PISA 2015 Türkiye verilerine göre fen okuryazarlığı alanında uç değerde yüksek başarı gösteren öğrencilerin özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Bu yüksek lisans tezinde, PISA 2015 Türkiye verileri kullanılarak bazı değişkenlerin fen okuryazarlığı başarısına etkisinin kendi okulunda uç değerde yüksek başarı gösteren öğrenciler ile uç değerde düşük başarı gösteren ve diğer öğrencilerde farklılaşıp farklılaşmadığı araştırıldı. Araştırmanın bağımsız değişkenlerini fen aktivitesi, haftalık okul dışı ders çalışmaya ayırılan süre, işbirliğinden zevk alma, bilimden zevk alma, bilimsel öz yeterlilik, epistemolojik inanç, haftalık fen öğrenmeye ayırılan süre, sorgulamaya dayalı fen eğitimi, sınıftaki disiplin ortamı ve öğretmen yönlendirmeli fen eğitimi oluşturdu. Değişkenler özelliklerine göre öğrenci ve sınıf düzeyi şeklinde gruplandırıldı. Ayrıca söz konusu değişkenlerle bir lojistik regresyon modeli oluşturulması amaçlandı. PISA 2015'e katılan 187 okulun öncelikle kendi içinde Z puanları alındı, Z puanı +2 ve üzeri ya da -2 ve altı puanı olan öğrencisi bulunmayan 50 okul kapsam dışı bırakıldı. 137 okuldan Z puanı +2, +3 olan 142 öğrenci başarılı, Z puanı -2, -3 olan 79 öğrenci başarısız olarak belirlendi ayrıca başarısız kategorisindeki 79 öğrenciye tesadüfi olarak seçilen Z puanı 0'a yakın olan 136 öğrenci eklenerek 215 öğrenci ile diğer kategorisi oluşturularak örneklem oluşturuldu. Araştırmada ileriye ve geriye doğru seçim yöntemi kullanılarak değişkenlere lojistik regresyon uygulandı. Araştırma sonucunda, öğrenci düzeyinde öğrenci başarılarına epistemolojik inanç, bilimsel öz yeterlilik, bilimden zevk alma ve işbirliğinden zevk alma değişkenlerinin pozitif, fen aktivitesi ve haftalık okul dışı ders çalışmaya ayrılan süre değişkenlerinin negatif yönde etki ettiği tespit edildi. Sınıf düzeyi boyutunda ise haftalık fen öğrenmeye ayrılan süre ve öğretmen yönlendirmeli fen eğitiminin pozitif, sorgulamaya dayalı fen eğitimi ve sınıftaki disiplin ortamının negatif yönde etkilediği belirlendi.

In this master thesis, some variables' effects on scientific literacy success to the influence of low achievers in the usual outliers with students who demonstrate high achievement in the extreme value than usual in their schools using data and other students were investigated in not differ using the data of PISA 2015 Turkey. The independent variables of the research were science activity, time devoted to weekly out-of-school study, enjoyment from collaboration, enjoyment of science, scientific self-efficacy, epistemological belief, time devoted to weekly science learning, inquiry-based science education, classroom discipline environment and teacher-led science education. Variables were grouped as student and grade level according to their characteristics. In addition, it was aimed to create a logistic regression model with these variables.Z scores of 187 schools participating in PISA 2015 were taken first, 50 schools that do not have students with Z scores of 2 or above or -2 and below are excluded. 142 students with a Z score of +2, +3 from 137 schools were successful, 79 students with a Z-score of -2, -3 were determined to be unsuccessful, and In addition, a sample was created by adding 136 students to the 79 students in the unsuccessful category, with a randomly selected Z score close to 0, with 215 students and the other category. In the research, forward and backward selection was applied to the variables using logistic regression.As a result of the study, it was determined that the variables of epistemological belief, scientific self-efficacy, enjoyment of science and enjoyment of collaboration positively and that the time spent for weekly out-of-school study negatively affect student achievements at student level. In the grade level, it was determined that the time allocated to weekly science learning and teacher-oriented science education were positive, and the science education based on inquiry and the discipline environment in the classroom had a negative effect.