Türkiye`de sağlık sektöründe kamu özel ortaklığı modeli: Şehir hastaneleri üzerine ampirik bir araştırma

Abstract

Son yıllarda sağlık sektöründeki finansman ihtiyacındaki artış ve ülkelerin bütçeyetersizlikleri sebebiyle gündeme gelen Kamu Özel Ortaklığı (KÖO) yeni bir finansmanmodeli olmuştur. Türk sağlık sektöründe de uygulanmaya başlanan KÖO modeli örneği olanşehir hastaneleri bu araştırmanın konusunu oluşturmaktadır. Bu tezde KÖO modeliincelenerek uygulanabilirliği irdelenmiştir. Ayrıca, ortaklık ile yapılan hem şehir hastanelerihem de sağlık kampüslerindeki sağlık çalışanlarının modele ilişkin bilgi, tutum ve algılarıincelenmiştir.Çalışmanın evrenini Adana Şehir Eğitim ve Araştırma Hastanesi ve Mersin ŞehirEğitim ve Araştırma Hastanesi'nde çalışan sağlık çalışanları oluşturmaktadır. Mersin ŞehirEğitim ve Araştırma Hastanesi ile yapılan yazışma ve görüşmeler sonucunda çalışma içingerekli izin alınamamıştır (Ek 2). Bu nedenle Mersin Şehir Eğitim ve Araştırma Hastanesiçalışma kapsamından çıkarılmış ve çalışmanın evreni Adana Şehir Eğitim ve AraştırmaHastanesi kapsamına daralmıştır. Veri toplama yöntemi olarak anket kullanılmış ve 364 kişiyeulaşılmıştır. Veriler SPSS 23.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Önceliklekatılımcıların demografik değişkenlerine ilişkin betimleyici istatistik yapılmıştır. ArdındanKamu Özel Ortaklığı algı ölçeği için açıklayıcı faktör analizi yapılmıştır. Ölçek kapsamındaoluşturulan faktörler yaş, cinsiyet, eğitim durumu, mesleki çalışma süresi ve görev/unvan gibidemografik değişkenlerle karşılaştırılarak tez çalışmasındaki hipotezler analiz edilmiştir.Analiz sonuçlarına göre; yaşı 26 ve daha küçük olan çalışanlar KÖO'yu diğer yaşgruplarından daha farklı eleştirmektedirler. Buna karşın, 30 yaş üzerindeki katılımcılarınKÖO'nun özelleştirmeden farklı bir uygulama olmadığı yönünde algıya sahip olduklarıgörülmektedir. Cinsiyet değişkeni ile KÖO eleştirileri faktörü incelendiğinde, erkeklerinKÖO eleştirilerine ilişkin algılarının, kadınların algılarına göre daha yüksek olduğubulunmuştur. Bu bağlamda, erkeklerin KÖO için daha eleştirel bir yaklaşım içinde olduklarısöylenebilir. Eğitim durumu değişkeni analizlerinde ise sadece üniversite mezunları ile lisemezunları arasında, Türkiye'deki sağlık hizmetlerinin sunumu faktörü arasında algı farklığıbulunmuştur. Görev ve Türkiye'de sağlık hizmetleri sunumu faktörü analizine göre, hizmetsunumuna ilişkin algı farklılığı yönetici pozisyonunda çalışanlar için oldukça yüksektir.Çalışmada elde edilen bulgular değerlendirilerek genel anlamda; KÖO uygulamalarınınartırılarak sağlık hizmetlerinin finansmanı konusundaki sıkıntıların çözülebileceği, KÖOhakkında çalışanların ve vatandaşların bilinçlendirilmesi gereği ve kamuoyunun KÖOuygulamaları hususunda daha şeffaf biçimde bilgilendirilmesi önerilerinde bulunulmuştur.

The Public-Private Partnership (PPP), which has come to agenda due to the recentincrease in the financial needs of the health sector and insufficient budget of governments, hasbecome a new finance model. City hospitals, which are the examples of the PPP model thathas recently put into practice in the Turkish health sector, are the main subjects of thisresearch. In this dissertation, the PPP model and its applicability are considered. Theknowledge, attitudes and perception of the health care staff of both the city hospitals and thehealth campuses that have been built with the partnership are investigated.The population of the research consists of the health care personnel working in AdanaCity Training and Research Hospital and Mersin City Training and Research Hospital. Afterthe correspondences and meetings with the Mersin City Training and Research Hospital, thenecessary permission could not be granted (appendix-2). Thus, the Mersin City Training andResearch Hospital is taken out of the extent of the research, and the population has beennarrowed to Adana City Training and Research Hospital. A questionnaire is used as a datacollection method, and the study reached to 364 people. The collected data are analysed byusing the SPSS 23.0 programme. First, the descriptive statistics of the demographic variablesof the participants are produced. Then, the explanatory factor analysis for the perception scaleof the PPP is done. Hypotheses in the study are analysed by comparing the factors that areformed in the extent of scale with the demographic variables such as age, gender, educationalstatus, vocational working period and duty/title.According to the results of the analyses, the personnel equal or under 26 years oldcriticize the PPP model more different from the other age groups. However, the results showthat the personnel over 30 have the perception that the PPP is not a different practice than theprivatisation. When the gender variable is examined with the PPP critiques factor, it is foundthat male's perceptions relating to PPP critiques are higher than the female participants are. Inthis context, it can be said that men have a more critical approach to PPP. A perceptiondifference is found only between bachelor's degree and high school graduates, in theeducational status analysis. According to the analysis related to the duty and `health servicesin Turkey` factor, the perceived difference in service delivery is high in terms of the onesemploying in a director position. In the direction of the findings obtained in the study, somerecommendations such as the problems on finance of health services can be solved byincreasing the PPP practices, there is a need for raising the awareness of both the crew and thecitizens, and the public should be informed more transparently on the PPP practices areproposed.