Eskişehir Tepebaşı ilçesinde yaşayan 40-59 yaş grubu kadınlarda menopozal semptomlar ve yaşam kalitesi

Abstract

Bu araştırma, 40?59 yaş grubu kadınlarda menopozal yakınmaları ve bu yakınmaların yaşam kalitesine etkisini belirlemek amacıyla planlanan, tanımlayıcı ve kesitsel tipte bir çalışmadır.Çalışmamızın evrenini, Eskişehir ili Büyükşehir Belediyesine bağlı Tepebaşı ilçesi'nde ikamet etmekte olan 40?59 yaş arası 30.580 kadın oluşturdu. Örneklem büyüklüğünün hesaplanmasında; incelenen olayın görülme sıklığı bilinmediği için p değeri 0,50 alınarak; örneklem büyüklüğü ±0,03'lük sapmayla 1030 olarak saptandı. Evreni temsil etmesi amacıyla tabakalı örnekleme yapılarak, ilçede bulunan toplam 43 mahalleden nüfus oranlarına göre örnekleme alınacak birey sayıları tespit edildi. Araştırma verilerinin toplanacağı sokaklar, o mahalle için belirlenen örneklem sayısı göz önüne alınarak tespit edildi. Buna göre mahallelerden her yirmi kişi için bir sokak belirlendi. Menopozal semptomlarla ilgili sağlıklı veri elde etmek için cerrahi olarak menopoza girenler, gebe veya emziriyor olanlar, hormon tedavisi alan (hormonal kontrasepsiyon ve Hormon Replasman Tedavisi) veya son 6 ay süresince herhangi bir (tiroid hastalıklarında kullanılan hormon tedavisi gibi) hormon tedavisi almış olan kadınlar çalışma dışında bırakıldı. Bu kriterler ve çalışmaya katılmak istemeyenler göz önünde bulundurulduğunda, çalışmamız 874 kadın ile tamamlandı.Verilerin toplanmasında; araştırmacı tarafından, literatür bilgisi doğrultusunda geliştirilen sosyo-demografik ve menopozal özelliklerini sorgulayan bir anket formu ile SF?36 genel yaşam kalitesi ölçeği ve Menopoza Özgü Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanıldı. Bu veri toplama araçları, ev ziyaretlerinde kadınlara araştırmacıyı ve çalışmayı kısaca tanıtan bilgilendirilmiş onay formu okunup sözlü onayları alındıktan sonra dolduruldu. Verilerin değerlendirilmesi bilgisayar ortamında SPSS 15.0 paket programı kullanılarak yapıldı. Elde edilen veriler; Student t testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), Tukey HSD Testi, Pearson Korelasyon ve Chi-Square testleri kullanılarak analiz edildi.Bulgularımızda; kadınların yaş ortalaması 48.58±5.61, menopoz yaşı ortalaması 46.4±4.4, ortalama doğum sayısı 2,53±1,37 ve ortalama menopoz süreleri ise 6.34±4.35 yıl olarak bulunmuş olup %47.14'ünün postmenopozal grupta olduğu saptandı. Kadınların %56,8'inin ilkokul mezunu, %84,4'ünün evli, %80,9'unun ev hanımı olduğu, %62.9'unun kronik bir hastalığının bulunmadığı, %79.2'sinin egzersiz yapmadığı ve %30.6'sının obez olduğu tespit edildi. Sigara kullanma oranı ise %28,7 olup, günlük içilen ortalama sigara sayısı 12,66±7,77 olarak saptandı.Menopozal semptomların yaşanma sıklığı tüm menopozal gruplar göz önüne alınarak değerlendirildiğinde; en çok görülen semptomlar %79'luk oranla kas ve eklemlerde ağrı ile yorgun ve yıpranmış hissetme, %78 bel ağrısı ve %76 baş ve boyun arkasında ağrılar olup en az sıklıkta yaşanan semptom ise %28'lik oranla yüz tüylerinde artma olarak tespit edildi. MÖYKÖ'nin her bir alt alan puan ortalamaları; vazomotor alan için 5.25±5.5, psikososyal alan için 20.72±11.55, fiziksel alan için 29.48±19.16 ve cinsel alan için ise 6.12±6.72 olarak belirlendi. MÖYKÖ puanları, yaş, medeni durum, çalışma durumu, eğitim, evlilik memnuniyeti, hane gelir algısı, gebelik ve doğum sayısı, VKİ, sigara, egzersiz, kronik hastalık varlığı ve menopozal durumlarına göre önemli oranda farklıydı. 40-44 yaş aralığındaki kadınlar (p<0.001), fakülte/yüksekokul mezunları (p<0.001), memurlar (p<0.01), bekarlar (p<0.01), evlilik hayatından memnun olanlar (p<0.001), gelirleri giderlerini karşılayanlar (p<0.001), hiç gebe kalmamış veya hiç doğum yapmamış olanlar (p<0.001), kronik hastalığı olmayanlar (p<0.001), normal kiloda olanlar (p<0.01), sigara içenler (p<0.05), egzersiz yapanlar (p<0.001) ve premenopozal dönemde olan kadınlar (p<0.001) daha düşük puan ortalamalarına dolayısıyla da daha iyi yaşam kalitelerine sahiptiler.SF?36 Yaşam Kalitesi Ölçeği'nde; ileri yaş, düşük eğitim seviyesi, kötü sosyoekonomik düzey, artan düzensiz siklus ve menopoz süresi, evlilik memnuniyetsizliği, egzersiz yapmama ve postmenopozal dönemde olma menopozal dönemdeki kadınların yaşam kalitesini kötü yönde etkilemekteydi (p<0.001). Sigara kullanımı, obezite ve kronik hastalık varlığının da yaşam kalitesi üzerinde olumsuz etkilerinin olduğu saptandı (p<0.01).Klimakterik dönemdeki kadınlarda, menopozal dönemler arasında yaşam kalitesinin en fazla etkilendiği dönem postmenopozal dönemdir. Çalışma bulgularımıza göre yaşam kalitesinin en fazla etkilendiği alanlar, fiziksel ve psikososyal alanlardı. Menopozal kadınlarda en yaygın görülen semptomlar; kas ve eklemlerde ağrı, yorgun ve yıpranmış hissetme, bel ağrısı ile baş ve boyun arkasında ağrılardı.Anahtar Kelimeler: Menopoz, Menopoza Özgü Yaşam Kalitesi Ölçeği, SF?36 Yaşam Kalitesi Ölçeği

