Edirne il merkezindeki yaşlı bireylerde beslenme durumu ve etkileyen faktörler

Abstract

'Sağlıklı Yaşlanma'yı sağlayabilmek ve yaşlılık döneminde güncel sağlık durumunu sürdürülebilmek için, öncelikle sağlıklı beslenmenin sağlanması gerekmektedir. Çalışmamız, Edirne il merkezinde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerde beslenme durumunun saptanmasını ve beslenme durumunu etkileyen faktörlerin belirlenmesini amaçlamıştır. Aile Sağlığı Merkezlerine gelen bireyler, dahil edilme kriterlerine uymaları ve gönüllü olmaları şartı ile araştırmaya alınmıştır. Bireylere dokuz bölümden oluşan anket formu uygulanmıştır: Genel bilgiler formu, beslenme alışkanlıkları formu, bir haftalık geriye dönük besin tüketim formu, vitamin-mineral desteği ve ilaç kullanım formu ve geçerliliği yapılmış olan Mini Nütrisyon Değerlendirme formu, Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi kısa formu, Geriatrik Depresyon Ölçeği ve Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği kısa formu ve antropometrik ölçümler. Araştırma, yaş ortalaması 70,59±5,82 yıl olan 966 gönüllü ile tamamlandı. Kadın ve erkekte sırası ile enerji ve protein alımları 25,86±8,67 kkal/kg/gün ve 25,23±7,84 kkal/kg/gün ve 0,97±0,31 g/kg/gün ve 0,95±0,28 g/kg/gün'dür. Günlük diyetle alınan mikro besin ögeleri karşılama yüzdeleri D vitamini (%16,54±21,20 ), folik asit (%44,22±12,92) ve potasyum (%53,68±16,29) haricinde önerileri karşılamaktadır. Beden kütle indeksine göre %36,9'u hafif şişman, %48,3'ü obezdir. Malnütrisyon taramasına göre bireylerin %8,9'u malnütrisyon ya da malnütrisyon riskindedir. Malnütrisyon skoru ile depresyon skoru arasında korelasyon bulundu (r=-0,140 p<0,001), diğer ölçekler ile ilişki bulunmadı. Fiziksel aktivite skoru arttıkça diyetin proteinden gelen yüzdesi (r=0,080 p=0,013) artmıştır. Fiziksel aktivite skoru arttıkça BKİ (r=-0,085 p=0,008), BMH (r=-0,193 p<0,001), vücut yağ kütlesi (r=-0,202 p<0,001), yağsız vücut kütlesi (r=-0,186 p<0,001) ve bel kalça oranı (r=-0,182 p<0,001) azalmış ve kas kütlesi (r=0,080 p=0,013), kemik kütlesi (r=0,206 p<0,001) ve toplam vücut suyu (kg) (r=0,069 p=0,033) artmıştır. Yaşam kalitesi skoru arttıkça bireylerin enerji (kkal) ( r=0,074 p=0,021) ve protein (g) (r=0,139 p<0,001) artmakta, beden kütle indeksi (r=-0,080 p=0,013) ve yağ kütlesi (r=-0,068 p=0,034) azalan zayıf ilişki içindedir. Depresyon riski arttıkça diyetin karbonhidrat yüzdesi (r=0,115 p<0,001) artmaktadır. Depresyon riski arttıkça MND-KF skoru (r=-0,140 p<0,001), UFAA-KF SKORU (r=-0,207 p<0,001) ve yaşam kalitesi skoru (r=-0,474 p<0,001) azalan ilişki içindedir. Depresyon skoru ile yağsız vücut kütlesi (r=-0,100 p=0,002), kas kütlesi (r=-0,094 p=0,004) ve bel kalça oranı (r=-0,102 p=0,002) arasında korelasyon vardır. Bireylerin günlük enerji gereksinimlerini karşıladıkları, fakat sağlıklı ve dengeli beslenmeyi yeterli ölçüde sağlayamadıkları görülmektedir. Ayrıca bireylerin fiziksel aktivite düzeyinin artması yaşam kalitesinde artma ve depresyon riskinde azalma ile ilişkili ve beslenme durumu ve vücut kompozisyonu bileşenleri ile olumlu ilişki içindedir. Bireylerin yeterli ve dengeli beslenme konusunda uzman bir yol göstericiye ve düzenli fiziksel aktivite konusunda yönlendirilmeye ihtiyaçları vardır. Düzenli takip, diyet ve yaşam tarzı müdahaleleri gereklidir.

An adequate and balanced nutrition should be provided to achieve 'healthy aging' and to maintain the current health status in elderly. In this research, our goal is to evaluate the nutritional status and the factors that affect the nutritional status in 65 years and older individuals in Edirne city center. The individuals who came Family Health Centers that voluntereered and met the criteria of being involved in research were taken the survey. All subjects evaluated with a questionnaire form included 9 parts: form of general information, form of eating habits, form of food frequency asking for one week back, form of use of drug and vitamin-mineral supplement frequency and validated Mini Nutrition Assessment Questionnaire, International Physical Activity Questionnaire Short Form, Geriatric Depression Scale, World Health Organization Quality of Life Scale Short Form and form of anthropometric mesurements. A total of 966 volunteers who are 70,59±5,82 years old was recriuted to the study. Energy and protein intake were 25,86±8,67 kcal/kg/day and 25,23±7,84 kcal/kg/day and 0,97±0,31 g/kg/day and 0,95±0,28 g/kg/day women and men, respectively. Daily recommended intake percentage was provided for micronutrients except for vitamin D (16,54±21,20 % ), folic acid (44,22±12,92 %) and potassium (53,68±16,29 %). According to body mass index, the percentage of individuals who were overweight and obese was 36,9 % and 48,3%, respectively. The percentage of elderly participants who were malnourished or at risk for malnutrition was totaly 8,9. There was a correlation between malnutrition and depression scores (r=-0,140 p<0,001), no correlation between malnutrion and physical activity or quaity of life. As physical activity scores increases, body mass index (r=-0,085 p=0,008), basal metabolic rate (r=-0,193 p<0,001), fat mass (r=-0,202 p<0,001), fat free mass (r=-0,186 p<0,001) ve waist hip raito (r=-0,182 p<0,001) decreased and muscle mass (r=0,080 p=0,013), bone mass (r=0,206 p<0,001) and total body water (kg) (r=0,069 p=0,033) increased. Quality of life scores was positively releated with energy (kkal) ( r=0,074 p=0,021) and protein(g) (r=0,139 p<0,001) intake and negatively releated with body mass index (r=-0,080 p=0,013) and fat mass (r=-0,068 p=0,034). Depression scores negatively releated with lean body mass (r=-0,100 p=0,002), muscle mass (r=-0,094 p=0,004) and waist-hip raito (r=-0,102 p=0,002). Daily recommended energy intake was receiving by diet but elderly people were disqualified for providing adequate and balanced nutrition. Additionally increased physical activity level positively releated with quality of life, nutrition status and negatively releated with depression. The individuals need a professional guide about adequate and balanced nutrition and physical activity. Regular follow up, diet and lifestyle interventions are required.