PISA 2015 Türkiye verilerine göre bazı değişkenlerin fen testi başarı puanına etkisinin kantil regresyon yöntemi ile incelenmesi

Abstract

Bu yüksek lisans tezi çalışmasında, PISA 2015 Türkiye verilerini kullanarak bazıdeğişkenlerin (EPIST, EMOSUPS, UNFAIRTEACHER, DISCLISCI, HISCED, HISEI,CULTPOSS, HEDRES, ESCS) Fen okuryazarlığı puanına etkisinin bölgelere (İstanbul,Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu) göre değişim gösterip göstermediği incelendi. Ayrıca budeğişkenlerin etkisinin düşük, orta ve yüksek puan alan öğrencilerde farklı olup olmadığıaraştırıldı.Araştırma, PISA 2015 Türkiye uygulaması verilerinden yukarıda belirtilen değişkenlerineksik verileri olan örneklemler silindikten sonra, Türkiye geneli, İstanbul, Akdeniz veGüneydoğu Anadolu Bölgeleri için sırasıyla 4486, 852, 636 ve 453 öğrencinin verilerikullanılarak yürütüldü. Araştırmada Kantil Regresyon Analizi yöntemi kullanıldı.Analiz sonucunda HISCED, HISEI, CULTPOSS, HEDRES, ESCS ve EPIST değişkenlerininetkisinin Akdeniz Bölgesi'nde diğer bölgelerden ayrıştığı gözlendi. HISCED ve ESCSdeğişkenlerinin etkisi Akdeniz Bölgesi'nde diğer bölgelere kıyasla daha yüksek iken HISEI,CULTPOSS, HEDRES ve EPIST değişkenlerinin diğer bölgelere kıyasla daha az etkisiolduğu gözlendi. EMOSUPS ve UNFAIRTEACHER değişkenlerinin Güneydoğu Anadolu dadiğer bölgelerden ayrışarak etkisinin daha yüksek olduğu gözlendi. Her üç bölgede deDISCLISCI değişkeninin etkisinin Türkiye ortalamasından daha yüksek olduğu gözlendi.ESCS değişkeninin etkisinin düşük, orta ve yüksek puan alan öğrencilerde tüm bölgelerdefazlaca farklılık göstermediği gözlendi. EPIST değişkeninin etkisinin İstanbul Bölgesi'nde yüksek puan alan öğrencilerde orta ve düşük puan alan öğrencilere göre etkisinin belirginşekilde az olduğu gözlendi. Ayrıca bu değişkenin etkisinin Akdeniz Bölgesi'nde düşük puanalan öğrencilerde orta ve yüksek puan alan öğrencilere oranla daha az olduğu gözle ndi.EMOSUPS değişkeninin etkisi düşük, orta ve yüksek puan alan öğrencilerde Türkiye geneli,İstanbul ve Akdeniz Bölgelerine fazlaca bir değişim göstermezken Güneydoğu AnadoluBölgesi'nde orta düzeyde puan alan öğrencilerde etkisinin çok yüksek olduğu gözlenmektedir.UNFAIRTEACHER değişkeninin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde orta ve yüksek puan alanöğrencilerdeki etkisi diğer bölgelere göre daha az olduğu gözlenmektedir. HISCEDdeğişkeninin Akdeniz Bölgesi'nde orta ve düşük puan alan öğrencilerdeki etkisi d iğerbölgelere göre daha fazla olduğu gözlenmektedir. HISEI değişkeninin Akdeniz Bölgesi'ndeorta ve yüksek puan alan öğrencilerde etkisi diğer bölgelere göre daha fazla olduğu gözlendi.Benzer şekilde CULTPOSS değişkeninin de Akdeniz Bölgesi'nde orta ve yüksek puan alanöğrencilerde etkisi diğer bölgelere göre daha fazla olduğu gözlendi. HEDRES değişkenininnegatif etkisi Akdeniz Bölgesi'nde orta ve yüksek puan alan öğrencilerde yüksek ikenGüneydoğu Anadolu da yüksek puan alanlarda öğrencilerde katsayının pozitif olduğugözlenmektedir.

In this master thesis study, it was investigated that whether the affect of some variables(EPIST, EMOSUPS, UNFAIRTEACHER, DISCLISCI, HISCED, HISEI, CULTPOSS,HEDRES, ESCS) on science literacy score by using PISA 2015 Turkey data according to thedifferent regions (Istanbul, Mediterranean and Southeastern Anatolia).Furthermore, it wasinvestigated whether the effect of these variables was different in low, medium and high scorestudents.The study was carried out using data from 4486, 852, 636 and 453 students for the Turkey,Istanbul, Mediterranean and Southeastern Anatolian regions, respectively, after eliminatingthe missing data from the PISA 2015 Turkey application data.As a result of the analysis, it was observed that the effect of HISCED, HISEI, CULTPOSS,HEDRES, ESCS and EPIST variables was differentiated from other regions in theMediterranean region. While the effects of HISCED and ESCS variables were higher in theMediterranean region compared to the other regions, HISEI, CULTPOSS, HEDRES andEPIST variables were observed to be less affected than the other regions. EMOSUPS andUNFAIRTEACHER variables were observed to be higher in Southeast Anatolia than in otherregions. It is observed that the effect of DISCLISCI variable in all three regions is higher thanTurkey average.It was observed that the effect of the ESCS variable did not differ much in all regions in thestudents with low, medium and high scores. It was observed that the effect of the EPISTvariable was obviously less in the students who had high scores in the Istanbul region than those who had medium and low scores. It was also observed that the effect of this variablewas less in the Mediterranean region than in the medium and high-rated students. While theeffect of the EMOSUPS variable does not show a significant change in Turkey's general,Istanbul and Mediterranean regions in the students with low, medium and high scores, it isobserved that the students in the Southeast Anatolia region have a very high effect on thestudents with a medium score. It is observed that the UNFAIRTEACHER variable has alower impact on middle and high performing students in the Southeastern Anatolia regionthan in the other regions. It is observed that the HISCED variable has more impact on middleand lower students in the Mediterranean region than in the other regions. Likewise, theCULTPOSS variable was observed to be more affected in the median and highscore studentsin the Mediterranean region than in the other regions. The negative and effect of the HEDRESvariable is high in middle and high scores in the Mediterranean region, whereas it is observedthat there is a positive coefficient in the students in high scores in Southeast Anatolia.