Türkiye`deki öğrencilerin PISA 2015 fen okuryazarlığını yordayan değişkenlerin bölgelere göre incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı PISA 2015 değerlendirilmesinde öğrencilerin fen okuryazarlığını etkileyen duyuşsal değişkenlerden oluşan yol modelini test etmek ve modelin bölgeler üzerinde değişmezliğini incelemektir. Ayrıca modelde kullanılan duyuşsal değişkenlerin fen okuryazarlığı Türkiye örneklemi ve bölgeler üzerinde anlamlı olarak yordayıp yordamadığı tespit edilerek farklılıkların belirlenmesidir. İlişkisel tarama modelinde yürütülen bu araştırmada, PISA 2015 uygulamasına katılan 5895 kişiden oluşan Türkiye örneklemi veri seti üzerinden analizler yapılmıştır. PISA 2015 öğrenci ile ilgili ölçme aracında yer alan ve fen okuryazarlığı ile ilgili birçok duyuşsal özelliklerin araştırıldığı değişkenlerden geniş fen konularına ilgi, fen öğrenmekten zevk alma, fen öz yeterliği, epistemolojik inanç ve fen aktiviteleri değişkenleri yol modeline alınmıştır. Birinci aşamada modele alınan değişkenlere ait ölçme modelleri ayrı ayrı Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) ile doğrulanmıştır. İkinci aşamada ise fen öz-yeterliği, geniş fen konularına ilgi ve fen aktiviteleri değişkenlerinin dışsal değişken, epistemolojik inanç (aracı değişken) ve fen öğrenmekten zevk alma içsel değişken olarak tanımlanan yol modelinin Türkiye örneklemi üzerinde doğrulanıp doğrulanmadığını tespit etmek amacıyla Yol Analizi kullanılmıştır. Analiz sonucunda epistemolojik inanç değişkeninin aracı olduğu yol modelinin Türkiye örneklemi üzerinde doğrulandığı tespit edilmiştir. Değişkenler arasında kurulan bütün yollar istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Modelde çıkan her bir yolda epistemolojik inanç değişkeni yarı aracılık etmiştir. Yol modelinin bölgeler üzerinde değişmezliğini incelemek için Çoklu Grup Yol Analizi yapılmıştır. Yapılan analiz sonucunda yol modelinin bölgeler arasında değişmez olduğu tespit edilmiştir. Diğer bir ifade ile bölgeler üzerinde modeldeki değişkenler arası ilişkiler ve aracılık etkisinin aynı olduğunu söylemek mümkündür. Yol modeline alınan geniş fen konularına ilgi, fen öğrenmekten zevk alma, fen öz yeterliği, epistemolojik inanç ve fen aktiviteleri duyuşsal değişkenlerinin fen başarısını Türkiye örneklemi ve bölgeler üzerinde anlamlı olarak yordayıp yordamağının tespit edilmesi amacıyla Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi kullanılmıştır. Türkiye örneklemi, Bölge 2 ve Bölge 3 üzerinde yapılan analiz sonucunda geniş fen konularına ilgi değişkeninin fen okuryazarlığı anlamlı olarak yordamadığı tespit edilmiştir. Bölge 1 üzerinde yapılan analiz sonucunda ise analize alınan bütün değişkenlerin fen okuryazarlığı anlamlı olarak yordadığı tespit edilmiştir. Fen okuryazarlığı yordayıcı değişkenleri arasında Türkiye örneklemi ve bölgeler üzerinde en önemli değişkenin epistemolojik inanç değişkeni olduğu tespit edilmiştir.

The aim of this study is to test the path model consisting of affective variables that affect the students' science literacy in the evaluation of PISA 2015 and examine the invariance of the model on regions. In addition, science literacy of Affective variables used in the model is the determination of differences by examining the sample of Turkey and the regions on which it is significantly tended.In this research conducted in the relational screenning model, analyses were made on the Turkey sample data set consisting of 5895 people who participated in PISA 2015. Interest in broad science topics, enjoyment of science, science self-efficacy, epistemological beliefs about science and students' science activities, which are variables of investigating various sensorial features related to science literacy in PISA 2015 student questionnaire, were included the model. In the first stage, the models consisting of these variables were separately validated by the confirmatory factor analysis (CFA). In the second stage, path analysis was used to determine the path model, which is defined science self-efficacy, interest in broad science topicsand students' science activitiesas an external variable, epistemological beliefs about scienceas mediator and enjoyment of scienceas internal variable, were validated on the Turkey sample. As a result of the analysis, it was determined that the path model, which is the tool of the epistemological beliefs about science variable, was confirmed on the Turkey sample. All the pathways established between the variables were found to be statistically significant. The epistemological belief variable was semi-mediated in each path that appeared in the model. Multi Group Path Analysis was conducted to examine the invariance of the path model over regions. As a result of the analysis, it was determined that the path model is invariant between regions. In other words, it is possible to say that the relationships and mediating effect between variables in the model on regions are the same.Multiple Linear Regression analysis was used in order to determine the significant predictor of science success in Turkey sample and regions of interest in broad science topics, science self-efficacy, epistemological beliefs about science and students' science activitiesaffective variables in the path model. As a result of the analysis conducted on Region 2 and Region 3 of Turkey sample, it was determined that the variable of interest in broad science topics did not significantly predict science literacy. As a result of the analysis conducted on Region 1, it was found that all variables included in the analysis predicted science literacy. Among science literacy predictor variables, epistemological belief variable was found to be the most important variable on Turkey sample and regions.