Siklofosfamid nedenli doku hasarı ve oksidatif stres üzerine selenyumun etkisi

Abstract

Siklofosfamid (cyclophosphamide = CP), akrolein ve fosforamid mustard gibi reaktif metabolitleri toksisiteye neden olan antikanser bir ilaçtır. CP'nin bazı zararlı etkileri oksidatif stresi uyarmasıyla ilişkilidir. Antioksidan (AO) kapasitenin azalması durumunda, reaktif oksijen türleri sağlıklı ve neoplastik hücrelerin bileşenlerini değiştirebilir. Bu durum böbreklerin de dahil olduğu çoklu organ toksisitesine neden olur. Selenyum (Se)'un, glutatyon peroksidaz, deiyodinaz, tiyoredoksin reduktaz ve selenoprotein P gibi insanları oksidatif hasardan koruyan enzimlerin metabolik süreçlerinde rol oynadığı bilinmektedir. Çalışmamızda CP nedenli oksidatif stres ve böbrek hasarında selenyumun olası koruyucu etkisi araştırılmıştır. Sprague-Dawley cinsi 42 adet erkek sıçan her grupta 7 tane olacak şekilde 6 gruba (kontrol, 150 mg/kg CP, 0.5 ve 1 mg/kg Se, 150+0.5 ve 150+1 mg/kg CP+Se) bölündü. Se'un böbrekte koruyuculuk derecesini belirlemek için serum malondialdehid (MDA), glutatyon (GSH), süperoksid dismutaz (SOD), katalaz (KAT), toplam AO seviye (TAS), toplam oksidan seviye (TOS), oksidatif stres indeksi (OSİ) ile kreatinin ve sistatin C aktiviteleri ölçüldü. Dokular histolojik olarak da incelendi. CP uygulanan grupta serum MDA, sistatin C, kreatinin, TOS ve OSİ düzeyleri artarken GSH, SOD, KAT ve TAS düzeylerinin azaldığı görüldü. CP ile birlikte selenyum uygulanan gruplarda ise MDA, sistatin C, kreatinin, TOS ve OSİ düzeyleri azalırken AO düzeyleri artmış bulundu. CP uygulanan deney grubunda böbrek dokusunda küçük kanama ve iltihabi hücre odakları, kan damarlarında konjesyon gözlemlendi. Üstelik Bowman kapsül aralıklarında daralma, glomerüllerde kompaktlaşma, tübüllerde hiyalin materyal birikimi ve tübül epitelinde yer yer ayrılmalar saptandı. CP ile birlikte uygulanan Se dozlarının her ikisinde de böbrek histolojisindeki bozuklukların azaldığı görüldü.Sonuçlarımıza göre, CP lipid peroksidasyonu ve oksidatif stresi artırarak böbreklerde hasarlara neden olmuştur. Se'un her iki dozu da CP nedenli bu hasarları azaltmıştır. Ancak 1 mg/kg Se'un 0.5 mg/kg Se'a göre CP kaynaklı hasarları daha göze çarpan şekilde düzelttiği görülmüştür.

Cyclophosphamide (CP) is a commonly used anti-cancer drug that causes toxicity by its reactive metabolites such as acrolein and phosphoramide mustard. Its adverse effects are partly connected to the induction of oxidative stress. Reactive oxygen species can modify the components of both healthy and neoplastic cells in circumstances of decreased antioxidative abilities that leads to the multiple organ toxicity, including the kidneys. Selenium (Se) is an essential trace element for the body. This trace element known for its antioxidant function is the cofactor of many enzymes. Se plays a role in many metabolic processes involving the enzymes glutathion peroxidases, deiodinases, thioredoxin reductases, and selenoprotein P that protect the organism from oxidative damages in humans. In this study, Se was evaluated for its antioxidant and tissue protection efficacy against the CP-induced kidney tissues oxidative stress in rats. Forty-two Sprague-Dawley rats were equally diveded into six groups (control, 150 mg/kg CP, 0.5 mg/kg Se, 1mg/kg Se, 150+0.5 mg/kg CP+Se and 150+1 mg/kg CP+Se) each consisting of seven rats. All injections were intraperitoneal (i.p.). In order to evaluate the degree of protectiveness of Se malondialdehyde (MDA), glutathione (GSH), superoxide dismutase (SOD), catalase (KAT), total antioxidant status (TAS), total oxidant state (TOS), oxidative stress index (OSI), creatinine and cystatine C levels measured in the serum. Also kidney tissues were examined histologically.In the group treated with only cyclophosphamide serum MDA, cystatin C, creatinine, TOS and OSI levels increased, while GSH, SOD, CAT and TAS levels decreased. Minor bleeding, inflammation, congestion and narrowing of kidneys were observed in the CP administered group. Also narrowing of the range of Bowman's capsule, compacted glomeruli, accumulation of hyaline material in matrix and cleavage in the tubules were detected. Both doses of selenium administered together with cyclophosphamide decreased the renal tissue disorders.Based on our results; CP caused lipid peroxidation and damages to the kidneys by increasing oxidative stress, but both doses of selenium decreased these CP induced kidney damages. However, 1mg/kg Se was more effective than 0.5 mg/kg Se in terms of reducing CP induced destructions.