This is a descriptive and crossectional type of investigation which is planned to identify menapausal complaints of woman aged between 40-59 and effects of these complaints to life quality.The universe of this research consisted of living Tepebaşı district in Eskişehir and age between 40-59 years, 30.580 menopausal women. The sample of largeness to determined as 1052, with ± 3 % deviation and p:0.05 accepted for to investigate event is unknown to be seen frequeny. With the aim of representing of the universe, by doing stratified sampling the number of person taken as sampling were determined according to 43 street?s population rate. The streets which will be collected research data were determined by considering the number of samples. According to this, a street was determined for every twenty people in the neighborhoods. Women who were surgical menopause, pregnant, breast-feeding, users of hormone therapy (hormonal contraception, hormonal replacement therapy), receiving any kind of hormone therapy in the preceding 6 months or with thyroid or adrenal illness were all excluded from the data analysis. When these criterias and those who don't want to participate in the study were taken into cosideration, our research was completed with 874 women.In the collection of data; ?Participant Information Form? - questionizes socio-demographic, gyneco-obstetric and menopausal characteristics- developed in accordance with literature knowledge, SF-36 general quality of life scale and Menopause-Specific Quality of Life Scale was used. This study was approved by Eskişehir Osmangazi University Medicine Faculty Ethics Committee and each subject gave a written informed consent. These data collection tools were filled after an acceptance form which introduces the study and the researcher to the women shortly at home visits. The evaluation of data was done on the computer by using SPSS 15.0 package program. The data obtained was analyzed by using One-way ANOVA, Tukey HSD Test, Pearson Correlation and Chi-Square tests.In our findings ; the average age of women is 48.58±5.61 , average age of menopause is 46.4±4.4, average number of birth is 2,53±1,37, the mean duration of menopause is 6.34±4.35 years and It is determined that %47.14 of these are in the postmenopausal group . It was ascertained that %56,8 of women are primary school graduates, %84,4 are married , %62.9 of them haven?t got a chronic disease, %79.2 don?t do any exercises and %30.6 are obese. The rate of smoking is %28,7 and the average number of cigarettes smoked per day was determined as 12,66±7,77.When the frequency of menopausal symptoms experienced are evaluated considering the all menopausal groups, the rate of the most common symptoms are aching in muscles and joints, and feeling tired or worn out ,%78 are low backache and %76 are aches in back of neck or head. And it was determined that the most uncommon symptom is an increased facial hair with the rate of %28. Mean scores for each domain were: for vasomotor domain, 5.25±5.5; for psychosocial domain, 20.72±11.55; for physical domain, 29.48±19.16; for sexual domain, 6.12±6.72. There were significant differences in the MENQOL mean scores by age, marital status, education, marriage satisfaction, occupation, house income perception, number of pregnancy and birth, smoking, exercise, BMI, being chronic disease and menopausal period. Women aged 40-44 years (p<0.001), graduate faculty/high school (p<0.001), employee (p<0.01), singles (p<0.01), pleased with marriage life (p<0.001), incomes to cover in expenses (p<0.001), who had never pregnancy and birth (p<0.001), haven?t chronic disease (p<0.001), who exercised (p<0.001), smoking (p<0.05), normal weight interval (p<0.01) and premenopausal period (p<0.001) women had significantly lower scores indicating better quality of life. In the SF-36 Quality of Life Scale; older age, low education level, poor socio-economic level, increasing irregular menstrual cycles and menopause lenght, marital dissatisfaction, not doing exercise and being in the postmenopausal period affected badly the quality of life of the women in the menopausal period (p<0.001). It was found that smoking, obesity and existence of chronic diseases have negative impact on quality of life, too (p<0.01).Women in Climacteric period, among the menopausal periods postmenopausal period is the most effective period which effects the quality of life. According to our study findings the most affected areas by the quality of life were physical and psychosocial areas. The most common symptoms in menopausal women, aching in muscles and joints, feeling tired or worn, low backache and aches in back of neck or head.Key Words: Menopause, Menopause-Specific Quality Of Life Scale, The SF-36 Quality Of Life Scale