Kırklareli Devlet Hastanesi`nde çalışan sağlık personelinin ve hastaneye başvuran kadınların jinekolojik kanserler hakkında bilgi, tutum ve davranışları

Abstract

Jinekolojik kanserler tüm dünyada mortalite ve morbidite açısından önemli bir sorun olması nedeniyle ciddi bir halk sağlığı problemidir ve meme, akciğer ve gastrointestinal sistem kanserlerinden sonra 4. sırada yer alır. Bu araştırma, Aralık 2007- Haziran 2008 tarihleri arasında Kırklareli Devlet Hastanesinde çalışan sağlık personelinin ve hastaneye başvuran kadınların jinekolojik kanserler hakkında bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi amacıyla planlanmış tanımlayıcı, kesitsel tip bir çalışmadır.Örneklemimizi hastaneye müracaat eden 15-64 yaş arası 501 kadın hasta ile 96 bayan sağlık personeli oluşturmuştur. Veriler kadınların sosyo-demografik özellikleri, jinekolojik kanserlere ait belirtiler, risk faktörleri, erken tanı, korunma yolları ve koruyucu sağlık davranışlarına yönelik sorulardan oluşan 70 soruluk anket formu kullanılarak, tek bir araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme yöntemi ile toplanmıştır. Puanlamada jinekolojik kanserleri oluşturan her bir kanser türü 50 puan üzerinden, jinekolojik kanser bilgi puanı ise tüm 5 kanser türü için toplam 250 puan üzerinden değerlendirilmiştir. Kullanılan istatistiksel yöntemler; yüzde dağılımları, ki-kare, Anova, Kruskal-Wallis, Mann Whitney U testi ve Pearson korelasyon analizidir.Poliklinik hastalarının %57.1'inin jinekolojik kanserler hakkında bilgisi olduğu, %18'inin belli aralıklarla jinekolojik muayeneye gittikleri belirlendi. Sağlık personelinde bu oranlar sırasıyla %92.7 ve %12.5 idi. Poliklinik hastalarının %40.1'i, sağlık personelinin %52.1'i pap smear testi yaptırdığını; poliklinik hastalarının %15.2'si, sağlık personelinin %51'i kendi kendine vulva muayenesini bildiğini belirtmiştir. Tarama programlarını yaptırmış kişilerde bilgi düzeyinin daha yüksek olduğu saptandı. Jinekolojik kanserler hakkında ?yeterli? bilgisi olduğunu ifade edenlerin oranı %3.4 idi.Yaş, kontraseptif yöntem ve jinekolojik muayeneye gitme sıklığının tüm çalışma grubunun jinekolojik kanser bilgi düzeyini etkilemediği, sağlık personelinde çalışılan bölümün jinekolojik kanser bilgi düzeyini etkilediği saptandı. Poliklinik hastalarında gelir arttıkça bilgi düzeylerinin arttığı, buna karşın gebelik ve kürtaj sayısı arttıkça bilgi puanlarının azaldığı; evli, üniversite mezunu, memur, Emekli Sandığı mensubu ve ailesinde kanser olan poliklinik hastalarında bilgi puanlarının daha fazla olduğu görüldü.Jinekolojik kanser alt gruplarında ise bilgi düzeylerinin yaş arttıkça arttığı, çocuk, gebelik, doğum ve kürtaj sayısı arttıkça azaldığı, ilk evlilik ve cinsel ilişki yaşının serviks, over ve endometrium kanseri bilgi puanlarını etkilediği saptandı. Pap smear yaptıranlarda serviks ve over kanseri bilgi düzeylerinin daha yüksek olduğu belirlendi.Anahtar Kelimeler: Jinekolojik kanser, bilgi düzeyi, sağlık personeli, pap smear, Human papilloma virüs

Gynecologic cancers are the 4th most common cancer group following breast, lung, and gastrointestinal system cancers and constitute a serious public health issue due to their mortality and morbidity rates around the world. The present descriptive and cross-sectional study has been designed and carried out between January 2007 and June 2008 to evaluate the knowledge level, behavior, and attitude about gynecologic cancers in the female healthcare staff and the admitted female patients to Kirklareli State Hospital.Our study group comprised 501 female patients and 96 female healthcare staff who were between 15 and 64 years of age. The data on socio-demographic attributes, symptoms of gynecologic cancers, risk factors, early diagnosis, preventive measures and preventive health behavior have been collected with a survey including 70 questions and performed by a single investigator through personal interviews. Different types of gynecologic cancers were estimated on a basis of 50, whereas total gynecologic cancer knowledge point was evaluated on a basis of 250 points. Chi-square, Anova, Kruskal-Wallis and Mann Whitney U test and Pearson correlation analysis were employed for statistical analysis.It was determined that 57.1% of admitted patients had knowledge about gynecologic cancer and 18% of them had periodical gynecologic examination. These rates were in order of 92.7% and 12.5% among healthcare staff. While 40.1% of admitted patients and 52.1% of healthcare staff had at least one pap smear test before, 15.2% of admitted patients and 51.1% of healthcare staff reported ?knowledge about vulvar self-examination?. People who had both these screening methods performed displayed higher knowledge levels. The rate of participants who mentioned ?adequate? level of knowledge about gynecologic cancers was only 3.4%.Age, contraceptive method and frequency of gynecological examination were found to have no influence over the knowledge levels on gynecological cancer among the entire study group, whereas the departments of the healthcare staff had affected levels of gynecological cancer knowledge. Among the admitted patients knowledge levels were found to be higher as their levels of income increased, but higher numbers of previous pregnancies and abortions displayed a correlation with lower knowledge points. Married participants, university graduates, civil servants, people with history of cancer in the family and members of Retirement Fund were found to have higher knowledge levels.In gynecological cancer subgroups, the knowledge points showed a rise as the age increased, but dropped with the increases in the number of children, pregnancies, births and abortions. The ages for first marriage and sexual intercourse were found to affect the knowledge points for cervical, ovarian and endometrial cancers. Cervical and ovarian cancer knowledge levels were found to be higher in patients who had performed pap smear test before.Key Words: Gynecologic cancer, knowledge, healthcare staff, pap smear, Human Papilloma Vırus.