Şizofreni hastalarının anne ve babablarının kişilik özelliklerinin değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, şizofreni hastalarının anne ve babalarının kişilik özelliklerinin, duygu dışavurumlarının ve aile işlevlerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Şizofreni hastalarının anne ve babalarına, klinik gözlem ve daha önce yapılan çalışmalarla belirlenen ortak kişilik özelliklerini saptamak amacıyla Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri (MMPI) uygulanmıştır. Ayrıca şizofreni hastalarının anne ve babalarına, aile işlevlerini ve duygu dışavurumlarım değerlendirmeye yönelik Aile Değerlendirme Ölçeği (ADÖ) ve Dışavuran Duygulanım Ölçeği (DDÖ) uygulanmıştır. Kontrol grubu, sosyal fobi hastalarının anne ve babalarından oluşturulmuştur. Elde edilen verilerin istatistiksel analizi, x- kare testi, t testi ve levene testi ile yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda, şizofreni hastalarının annelerinin, MMPPın `Masküliıüte-femininite` ölçeğinin belirlediği `erkeksi` özellikler açısından yüksek puan aldıkları görülmüştür. Şizofreni hastalarının annelerinin `erkeksi` özellikleri, şizofreni hastalarının babalarından ve sosyal fobi hastalarının annelerinden önemli düzeyde yüksek bulunmuştur. Şizofreni hastalarının babalarında ise `Hipokondriak` kişilik özellikleri olduğu görülmüştür ve şizofreni hastalarının babalarının `Hipokondriak` kişilik özellikleri açısından sosyal fobi hastalarının babalarından anlamlı derecede yüksek puan aldıkları bulunmuştur. Ayrıca sosyal fobi hastalarının annelerinde `Depresif kişilik özellikleri olduğu görülmüştür ve sosyal fobi hastalarının annelerinin `Depresif kişilik özellikleri açısından şizofreni hastalarının annelerinden anlamlı derecede yüksek puan aldıkları bulunmuştur. Şizofreni hastalarının anne-babalarının ADÖ ile değerlendirilen aile işlevlerinde `Duygusal tepki verme` dışındaki diğer alanlarda sağlıksız tutumları olduğu bulunmuştur ve `Davranış kontrolü` alanında, kontrol grubuna göre sağlıksız tutum açısından önemli düzeyde fark olduğu saptanmıştır. Şizofreni hastalarının annelerinin DDÖ ile değerlendirilen duygu dışavurumlarında `Aşın İlgi-Koruyuculuk Kollayıcılık` yönünde yüksek puan aldıkları görülmüştür. Ayrıca şizofreni hastalarının annelerinin `Aşın İlgi- Koruyuculuk Kollayıcılık` açısından şizofreni hastalarının babalarından anlamlı düzeyde yüksek puan aldıkları bulunmuştur. Anahtar kelimeler: şizofreni, aile, erkeksilik, kadınsılık iv

SUMMARY In this study our aim was to evaluate personality traits, family functions and expressed emotion of parents of schizophrenia patients. We applied MMPI to both parents of schizophrenia patients to reveal common personality traits seperately in both groups. Additionally to evaluate family functions and their expressed emotion, we applied FAD (Family Assesment Device) and EED (Expressed Emotion Device) to parents of schizophrenia patients. As control group we took parents of social phobia patients. Statistical analysis of our data were done with x2-test, t-test and levene-test. In our study, as a result, we showed that mothers of schizophrenia patients had significantly high scores at `Masculenity-feniinity` scale of MMPI which shows `masculene` features. The `masculene` features of mothers of schizophrenia patients were also significantly higher than fathers of schizophrenia patients and mothers of social phobia patients. We showed that fathers of schizophrenia patients had `Hypochondriac` personality features and fathers of schizophrenia patients had significantly higher points for `Hypochondriac` personality features than fathers of social phobia patients. Furthermore mothers of social phobia patients had `Depressive` personality features and we found that mothers of social phobia patients had significantly higher points for `Depressive` personality features than mothers of schizophrenia patients. When we evaluated family functions, with FAD we found that parents of schizophrenia patients were unhealthy at all levels, except for `emotional reactions` and also we found that at `behaviour control` level, there were significantly more unhealthy attitudes when compared with controls. We showed that mothers of schizophrenia patients had high scores at `intrusiveness-Overprotection, Overinvolvement` subscale of EED. Furthermore, we found that they had significantly higher scores at this subscale than fathers of schizophrenia patients. Key Words: Schizophrenia, family, masculenity, feminity v