Gebe ratlarda regio olfactoria yapısının histomorfolojik incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada; gebe ratlardaki koku mukozası ele alınmıştır. Amaç; gebelik döneminde regio olfactoria'da değişiklik olup olmadığını gözlemek ve bu konudaki tartışmalı fizyolojik bulgulara açıklık getirmektir. Çiftleşmeye alınan ve vaginal yayma ile gebeliklerini tespit ettiğimiz ratlar, gebeliğin 7nci, 14üncü günleri ile doğum sonrası 2nci günlerinde kardiyak perfüzyona tabi tutulmuşlardır. Midsagittal olarak ikiye ayrılan kraniyumlann sağ yansı tümüyle scanning elektron mikroskop (SEM) çalışması için takibe alınmıştır. Sol yandaki mukoza; stereomikroskop altında, yaprak tarzında kaldırılmış ve rutin takip metodlan kullanılarak ışık (İM) ve transmission elektron mikroskop (TEM) incelemesine alınmıştır. Kontrol grubu ratlara göre; gebelik döneminde görülen epitel kalınlığı artışı istatistiksel olarak anlamlı (p<0,05) bulunmuştur. Bu artışın, burada görülen hücre yoğunluğu nedeniyle, hiperplazi yönünde olabileceği düşünülmüştür. Doğum sonrası periyotta ise bu artış istatistiksel olarak anlamlı bulunmamış, geçici bir adaptasyon olarak değerlendirilmiştir. Işık mikroskobik incelemelerde; gebelik ve doğum sonrası, oldukça belirgin bir mukus tabakası görülmüş, Bowman bezlerinde PAS ve alcianofilik reaksiyonlarda değişiklikler gözlenmiştir. Bunun yanı sıra, TEM incelemelerinde; destek hücrelerde metabolik aktivitede ve salgı fonksiyonunda artış tesbit edilmiştir. SEM'de, destek hücre yüzeylerinde dikkat çekici yapılaşmalar olarak, şişkinlikler ve balonlaşmalar görülmüştür. Aynca, TEM'de; destek hücre mikrovilluslannın uçlarında görülen balonlaşmalann ve SEM'de ise; koku silyalannda görülen siğil benzeri yapılar ve çatallaşmaların fonksiyonel yüzeyi genişletme ile ilgili olabileceği düşünülmüştür. ?Olfaktor hücrelerde ise; koku tomurcuklarında belirginleşme ve dendrit sitoplazmasında mitokondriyal artış görülmüştür. Sonuç olarak; gebe ratlann koku mukozasında histomorfolojik olarak bazı değişiklikler olmaktadır. Bu durum, koku duyusunu etkileyebilir ve gebelikteki hormonal değişimlere bağlanabilir.

In this study, olfactory mucosa of pregnant rats was studied. The purpose of this histomorphologic study was to investigate whether there are any changes in the regio olfactoria during pregnancy, and to clarify these contradictory physiological results. After mating overnight, pregnant rats were determined with vaginal smears. They were sacrificed via cardiac perfusion on days 7, 14 of pregnancy, and the second day after parturitioa The heads of the rats were bisected midsagittally and right half of the head was prepared completely for scanning electron microscopic (SEM) examination. Mucosa on the left half side was dissected out in sheets under stereomicroscopy and passed through the routine histological procedures for light (LM) and transmission electron microscopic (TEM) examinations. The increase of epithelial thickness was statistically significant (p<0,05) in pregnant rats than those of control rats. This difference might be due to the hyperplasia since the cell density seems to be increased. On the other hand, the epithelial thickness was not statistically significant after parturition. These results suggest that differences in the epitheliums observed during pregnancy might reflect a temporary adaptation. In LM examinations, there was a dense mucus layer during both pregnancy and postpartum periods. In addition, Bowman glands showed different PAS and alcianophilic reactions. In TEM examinations, an increase in metabolic activity and secretory function of supporting cells were observed. In SEM examinations, swellings and balloon-like apical protuberances seen on the surface of supporting cells were striking. Balloon-like enlargements of microvillous apices seen in TEM, and wart like protuberances on the surface of olfactory cilia and forking of cilia seen in SEM might be related to enlargement of functional surface..v -.** ;. %G *fi In olfactory cells, prominence of olfactory knobs and mitochondrial increase in dendritic cytoplasm were appeared. In conclusion, there are some histomorphological differences in the olfactory mucosa of pregnant rats. These differences might influence olfaction and might be associated with hormonal changes in pregnancy.