose, comparative advantages and trade balance indices were calculated with the sub-sector data of machinery industry obtained within the framework of 4-digit harmonized system classification. The index values were evaluated together with the help of product maps for the last twenty years and the sub-periods determined within the framework of global economic developments during this period.According to the results, the general outlook of the sector does not indicate a strong competitive structure. However, as a result of detailed investigations on sub-sectors and product groups, findings have been reached regarding competitiveness and potential to become net exporter. One of the important findings obtained from the analysis is that after the 2009 global financial crisis, a significant portion of the sub-sectors experienced a leap in competition and the ability to become a net exporter.