Diabetes mellitus ve buna bağlı mikrovasküler komplikasyonlarda VEGF, MMP-9 düzeyleri ve glisemi kontrolünün bu faktörkere etkisi

Abstract

ÖZET Diabetle ilişkili morbidite ve mortalitenin çoğu aslında mikrovasküler ve makrovasküler komplikasyonlara bağlanabilir. Son birkaç yıldır diabetle ilişkili mikrovasküler komplikasyonların altta yatan etyolojilerinin çoğunun tanınmasında dramatik ilerleme sağlanmıştır. Anjiogenik faktörlerin, özellikle günümüzde mikrovasküler komplikasyonların gelişiminde çok önemli bir rol oynadığı görülmektedir. Hiperglisemi, diğer büyüme faktörleri, ileri glikasyon son ürünleri ve iskemi bazı büyüme faktörlerinin ekspresyonunu artırabilir. Büyüme faktörlerinin diabet ve diabetik mikroanjiopatideki rollerinin bilinmesi bu büyüme faktörlerinin zararlı etkilerini bloke etmeyi amaçlayan yeni terapötik yaklaşımlara yol açacaktır. Bu çalışmada mikrovasküler komplikasyonlu ve mikrovasküler komplikasyonsuz Tip II DM hastalarında VEGF ve MMP-9 düzeylerini incelemeyi amaçladık. VEGF ve MMP-9 serum düzeyleri ile tam kan HbAic düzeyi 60 DM hastası ve 20 sağlıklı kontrolde saptandı. DM hastaları 5 gruba ayrıldı. Bu gruplar ; 1. Mikrovasküler komplikasyonları olmayan diabetik hastalar grubu 2. Mikroalbuminürili diabetik hastalar grubu 3. Makroalbuminürili diabetik hastalar grubu 4. Basit diabetik retinopati grubu (BDR) 5. Proliferatif diabetik retinopati grubu (PDR) Gruplar arasındaki farklılıklar da değerlendirildi. VEGF düzeyi DM hastalarında kontrol grubundakine göre anlamlı şekilde yüksek bulundu (p<0.001). Grup 1, grup 2 ve grup 3'ün VEGF düzeyleri kontrol grubundakine göre anlamlı şekilde yüksek bulundu(sırasıyla p<0.05, p<0.001, p<0.01). Grup 4 ve grup 5'in VEGF düzeyleri kontrol grubuyla karşılaştırıldığında yükselmişti fakat farklılıklar istatistiksel olarak anlamlı değildi (p>0.05). Beş grup arasında da farklılıklar bulundu fakat bu farklılıklar anlamlı değildi (p>0.05). MMP-9 düzeyi DM hastalarında kontrol grubundakine göre daha yüksek bulundu fakat fark istatistiksel olarak anlamlı değildi (p>0.05). Beş grubun arasında farklılıklar bulundu fakat farklılıklar istatistiksel olarak anlamlı değildi (p>0.05). HbAic düzeyi DM hastalarında kontrol grubundakine göre anlamlı şekilde yüksek bulundu (p<0.001). Beş grubun HbAic düzeyleri kontrol grubundakine göre anlamlı şekilde yüksek bulundu (grup 1 için; p<0.01, diğer 4 grup için; p<0.001). Mikrovasküler komplikasyonları olan grupların HbAic düzeyleri mikrovasküler komplikasyonları olmayan gruptan daha yüksek bulundu. Grup 1 ile grup 3 arasındaki farklılık ve grup 1 ile grup 4 arasındaki farklılık istatistiksel olarak anlamlıydı (sırasıyla p<0.001 ve p<0.01). HbAic ve VEGF düzeyleri arasında bir korelasyon bulundu (r=0.317; p<0.01) fakat HbAic ve MMP-9 düzeyleri arasında korelasyon yoktu (r =0.125; p>0.05). Bu bulgular, VEGF'nin Tip II DM ve onun mikrovasküler komplikasyonlarının patogenezinde önemli bir anjiogenik faktör olduğunu ve HbAic düzeylerinin serum VEGF düzeylerini etkilediğini göstermektedir. Tip II DM tedavisinde antianjiogenik ilaçlarla yeni terapötik yaklaşımlar için daha kapsamlı çalışmalar yararlı olacaktır. 11

SUMMARY Much of the morbidity and mortality associated with diabetes is primarily attributable to microvascular and macrovascular complications. Over the past several years, dramatic progress has been made in identifying many of the underlying etiologies for the microvascular complications associated with diabetes. Angiogenic factors.in particular today appear to play a pivotal role in the development of microvascular complications. Hyperglycemia, other growth factors, advanced glycation end products and ischemia can increase several growth factors' expression. Knowledge of the roles of growth factors in diabetes and diabetic microangiopathy will open the way to new therapeutic approaches aimed at blocking the deleterious actions of these growth factors. In this study, we aimed to examine the levels of VEGF and MMP- 9 in Type II DM patients with and without microvascular complications. The serum levels of VEGF and MMP-9 and whole blood level of HbAic were determined in 60 DM patients and in 20 healthy controls. The DM group was divided into five groups. These groups were; 1. The group of diabetic patients without microvascular complications 2. The group of diabetic patients with microalbuminuria 3. The group of diabetic patients with macroalbuminuria 4. The group of background diabetic retinopathy ( BDR ) 5. The group of proliferative diabetic retinopathy ( PDR ) The differences among the groups were evaluated. The level of VEGF was found to be significantly higher in the DM patients than in the control group (p<0.001). The VEGF levels of group 1, group 2 and group 3 were found to be significantly higher than in the control group (p<0.05, 111p<0.001, p<0.01 respectively). The levels of VEGF of the group 4 and group 5 were increased as compared to control group but the differences were not statistically significant (p>0.05). Differences among the five groups were found but these differences were not statistically significant (p>0.05). The level of MMP-9 was found to be higher in the DM patients than in the control group but the difference was not statistically significant (p>0.05). The levels of MMP-9 of the five groups were found to be higher than in the control group but these differences were not statistically significant (p>0.05). The level of HbAic was found to be significantly higher in the DM patients than in the control group (p<0.001). The levels of HbAic of the five groups were found to be significantly higher than in the control group ( for groupl ; p<0.01, for other four group; p<0.001). The levels of HbAic of the groups with microvascular complications were found to be higher than in the group without microvascular complications. Differences among the group 1 and group 3 and among the group 1 and group 4 were statistically significant (p<0.001 and p<0.01 respectively). A correlation between the levels of HbAic and VEGF was found (r =0.317; p<0.01) but no correlation between the levels of HbAic and MMP-9 was present (r =0.125; p>0.05). These findings suggest that VEGF is an important angiogenic factor in the pathogenesis of Type II DM and its microvascular complications and the level of HbAic effects serum VEGF level. More comprehensive studies would be beneficial for the new therapeutic approaches with antiangiogenic drugs in the treatment of Type II DM. IV