Otizm spektrum bozukluğu olan bireylere sosyal beceri öğretiminde sosyal öykü ve karikatür sohbetleriyle öğretim uygulamalarının karşılaştırılması

Abstract

Bu araştırmanın amacı, otizm spektrum bozukluğu olan (OSB) bireylere sosyal beceri öğretiminde sosyal öykü ve karikatür sohbetleriyle öğretim uygulamalarının etkililik ve verimliliklerinin farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemektir. Ayrıca, araştırmada katılımcı çocukların hedeflenen sosyal becerileri öğretim sona erdikten sonra devam ettirme düzeyleri, bu becerileri farklı kişi ve ortamlara genelleyip genelleyemediklerini belirlemek de amaçlanmıştır. Aynı zamanda katılımcı çocukların annelerinden çocuklarına kazandırılan sosyal beceriler hakkındaki görüşleri alınarak, araştırmanın sosyal geçerliği de değerlendirilmiştir. Araştırmaya yaşları 10-12 arasında değişen OSB tanısı olan dört erkek çocuk katılmıştır. Araştırmada tek-denekli araştırma modellerinden uyarlamalı dönüşümlü uygulamalar modeli kullanılmıştır. Bulgular, araştırmaya katılan çocukların sosyal öykü ve karikatür sohbetleri uygulamasıyla, onlar için belirlenen hedef becerileri edindiklerini, edindikleri bu becerileri öğretim sona erdikten sonra da devam ettirdiklerini farklı ortam ve kişilere genelleyebildikleri göstermektedir. Araştırmada sosyal öykü uygulamasının karikatür sohbetleri uygulamasından daha etkili olduğu, kalıcılık ve genelleme aşamasında ise her dört katılımcıda da farklılık olmadığı görülmüştür. Araştırma bulguları verimlilik açısından değerlendirildiğindeyse katılımcı çocukların dördünde de ölçüt karşılanıncaya kadar gerçekleştirilen deneme sayısı, hata sayısı, ölçüt karşılanıncaya kadar gerçekleşen toplam süre, öğretim süreleri bakımından sosyal öykü öğretim uygulaması karikatür sohbetleriyle öğretim uygulamasına göre daha verimli görülmüştür. Araştırmaya ilişkin annelerin görüşleri incelendiğinde anneler sosyal öykü ve karikatür sohbetleri öğretim uygulamalarının her ikisi için de olumlu görüş bildirmişlerdir.Anahtar Kelimeler: Otizm spektrum bozukluğu, sosyal beceriler, sosyal öykü uygulaması, karikatür sohbetleri uygulaması

The aim of this study is to determine whether the effectiveness and efficiency of social story and comic stip conversations on teaching social skills to children with autism spectrum disorder (ASD). Besides, the effects of both interventions on level of maintaining and generalizing the acquired skills to different people and environment were examined in the study. At the same time, the social validity of the study was examined by taking the opinions of the participating children about the social skills acquired from their mothers. Four male children with ASD whose ages were between 10-12 years old participated in this study. In the study, an adapted alternating treatments design was used from single-subject research models. The findings show that the children participating in the research have acquired the social skills determined for them by applying social story and comic strip conversations, and that they can generalize these skills to different environments and individuals after they finish teaching. In the study, social story intervention was found more effective than comic strip conversations intervention and there was no difference in all four paticipants in the maintanence and generalization. When the finding of the study assessed according the efficiency, social story inervention was more efficient than comic strip conversations intervention in terms of number of trials, number of errors and training times through criterion across four participants. In the study, the mothers' comment on the social story and comic strip conversation inerventions were also found to be positive.Keywords: Autism Spectrum Disorder, Social Skills, Social Story Intervention, Comic Strip Conversations Intervention.