Diyabetin Aileye Etkisi Ölçeği`nin Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması

Abstract

Bu araştırma Diyabetin Aileye Etkisi Ölçeği'nin Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışmasını yaparak Türk toplumu için Tip 1 diyabetin aile üzerindeki etkisini ölçen spesifik bir ölçüm aracı kazandırmak amacıyla yapıldı. Araştırma Ocak-Haziran 2019 tarihleri arasında Trakya Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi Çocuk Endokrinoloji Poliklinik ve Kliniklerinde 6-18 yaşında Tip 1 diyabetli çocuğu olan 121 ebeveyn ile metodolojik olarak yapıldı (n=121). Veriler `Çocuk ve Aile Bilgi Formu` ve `Diyabetin Aileye Etkisi Ölçeği` ile toplandı. Ölçek Katz ve ark. tarafından (2015) 14 madde ve 4 alt boyutta (`Okul`, `İş`, `Maddi Durum`, `İyilik Hali`) geliştirilen likert tipte bir ölçektir. Verilerin analizinde, Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA), t testi, Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı, Sınıf İçi Korelasyon Katsayısı (ICC) ve Pearson korelasyon analizi kullanıldı. Diyabetin Aileye Etkisi Ölçeği'nin ileri-geri çeviri yöntemi ile dil geçerliği sağlandı. Uzman görüşleri doğrultusunda hesaplanan Polit ve Beck kapsam geçerlik indekslerinin tümü 0,80 ve üzerinde bulundu. DFA sonucuna göre maddelerin faktör yük değerlerinin 0,47-0,89 arasında değiştiği ve uyum indekslerinden χ²/sd= 1,21, GFI= 0,91, AGFI= 0,86, IFI= 0,97, TLI (NNFI)= 0,97, CFI= 0,97, RMSEA= 0,04, bulundu. Ölçek ve tüm alt boyutlarının test ve tekrar test puan ortalamaları arasında anlamlı fark bulunmazken (p>0,05) puanlar arasında güçlü bir ilişki saptandı (ICC=0,892, p<0,001). Ölçeğin Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı 0,881; madde toplam puan korelasyon değerleri ise 0,34-0,72 arasında bulundu. Sonuç olarak Diyabetin Aileye Etkisi Ölçeği'nin Türk toplumu için geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğu ve ölçeğin Tip 1 diyabetin aile üzerindeki etkisinin belirlenmesi amacıyla yapılacak araştırmalarda kullanılması önerilmektedir. Anahtar kelimeler: diyabet, aileye etki, ölçek, geçerlik, güvenirlik.

This study was conducted to evaluate the Turkish validity and reliability of Diabetes Family Impact Scale and to provide a specific measurement tool for the Turkish population that measures the impact of type 1 diabetes on the family. The study was carried out methodologically with 121 parents who has 6-18 years old child with type 1 diabetes in Trakya University Health Research and Application Center Pediatric Endocrinology Polyclinic and Clinic between January-June 2019 (n= 121). Data were collected by `Child and Family Information Form` and `Diabetes Family Impact Scale`. The scale was developed by Katz et al. (2015) 14 items and 4 sub-dimensions (`School`, `Work`, `Finances`, `Well-Being`) as likert type. Data were analysed by the use Confirmatory Factor Analysis (CFA), t-test, Cronbach Alpha reliability coefficient, Intraclass Correlation Coefficient (ICC) and Pearson correlation analysis. Language validity of the scale was provided by translation and back-translation method. According to expert opinions, all of the Polit and Beck content validity indices were 0.80 and above. According to the confirmatory factor analysis, the model fit indexes of the scale were determined as χ²/sd= 1.21, GFI= 0.91, AGFI= 0.86, IFI= 0.97, TLI (NNFI)= 0.97, CFI= 0.97, RMSEA= 0.04. There was no significant difference between test and retest mean scores of the scale and all sub-dimensions (p> 0.05), but there was a strong correlation between the test and retest scores (ICC= 0.892, p <0.001). The Cronbach's alpha reliability coefficient of the scale was 0.881; item total score correlation coefficients of the scale ranged from 0.34 to 0.72. As a result, Diabetes Family Impact Scale is a valid and reliable measurement tool for the Turkish population and it is recommended to use the scale in studies to determine the effect of type 1 diabetes on the family. Key words: diabetes, family impact, scale, validity, reliability.