Okul öncesi dönemdeki çocukların karar vermelerine ve karar vermeye katılımlarına yönelik öğretmen görüşleri ve uygulamaları

Abstract

Bu çalışmanın amacı, okul öncesi dönemdeki çocukların karar vermelerine ve karar vermeye katılımlarına yönelik öğretmen görüşlerinin ve uygulamalarının belirlenmesidir. Araştırma, nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin bir arada kullanıldığı karma yöntem şeklinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemi Antalya ilinde Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı 56 farklı resmi okul öncesi eğitim kurumunda görev yapmakta olan 211 okul öncesi öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırma örnekleminde yer alan öğretmenlere ait verilerin elde edilmesinde `Demografik Bilgi Formu` kullanılmıştır. Araştırmanın nicel verileri `Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Karar Vermelerine ve Karar Vermeye Katılımlarına Yönelik Öğretmen Görüşlerini Belirleme Anketi` ile, araştırmanın nitel verileri ise `Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu` ve `Eğitim Ortamı Gözlemleri` ile elde edilmiştir. Elde edilen veriler araştırma sorularına bağlı olarak betimsel istatistik ve içerik analizi kullanılarak çözümlenmiştir.Araştırma verilerinden elde edilen sonuçlara göre, öğretmenlerin genel olarak çocukların karar verme becerisi ile ilgili bir fikir sahibi oldukları, öğretmenlerin %53.8'inin bazı konularda (oynamak istedikleri oyuna, giymek istedikleri kıyafete karar verme gibi), %46.1'inin ise çocukların her konuda karar verebileceklerini belirttikleri bulgulanmıştır. Öğretmenlerin çoğu (%92.8) tehlikeli olan durumlarda (çocukların kendilerine ve çevresine zarar verebileceği gibi) çocukların karar vermelerine izin verilemeyeceğini ifade etmişlerdir. Öğretmenlerin tümü çocukların karar verme kapasitelerinin olduğunu, karar verme becerisinin de çocuklara sunulan karar verme fırsatlarına bağlı olarak geliştiğini, karar verme becerisinin gelişiminde özellikle ailelerin çocuğa karşı tutumunun önemli bir etkisi olduğunu belirtmişlerdir. Çocukların karar vermelerine fırsat verilmesine ilişkin olarak, öğretmenlerin çocuklara karar verme olanağı sundukları, ancak çocukların aldıkları bu kararlara müdahale edebilecekleri belirlenmiştir. Ayrıca, eğitim ortamında gerçekleştirilen tüm etkinliklere çocukların mutlaka katılması gerektiğini düşündükleri de bulgulanmıştır.Öğretmenlerin çoğunun eğitim programının hazırlanmasında ve uygulanmasında çocukların birçok konuda karar verebileceğini ve karar vermeye katılabileceklerini ifade ettikleri belirlenmiştir. Ancak gözlem bulgularında, çocukların yapacakları çalışmayı seçme, çalışmanın nasıl yapılacağı ve hangi materyallerin kullanılacağı gibi durumlarda karar vermeye dahil edilmediği görülmüştür. Çocuklarda karar verme becerisinin okul öncesi dönemde gelişiminin desteklenmesinin önemi ve eğitim ortamında çocukların bu becerilerinin gelişiminin nasıl desteklenebileceği ile ilgili öğretmenlere eğitimler verilmesi önerilmektedir.

This study aims to identify the teachers' opinions and practices regarding preschool children's decision-making and their participation in decision-making. The research was conducted by employing mixed methods which comprised both qualitative and quantitative research methods. The study group of the research was consisted of 211 preschool education teachers assigned at 56 different public preschool education institutions affiliated to the Ministry of National Education in the province of Antalya. `Demographic Information Form` was used in obtaining the data on teachers in the sample. The quantitative data of the research were obtained with `Survey for Identifying Teachers' Opinions and Practices Regarding Preschool Children's Decision-making and Their Participation in Decision-making`, while the qualitative data were obtained through `Semi-structured Interview Form` and `Observations of Educational Setting`. The data obtained were then analyzed by using descriptive statistics and content analysis based on the research questions.The research data show that the teachers in general had an opinion regarding children's decision-making skills and that while 53.8% of teachers stated that children can make decisions in some topics (deciding the game they want to play, the clothes they would like to wear etc.), 46.1% of them said that children can make decisions in any topic. The majority of teachers (92.8%) stated that children cannot be allowed to make decisions in harmful cases (where the child could possibly hurt himself/herself or his/her surroundings). All of the participant teachers said that children have the capacity to make decisions, their decision-making skills improve depending on the decision-making opportunities they are offered and that the attitude of families towards children in particular play an important role in the development of decision-making skills of the child.With regards to allowing children to decide, it was discovered that teachers do give chance to children to make decisions, but they also may interfere with these decisions. In addition, they asserted that children must be involved in all activities carried out in the educational setting. It was observed that the majority of teachers think that children can make decisions in many subjects during curriculum preparation and implementation and can participate in decision-making. However, in observation findings, it was seen that children were not included in the decision-making process in situations such as selecting the activity they would do, how they would do it and which materials to use for the selected activity.Thus, it is recommended that teachers should receive trainings on the importance of supporting the development of decision-making skills in preschool children and as to how these skills can be promoted in educational setting.