Karnitin ve düşük moleküler ağırlıklı heparinin, antrasiklinlerin lipid peroksidasyonu aracılığıyla oluşturdukları kardiyotoksisite ve nefrotoksisite üzerine etkileri

Abstract

ÖZET Amaç: Doksorubisin kullanımı ile hem kalp, hem de böbrek üzerine toksik etki oluşturulmasının histopatolojik olarak gösterilmesi, bu toksik etkilerin oluşumunda lipid peroksidasyonunun rolünün ortaya konması, doksorubisin ile birlikte karnitin ve DMAH verilmesinin oluşan bu kardiyotoksisite ve nefrotoksisite üzerine etkilerinin incelenmesi planlandı. Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya 56 dişi Spraque-Dawley cinsi rat alındı. Ratlar, yedi gruba ayrıldı. Birinci gruba doksorubisin, ikinci gruba doksorubisin+karnitin, üçüncü gruba doksorubisin+DMAH, dördüncü gruba doksorubisin+karnitin+DMAH, beşinci gruba karnitin, altıncı gruba DMAH, yedinci gruba SF verildi. Kan örneklerinden biyokimyasal parametreler çalışıldı. Kalp ve böbrek doku örneklerinde MDA, SOD, katalaz analizi ile histopatolojik inceleme yapıldı. Bulgular: Tüm gruplar toplu olarak kardiyak histopatolojik parametreler açısından değerlendirildiğinde gruplar arasında anlamlı farklılık olduğu saptandı (p<0.001). Doksorubisin grubunun toplam skor değerinin kontrol grubundan yüksek olduğu ve bu farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu görüldü (p<0.001). Doksorubisin ile birlikte karnitin verilmesiyle; doksorubisinin kalpte oluşturduğu histopatolojik bulguların doksorubisin grubuna göre düzeldiği gözlendi ve bu fark istatistiksel olarak anlamlı idi (p<0.001). Doksorubisin ile birlikte DMAH verilmesiyle; doksorubisinin kalpte oluşturduğu histopatolojik bulguların doksorubisin grubuna göre düzeldiği gözlendi, bu sonuç istatistiksel olarak anlamlı idi (pO.001). Doksorubisin+Karnitin+DMAH grubu ile Doksorubisin grubunun kardiyak histopatolojik bulguları arasında belirgin fark olduğu (p<0.01) görüldü. Kontrol grubunun kardiyak histopatolojik bulguları ile; Doksorubisin+Karnitin, Doksorubisin+DMAH, Doksorubisin+Karnitin+DMAH, Karnitin ve DMAH gruplarının kardiyak histopatolojik bulguları arasında istatistiksel farklılık saptanmadı (p>0.05). Doksorubisin grubunun kalp MDA düzeyleri diğer tüm grupların kalp MDA düzeylerinden yüksek, kalp SOD ve katalaz düzeyleri ise diğer tüm grupların kalp SOD ve katalaz düzeylerinden düşük bulundu (kontrol grubu ile karşılaştırıldığında tüm parametreler için p<0.001). Doksorubisin ile birlikte karnitin ve DMAH verilmesi ile de bu değerlerin kontrol grubuna yaklaştığı, karnitin ve 89DMAH'nin kombine verilmesi ile de özellikle MDA değerlerinde Doksorubisin+Karnitin (p<0.05) ve Doksorubisin+DMAH (p<0.001) gruplanna kıyasla belirgin olarak daha anlamlı düzelmenin sağlandığı görüldü. Tüm gruplar renal histopatolojik parametreler açısından değerlendirildiğinde gruplar arasında farklılık olmadığı görüldü (p>0.05). Doksorubisin grubunun toplam skor değeri kontrol grubundan yüksek bulundu ve bu fark istatistiksel olarak anlamlı idi (p<0.05). Doksorubisin grubunun böbrekteki histopatolojik bulguları ile Karnitin, DMAH, Doksorubisin+Karnitin, Doksorubisin+DMAH, Doksorubisin + DMAH + Karnitin gruplarının böbrekteki histopatolojik bulguları arasında istatistiksel farklılık saptanmadı (p>0.05). Karnitin grubu ile kontrol grubunun renal histopatolojik bulguları arasında istatistiksel farklılık saptandı (p<0.05). Doksorubisin grubunun böbrek MDA düzeyleri tüm grupların böbrek MDA düzeylerinden yüksek, böbrek SOD ve katalaz düzeyleri ise diğer tüm grupların böbrek SOD ve katalaz düzeylerinden düşük bulundu (kontrol grubu ile karşılaştırıldığında tüm parametreler için p<0.001). Doksorubisin ile birlikte karnitin ve DMAH verilmesi ile de bu değerlerin kontrol grubuna yaklaştığı, karnitin ve DMAH'nin kombine verilmesi ile de rakamsal olarak daha belirgin bir düzelme gözlenmekle birlikte istatistiksel fark oluşturacak düzeyde olmadığı görüldü. Sonuç: Doksorubisinin lipid peroksidasyonunu arttırarak hem kalpte hem de böbrekte toksisite oluşturduğu, doksorubisin ile birlikte karnitin kullanımı sonucunda oluşan lipid peroksidasyonunun hem kalpte hem de böbrekte azaldığı, aynı zamanda kardiyak histopatolojik bulguların düzeldiği, ancak karnitinin nefrotoksisitede lipid peroksidasyonunu azaltmasına rağmen çok etkili olmadığı görüldü. DMAH, hem kardiyak hem de renal doksorubisin toksisitesine karşı, lipid peroksidasyonunu azalttığı, kardiyak histopatolojik bulgular üzerine olumlu etki gösterdiği, renal histopatolojik bulguların rakamsal olarak daha iyi olmakla birlikte istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görüldü. 90