Van çevresindeki alkali göller (Van ve Erçek) ve hidrotermal sularda katı-sıvı etkileşimi sırasındaki zr, hf ve nte`nin davranışlarının incelenmesi

Abstract

Bu proje de, Van çevresindeki alkalin göller ve termal su kaynakları üzerinde doğal şartlarda oluşan katı-sıvı etkileşimi sırasındaki Zr, Hf ve NTE davranışları incelenmiştir. Alkalin göller ve hidrotermal sıcak sularda, başlıca fiziko kimyasal parametreler, anyon ve katyon içerikleri, Zr, Hf ve diğer iz element içerikleri ve nadir toprak element konsantrasyonlar analiz edilmiştir. Bölgedeki hem göl, hem de termal kaynaklar için Zr/Hf, Y/Ho, Ce/Ce*, Eu/Eu*, Pr/Pr* oranları ile LREE, MREE ve HREE değerleri belirlenerek, bu suların hangi nadir toprak element içerikleri açısından zenginleşmiş oldukları saptanmıştır. Çalışma alanındaki suların oluşum koşulları dikkate alınarak, yapılan termodinamik PHREEQC hesaplamaları, çözünmüş REE spesifikasyonunun karbonat kompleksleri tarafından yönetildiğini göstermektedir. Alkalin göl sularında en önemli kompleks tür [REE (CO3)2]- iken, asitli termal sularda ise en bol olan kompleks ise [REE (CO3)]+ olduğu tespit edilmiştir. Asidik termal sularda, termodinamik PHREEQC hesaplamaları, Eu3+ sulu spesifikasyonun, önceki çalışmaların göstergeleriyle uyumlu olarak, karbonat [Eu(CO3)]+ ve karışık hidroksil karbonat [Eu(OH)CO3] şeklinde olduğunu göstermiştir.Anahtar Kelimeler: Zr, Hf, Nadir Toprak Elementleri (NTE), Göl Suyu, Termal Su, Van, Türkiye

In this study, Zr, Hf and NTE behaviors during natural solid-liquid interaction on alkaline lakes and hydrothermal water sources around Van Lake were investigated. Major anion and cation contents, Zr, Hf, trace and rare earth element concentrations and their physicochemical parameters of alkaline lakes and thermal waters were measured. It was determined which rare earth elements enriched in these waters by determining Zr / Hf and Y/Ho, Ce/Ce*, Eu/Eu*, Pr/Pr* ratios and LREE, MREE and HREE values for both lake water and thermal springs. Thermodynamic PHREEQC calculations taking into account the formation conditions in the study area indicated that the dissolved REE specification was governed by carbonate complexes. The most important species in the alkaline lake waters were [REE(CO3)2]- and the most common complex in acidic thermal waters was [REE (CO3)]+. In acidic thermal waters, thermodynamic PHREEQC calculations showed that the Eu3+ aqueous specification was carbonate [Eu (CO3)]+ and mixed hydroxyl carbonate [Eu(OH)CO3], consistent with the indicators of previous studies.Keywords: Zr, Hf, Rare Earth Element (REE), lake water, Thermal water, Van, Turkey