Sıçan trakeası düz kası kolinerjik ve adrenerjik yanıtları üzerine estrus siklusu fazlarının etkileri

Abstract

ÖZET Steroid hormonlar normal fizyolojik cevapların düzenlenmesinde ve strese karşı yaşamın devam ettirilmesinde önemli rollere sahiptirler. Seks steroidlerinin, menstrüel döngünün fazlarına bağlı olarak değişen konsantrasyonlarının vücuttaki pek çok fizyolojik ve patolojik olayı etkileyerek değişime uğrattığı gittikçe artan bir ilgiyle karşılanmaktadır. Steroid hormonların, değişik organlarda kolinerjik-adrenerjik reseptör sayılarını ve duyarlılığını modüle ettiğini bildiren literatürler ışığında estrus siklusunun fazlarına bağlı olarak değişen seks steroidleri profilinin, sıçan trakea düz kası kolinerjik ve adrenerjik cevaplarım nasıl etkilediği araştırılmıştır. Çalışma 6 grupta gerçekleştirilmiştir. Estrus siklusu; proestrus, estrus, metestrus, diestrus fazları, ovarektomize ile erkek gruplar ve her grupta yaklaşık 8 hayvan olmak üzere (asetilkolin ve izoprenalin deneyleri ayrı hayvanlarda yapılmıştır) toplam 91 hayvanda çalışılmıştır. Estrus siklusu fazları vaginal smear örnekleri alınmak suretiyle saptandıktan sonra, sıçanlar servikal dislokasyonla öldürülerek trakeaları izole edilmiştir. Ovarektomi yapılan grupta ise ovarektomizasyonu takiben 4 haftalık bir bekleme periyodundan sonra hayvanların trakeaları izole edilmiştir. İzole trakealar Krebs-Henseleit çözeltisinde izole organ banyosuna yerleştirilerek, 10` -10` M dozlarında kümülatif asetilkolin kasılma cevapları, 10`5M Ach ile kastırılmış prekontrakte preparatlarda ise 10'8-10`3M dozlarında kümülatif izoprenalin gevşeme cevapları elde edilmiştir. Asetilkolin kasılma cevaplarında en yüksek kasılma estrus fazı, en düşük kasılma ovarektomize ve metestrus gruplarında olacak şekilde gruplar arasında anlamlı farklılıklar bulunurken, izoprenalin cevaplarında ise en fazla estrus fazı, en düşük proestrus fazında gevşeme görülmüştür. Sonuç olarak, sıçan estrus siklusu sırasında değişen hormon profili trakea düz kası Ach kasılmaları ve izoprenalin gevşeme yanıtlarını değiştirmektedir. Anahtar kelimeler: estrus siklusu, trakea, asetilkolin, izoprenalin 111

SUMMARY Steroid hormones may have important roles in living organisms both for normal physiologic regulatory and against stress related events. It has been graving evidences indicate that changes in gonodal steroids during menstrual cycle may effect numerous physiologic and pathophysiologic systems. In the light of literature reporting that steroid hormones may modulate sensitivity of cholinergic and adrenergic receptor distribution depending on the steroid hormone profile, in the present study, we aimed to study changes in cholinergic and adrenergic responses of rat tracheal smooth muscle during the phases of rat estrous cycle. The study were done in 6 groups of rats; as proestrous, estrous, metestrous, diestrous phases of estrous cycle, ovariectomized and male groups (n=8). After establishing the estrous cycle phase by checking the vaginal smear samples, the tracheas were isolated following cervical dislocation of the rat and rats were kept in 4 weeks following ovariectomy. Isolated tracheas were placed in computerised tissue bath systems filled with Krebs-Henseleit solution and cumulative acethylcholine contractions were recorded ranging from 10`8 to 10`3M doses and cumulative isoprenaline relaxation responses ranging from 10`8 to 10`3M precontracted with 10`5M dose of Ach. Ach induced contraction were statistically different among the groups the highest Ach induced contraction was observed in estrous phase and the lowest contraction was observed in ovariectomized and metestrous groups while isoprenaline relaxation responses were the highest in estrous phase and the lowest in proestrous phase. In conclusion, the hormonal profile during rat estrous cycle increased Ach induced contractions and isoprenaline induced relaxations precontracted with Ach in rat tracheal smooth muscle preparats. Key words: estrous cycle, trachea, acethylcholine, isoprenaline IV