Kronik böbrek yetmezliğinde yorgunluğun değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırma hemodiyaliz tedavisi alan ve almayan kronik böbrek yetmezlikli hastalarda yorgunluk düzeyini, yorgunluğu etkileyen kişisel ve hastalığa ilişkin faktörleri belirlemek amacıyla planlanmıştır.Araştırmanın evrenini Trakya Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Hastanesine Şubat 2007-Nisan 2008 tarihleri arasında Nefroloji Polikliniğine başvuran ve Nefroloji Kliniğinde yatmakta olan kronik böbrek yetmezliği hastaları oluşturmuştur.Veriler hastalarla yüz yüze yaklaşık 20 dakika süren görüşme şeklinde, araştırmacı tarafından hazırlanan hastaların kişisel özellikleri, hastalıklarına ilişkin özelliklerini içeren hasta bilgi formu ve Piper Yorgunluk Ölçeği kullanılarak toplanmıştır.İstatistiksel değerlendirmede student t- testi, yüzdelik, tek yönlü varyans analizi, Bonferroni Test, Pearson Bivariate Korelasyon Analizi kullanılmıştır.?Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre yorgunluğun kişisel özelliklerden yaş, eğitim durumu, sosyal güvence, medeni durum, çocuk sayısının yorgunluğu etkilediği bulunmuştur:?Yaş arttıkça yorgunluk algılaması artmaktadır,?Eğitim düzeyi arttıkça yorgunluk algılaması azalmaktadır,?Sağlık güvencesi Emekli Sandığı olanların yorgunluk algılaması azalmaktadır,?Bekar olanların yorgunluk algılaması en az, dul olanların yorgunluk algılaması en fazladır,?Çocuk sayısı 3 ve üzeri olanların yorgunluk algılaması artmaktadır (p< 0.05).Yorgunluğun hastalığa ilişkin özelliklerden hemodiyaliz tedavisi, böbrek yetmezliği evresi, başka bir kronik hastalık varlığı, hipertansiyon, düzenli uyku, hastalıkla ilgili diyete dikkat etme, günlük tüketilen sıvı miktarı, üre, hemoglobin, hematokrit miktarının yorgunluğu etkilediği bulunmuştur:? Hemodiyaliz tedavisi almayan hastaların yorgunluk algılaması artmaktadır,? 5. evrede olan hastaların yorgunluk algılaması artmaktadır,? İlave kronik hastalığı olan hastaların yorgunluk algılaması artmaktadır,? Hipertansiyonu olan hastaların yorgunluk algılaması artmaktadır,? Uykusu düzenli olmayan hastaların yorgunluk algılaması artmaktadır,? Diyetine dikkat etmeyen hastaların yorgunluk algılaması artmaktadır,? Günlük tüketilen sıvı miktarı arttıkça yorgunluk algılaması azalmaktadır,? Hemoglobin, hematokrit düzeyleri azaldıkça, üre düzeyi arttıkça yorgunluk algılaması artmaktadır (p< 0.05).Çalışmanın sonuçlarına göre;?KBY olan hastalara bireysel (yaş, eğitim vb.) ve hastalıkla ilgili (klinik evre vb.) özellikler doğrultusunda eğitim programlarının planlanması,?KBY'nde anemi, üremi vb. durumların erken teşhis, tedavi ve bakımına yönelik önlemler alınması,?Hemşireler tarafından KBY'li hastalarda yorgunluk düzeyinin geçerli ve güvenilir ölçeklerle düzenli olarak değerlendirilmesi,?Yorgunluğu etkileyen diğer faktörlerin belirlenmesi için gelecekte daha fazla vaka sayıları ile karşılaştırmalı çalışmalar yapılması önerilebilir.Anahtar Kelimeler: Kronik böbrek yetmezliği, yorgunluk, hemşirelik bakımı, Piper.

This study was designed to identify the fatigue level, as well as the individual and pathological factors affecting fatigue, among the patients with chronic renal failure, both receiving dialysis treatment, and not receiving dialysis treatment.The universe of the study is formed by the patients with chronic renal failure who have resorted to and been under treatment at the Nephrology Polyclinic of Trakya University Health Research and Implementation Hospital between February 2007 and April 2008.The data were collected in the form of face to face meetings for duration of 20 minutes, and by making use of data sheets to be arranged by the researcher, including the personal characteristics, and pathological characteristics of the patients, and of the Piper Fatigue Scale.Student t -test, percentage, one way variance analysis, Bonferroni Test and Pearson Bivariate Correlation Analysis have been used in the statistical evaluation.?According to the results obtained from the study it is found out that such personal characteristics as age, education status, social security, marital status and number of children affect fatigue:?As age increases the perception of fatigue increases,?As education status increases the perception of fatigue decreases,?The perception of fatigue decreases in those whose health security are insured by Pension Fund,?It is found that the single persons have the lowest perception of fatigue while the widows/widowers have the highest perception of fatigue,?Perception of fatigue increases in persons who have 3 or more children (p< 0.05).It has been identified from the pathological characteristics of fatigue that, hemodialysis treatment, clinical phase, renal failure phase, existence of another chronic disease, hypertension, regular sleep, taking pains to the diet with related to the disease, daily liquid consumption, urea, hemoglobin and hematocrit levels altogether, affect fatigue:? Perception of fatigue increases in patients not receiving hemodialysis treatment,? Perception of fatigue increases in patients with fifth phase,? Perception of fatigue increases in patients with additional chronic diseases,? Perception of fatigue increases in patients with hypertension,? Perception of fatigue increases in patients with irregular sleep pattern,? Perception of fatigue decreases as the amount of liquid consumption increases,? Perception of fatigue increases in patients not taking pains to the diet with related to the disease,? Perception of fatigue increases as the amount of hemoglobin/hematocrit decreases and urea increases (p< 0.05).According to the results of the study:- Training programs can be suggested to be planned for patients with chronic renal failure inaccordance with their personal (age, education etc.) and pathological (clinic phase etc.) characteristics,- Measures can be suggested to be taken for early diagnosis, treatment and care in cases of anemia, üremia in chronic renal failure,-Regular evaluation of fatigue level in patients with chronic renal failure by nurses in valid and valid and reliable scales,-In order to determine the factors affecting fatigue, more comparative studies with more numbers of cases can be suggested to be made in future.Key Words: Chronic renal failure, fatigue, nurse care, Piper.